| انتشار دو اثر تازه در یکصدمین سال کودتای رضاخان |  ساجدی
ماه اسفند ۱۳۹۹ مصادف است با یکصدمین سال کودتای رضاخان؛ کودتایی که در اسفند ۱۲۹۹ به وقوع پیوست. موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی تاکنون آثار فراوانی درباره شخصیت رضاخان و تحولات قبل و بعد از کودتای وی منتشر کرده است. آثاری چون «بسترهای تاسیس سلطنت پهلوی - ۱۲۹۹ تا ۱۳۰۴ / دکتر حسین آبادیان» ، «از قاجار به پهلوی - ۱۲۹۸ تا ۱۳09 بر اساس اسناد وزارت خارجه آمریکا / دکتر محمدقلی مجد» ، «رضاشاه و بریتانیا بر اساس اسناد وزارت خارجه آمریکا / دکتر محمدقلی مجد» نمونه‌هایی از این دست می‌باشند. همچنین کتاب «تاراج بزرگ» که گزارش مستند غارت آثار باستانی و میراث فرهنگی ایران را در دوران سلطنت رضاشاه تشریح کرده است، کتاب «جنگ جهانی اول تا کودتا» که به حوادث سالهای قبل از وقوع کودتای رضاخان اشاره نموده، و نیز کتاب «روزشمار تاریخ معاصر ایران» که تحولات روز به روز ایران از زمان کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ رضاخان تا سقوط وی در سوم شهریور ۱۳۲۰ را با استفاده از هزاران سند معتبر بررسی می‌کند، از دیگر عناوینی است که در موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی درباره عصر رضاخان پهلوی و حوادث آن دوران به زیور طبع آراسته شده است. علاوه بر این، دهها مقاله مستند نیز درباره رضاشاه در شماره‌های مختلف «فصلنامه مطالعات تاریخی» منتشر شده است.
با این حال دو عنوان «رضانام تا رضاخان» و «آخرین برگ بازی بزرگ» در زمستان سال ۱۳۹۹ و به مناسبت یکصدمین سالگرد کودتای رضاخان به رشته تحریر درآمده‌اند. کتاب اول شرح زندگی‌نامه رضاخان از تولد تا کودتای ۱۲۹۹ را بررسی کرده و کتاب دوم به بررسی کودتا و پیامدهایش پرداخته است.
یکی از دلایل اهمیت انتشار این دو عنوان کتاب در مقطع فعلی، ضرورت روشنگری افکار عمومی نسبت به شخصیت واقعی رضاخان و نوع عملکرد او در سالهای حکومتش بوده است. فراموش نکنیم طی سالهای اخیر تلاشی خزنده و برنامه‌ریزی شده در قالب «جنگ نرم» برای تطهیر حکومتهای منحوس پهلوی اول و دوم در جریان بوده است. در این جنگ که به مدد تحلیل‌های بی اساس، گزارش‌های بدون منبع و ماخذ و فیلم‌های تقطیع شده راجع به تحولات عصر پهلوی در فضای مجازی صورت می‌گیرد، تلاش شده تا زشتی‌های سلسله پهلوی و آنچه که دلایل اصلی انقلاب مردم ایران علیه آن دودمان در سال 1357 بوده به فراموشی سپرده شود.
از سوی دیگر نمی‌توان انکار کرد که تاريخ كشور ما به ويژه از زمان قيام مشروطه به اين طرف مالامال از نقاط مهجور و مغفول است. در دوران حکومتهای پهلوی اول و دوم، باب بسياري از مباحث تاريخ‌نگاري معاصر ايران به روي پژوهشگران بسته بود. انتشار تحقيقات تاريخي در اكثر زمينه‌ها مجاز شمرده نمي‌شد و حاكميت مطلق سانسور، فضايي براي پژوهشهاي محققانه حتي در زمينه مسائل اقتصادي جامعه باقي نمي‌گذاشت. پس از پیروزی انقلاب اگر چه کارهایی با ارزشی در جهت آگاه ساختن افکار عمومی جامعه نسبت به آنچه که در خلال ۵۷ سال سلطنت سلسله پهلوی جریان داشت صورت گرفت، ولی کم نبوده و نیستند نویسندگان مغرض و مورخان تحريفگر که تلاش دارند تا اسرار آن مقطع از تاريخ معاصر، و ماهیت بسیاری از شخصیت‌ها و رجال آن دوران را مكتوم نگاه دارند تا از ذهن تاريخ زدوده شود. از این رو بسیاری از آنچه كه به عنوان آثار تحقيقي و پژوهش تاريخي در باره اشخاص وتحولات آن زمان در داخل و خارج از کشور منتشر شده، ناقص يا غيرواقعي است.
در همین رابطه در مقدمه کتاب «رضانام تا رضاخان» می‌خوانیم: «از خطا و خیانت غربزدگان عصر مشروطه و رضاخان شگفت انگیزتر، تلاش شبانه‌روزی و هیاهوی فراوان این روزگار در فضای مجازی و در سایه سنگین ابرهای سیاه اغفال و اغوا، از سوی برخی قلم به دست‌هایی است که بی سند ادعا می‌کنند و نامعتبر می‌نویسند و از سر لجاجت سعی دارند رضاشاه را قهرمان ملی جا بزنند.»
کتاب «رضانام تا رضاخان» قلم به قلم، سطر به سطر و پاراگراف به پاراگراف، مستند به اسناد و منابع معتبر تاریخی است و هیچ کجا در آن ادعای بدون ماخذ و دلیل نمی‌توان یافت. این کتاب با استفاده از ترجمه صدها سند انگلیسی و روسی و مراجعه به نشریات و روزنامه‌های عصر پهلوی اول و همچنین مکتوبات و مطبوعات اواخر دوران قاجار تهیه و تنظیم شده است. با مطالعه این کتاب می‌توان به روشنی ریشه‌های استبداد رضاخانی را شناخت.
مطالعه این اثر مستند به ویژه برای نسل جوان امروز که در میان منابع منتشره درباره شکل‌گیری و کارنامه سلسله پهلوی تلاش می‌کند تا حقیقت را بیابد بسیار آگاهی بخش و روشنگر خواهد بود.
کتاب «رضانام تا رضاخان» به قلم هدایت‌الله بهبودی در 396 صفحه تهیه و تنظیم شده که فرازهای مهم زندگی وی از تولد تا وقوع کودتای 1299 را در بیش از 60 سرفصل در بر می‌گیرد. همچنین 41 صفحه از این اثر به ارائه عکس‌ها و تصاویر شخصیت‌های داخلی و خارجی مطرح در کتاب اختصاص یافته است.
کتاب «آخرین برگ بازی بزرگ» نیز مجموعه‌ای از مقالات منتشر شده در فصلنامه مطالعات تاریخی است که به بررسی عصر رضاشاهی از کودتای سوم اسفند تا شهریور ۱۳۲۰ می‌پردازد. این کتاب دارای یازده مقاله است که هر مقاله یک فصل از کتاب را تشکیل می‌دهد. عناوین مقالات کتاب عبارتند از:
- دیویزیون قزاق از کودتای پالکونیک تا کودتای میرپنج / بهرام نوازنی
- داستان تاسف بار یک صعود تبهکارانه / مظفر شاهدی
- پروژه جمهوریت و شبکه نظامی سردارسپه / علی اکبر عاصیان
- معمای شیخ خزعل / محمدعلی بهمنی قاجار
- در خدمت ارتش رضاخانی / یحیی آریا بخشایش
- حزب «ایران نو» تلاشی نافرجام برای برقراری نظام سیاسی تک‌حزبی / محمد محبوبی
- نفت ایران، عبور از قرارداد استعماری به قرارداد استعماری‌تر/ محمد حسن نیا
- در مسیر هویت سازی مدرن ایران / معصوم یار احمدی
- جنگ هویت‌ها: مقاومت در برابر هویت‌سازی زورمندانه پهلوی / شکرالله خاکرند و محمود ذکاوت
- قیام در مسجد گوهرشاد / حسن شمس‌آبادی
- آخرین پرده تراژدی / محمد قبادی
در کتاب «آخرین برگ بازی بزرگ» ترتیب مقالات بر اساس خط سیر تاریخی تنظیم شده و همچنین برای حفظ یکپارچگی دخل و تصرف ناچیزی بر روی مقالات اعمال شده است. اگرچه گفتنی‌های سر به مهر فراوانی درباره روزگار رضاشاه وجود دارد، لیکن در این کتاب تلاش شده تا به برخی از ابعاد سیاسی اجتماعی و فرهنگی حکومت رضاشاه در یکصدمین سالگرد کودتای انگلیسی، بیش از سایر ابعاد حکومت او پرداخت شود. این کتاب نیز در 431 صفحه روانه بازار نشر گردیده است.
| این مطلب تاکنون 1667 بار نمایش داده شده است. |
|
|
|