| تحلیل یک وزیر درباری از اقتصاد عصر پهلوی دوم |  داریوش همایون وزیر اطلاعات کابینه دکتر جمشید آموزگار که از وابستگان دربار بود در تحلیلی جامع پیرامون علل فروپاشی رژیم پهلوی، نظری عالمانه و منصفانه ارائه کرده است. وی در بخش بررسی اقتصادی و پیشرفت آن زمان، عوامل عمده‌ای را که منجر به ورشکستگی سیاسی ایران گردید، با ذکر دلایل مستند توضیح داده و در پایان بررسی خود چنین گفته است:
« با همه درآمدهای نفت و تعهد رهبری سیاسی به امر «توسعه»، هیچیک از هدف‌های اقتصادی کشور تحقق نیافت. بدون تزریق میلیاردها دلار درآمد نفتی، آن‌هم به بهای خشکاندن سریع چاههای نفت نمی‌توانستیم روی پای خود بایستیم. صنعت آن زمان تاب ایستادگی در برابر رقابت‌های خارجی را نداشت. کشاورزی هر سال سهم کمتری از نیازهای ملی را برآورده می‌ساخت. بودجه و موازنه پرداخت‌ها همواره کسری داشت. تورم، شیرازه جامعه را از هم گسسته بود و اکثریت مردم در روستاها و زاغه‌ها هیچ چیز در حد مناسب و کافی در اختیار نداشتند. این اقتصادی بود که تنها از عهده هزینه‌های روزافزون و دور از تناسب تسلیحاتی برمی‌آمد. در چنین شرایطی نخست وزیر لاف می زد که «بودجه ایران از آمریکا بزرگتر است.» صرف نظر از نادرست بودن این ادعا، خود این گفته نشان می‌دهد که گمراهی تا چه حد بوده است. از همه نامربوط‌تر تولید ۲۳ هزار مگاوات نیروی برق هسته‌ای با هزینه ۱۰ میلیارد دلار به آن هم برای کشوری که ذخایر گاز ثابت شده‌اش ۵۰۰ تریلیون پای مکعب است و روستاهایش به سبب نبودن اعتبارات نمی‌توانستند راه سالمی به شهرها داشته باشند. همه اینها به منزله هدررفتن میلیاردها دلار ثروت کشور در چاه بی انتهای یک دستگاه ناآگاه و گَل گشاد بود و بازداشتن مردم از به کار انداختن همه نیروها و استعدادهای خود و ایجاد روحیه همبستگی در میان آنان که اداره نگاه داشتن کشور و دستاوردهای آن را تقویت کنند تا از فرط سرخوردگی و کینه و نادانی دست به خودکشی ملی نزنند.
در پایان این بررسی به قول چهار نفر از مردان موثر در دوره ۲۵ ساله پس از سال 1332 که هر یک نماینده راستین بخشی از آن بودند می‌پردازیم:
1 - امیر اسدالله علم: برای اداره کردن ایران دو چیز لازم است: زور زیاد و عقل کم.
2 - امیرعباس هویدا: من هرچه کارشناسان اقتصادی بگویند وارونه‌اش را عمل می‌کنم.
3 - منصور روحانی: ما پول داریم و می‌توانیم همه نیازهای خود را بخریم.
4 - یک سرمایه‌دار بزرگ صاحب صنعت: ایران سالی ۲۰ میلیارد دلار درآمد نفت دارد و ۲۰۰ مرد پولساز. از این ۲۰ میلیارد، ۱۰۰ میلیون سهم من است.....
منبع: غلامرضا نجاتی، تاریخ بیست و پنج‌ساله ایران، ج 2، ص 37 و 38، به نقل از: داریوش همایون، دیروز و فردا، انتشارات خارج از کشور، ۱۳۶۰، صفحات ۲۹ و ۳۰
| این مطلب تاکنون 1694 بار نمایش داده شده است. |
|
|
|