سال 1357 سال سقوط سلسله 50 ساله پهلوی‌ها است. به مناسبت چهلمین سال سقوط این دودمان، سیر سرنگونی رژیم پهلوی را به صورت روزشمار ارائه خواهیم کرد. در شماره گذشته مجله الکترونیکی «دوران» رویدادهای مهر 1357 به صورت روزشمار ارائه شد و در این شماره، همزمان با ماه آبان، به رویدادهای آبان 1357 می‌پردازیم .
1 آبان 1357
- «چارلز دانگن» معاون وزارت جنگ آمريكا و ژنرال «ارنست گريوز» مدير فروش تسليحات پنتاگون وارد تهران شدند.(1)
- پرويز ثابتي مرد نيرومند ساواك و رئیس اداره سوم این سازمان ساعت 10 صبح امروز با نام جعلي «عاليخاني» و با پرواز 757 هواپيمايي ملي ايران به مقصد رم، ژنو، لندن، از ايران گريخت.(2)
- جامعه روحانيت همدان با انتشار اطلاعيه‌اي سه روز آينده را در اعتراض به كشتار مردم توسط نظاميان شاه، عزاي عمومي اعلام كردند. دانشگاهيان بوعلي‌سيناي همدان نيز به همين دليل از امروز دست به اعتصاب غذا زدند.(3)
- قضات دادگستري ايران در نامه‌اي به «والري ژيسكاردستن» رئيس‌جمهور فرانسه با اشاره به ورود امام خميني به پاريس نوشتند «رفتار دولت فرانسه با امام بايد به گونه‌اي باشد كه در فردايي كه ملت استقلال خود را به دست آوردند، رابطه ميان ايران و فرانسه، رابطه فردوسي و رابله، رابطه رازي و پاستور، رابطه سعدي و ويكتورهوگو و رابطه حافظ و ژيد باشد.(4)
2 آبان 1357
- روزنامه فيگارو امروز متن مصاحبه خود با محمدرضا پهلوي را منتشر كرد. شاه در اين مصاحبه گفت: «چنانچه كناره‌گيري من به صلاح مملكت باشد، اين كار را خواهم كرد ولي تصور نمي‌كنم اين كار مفيد باشد.» وي در اين مصاحبه خود را مذهبي و «صوفي» خواند.(5)
- امروز ويليام سوليوان سفير آمريكا، آنتوني پارسونز سفير انگليس و چارلز دونكن معاون وزارت دفاع آمريكا با شاه ملاقات كردند. سفراي آمريكا و انگليس در اين ديدار تصريح كردند «اوضاع كشور آنگونه كه شاه گمان مي‌كرد وخيم نيست» آنان پيشنهاد كردند چند نفر از مخالفان سياسي براي همكاري با دولت شريف امامي دعوت به كار شوند.(6)
- حسني مبارك معاون انورسادات رئيس‌جمهور مصر، در تهران با شاه ملاقات و گفت‌وگو كرد.(7)
- ساختمان ساواك در شهر گرگان توسط تظاهركنندگان خشمگين مورد حمله قرار گرفت و خسارات سنگيني به آن وارد آمد.(8)
- محمود اعتمادزاده معروف به «به‌آذين» نويسنده و مترجم و مؤسس «سازمان اعتماد دمكراتيك مردم ايران» و دبير كانون نويسندگان ايران دستگير شد.(9)
3 آبان 1357
- شاه در ملاقات با دو مقام بلندپايه آمريكا به نام‌هاي «چارلز دانگن» معاون وزارت جنگ و ژنرال «ارنست گريوز» مدير فروش تسليحات پنتاگون كه روز اول آبان وارد تهران شده بودند موضوع خريدهاي جديد نظامي از آمريكا را با آنان مورد بحث و بررسي قرار داد.(10)
- امام خميني در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاري فرانسه تصريح كردند «من با روش بينابيني مخالفم و از اول هم با آن مخالف بودم. شاه بايد برود.(11)
- امروز دانشگاه‌هاي تهران و صنعتي شريف شاهد تجمع دهها هزار دانش‌آموز و دانشجو بود كه در محوطه اين دو دانشگاه گرد آمده و عليه رژيم شاه شعار مي‌دادند.(12)
- دهها هزار نفر از فرهنگيان اصفهان پس از تقديم شاخه‌هاي گل به افراد پليس و سربازان فرمانداري نظامي، وارد ساختمان اداره كل آموزش و پرورش استان اصفهان شدند و آن را تسخير كردند.(13)
- دولت ايران خريد نيروگاه اتمي از آمريكا را لغو كرد.(14)
126 زنداني سياسي آزاد شدند. صفر قهرماني قديمي‌ترين زنداني سياسي جهان هم كه پس از 30 سال آزاد شد در ميان آنها بود. او به همراه دمكراتهاي آذربايجان با دولت مبارزه مي‌كرد.(15)
4 آبان 1357
- امام خميني در پيامي روز 4 آبان سالگرد تولد محمدرضا پهلوي را روز عزاي ملي اعلام كرد.(16)
- نصرت‌الله معينيان رئيس دفتر مخصوص شاه در پيامي به مناسبت چهارم آبان سالروز تولد شاه تصريح كرد «هيچ طوفاني قادر نيست ريشه نظام شاهنشاهي را متزلزل سازد» اين پيام دو ماه قبل از فرار شاه از كشور و متزلزل شدن ريشه نظام شاهنشاهي صادر شد.(17)
- امام خميني در پيامي خطاب به مردم انقلابي ايران نوشتند «عزيزان من، از فدائي دادن و نثار جان در راه خدا و اسلام و ملت مسلمان نهراسيد كه اين شيوه پيغمبر عظيم‌الشأن و اوصياء و اولياي آنان بوده و خون ما رنگين‌تر از خون شهداي كربلا نيست.(18)
- تيمسار سرتيپ احمد نادور فرمانده نظامي شهرستان جهرم و سرهنگ تصاعدي رئيس شهرباني اين شهر، هدف سوءقصد قرار گرفتند. در اين حادثه رئيس شهرباني جهرم در دم كشته شد و فرماندار نظامي شهر از سينه، ران و دست چپ به سختي مجروح شد و جهت درمان به شيراز انتقال داده شد.(19)
5 آبان 1357
- آيت‌الله سيدحسين خادمي امروز در نامه‌اي به مراجع قم با اشاره به حمايت وزير خارجه انگليس از حكومت شاه پشنهاد كرد اجناس و كالاهاي انگليسي در كشور تحريم شود.(20)
- امروز ساختمان استانداري كرمانشاه توسط مردم معترض مورد حمله قرار گرفت و به آتش كشيده شد.(21)
- ژنرال هوفي رئيس سازمان جاسوسي اسرائيل «موساد» در اوج مبارزات مردم مسلمان ايران براي رايزني اطلاعاتي با ساواك در چگونگي سركوب نهضت اسلامي، وارد تهران شد.(22)
- ژنرال «ديويد ايوري» فرمانده نيروي هوايي رژيم صهيونيستي وارد تهران شد.(23)
- امام خميني در مصاحبه با كانال يك تلويزيون فرانسه اظهار داشت: اين مستشاران آمريكايي هستند كه عملاً ارتش ايران را اداره مي‌كنند.(24)
6 آبان 1357
- تيمسار ناصر مقدم رئيس ساواك در گفت‌وگو با اسحاق هوفي رئيس سازمان اطلاعاتي اسرائيل (موساد) در تهران و در بحبوحه انقلاب پيشنهاد كرد مأموران بازنشسته موساد در ساواك استخدام شوند.(25)
- امروز ساختمان حزب رستاخيز زنجان توسط مردم معترض به آتش كشيده شد. اين سومين بار بود كه اين ساختمان توسط مردم طعمه حريق مي‌گرديد.(26)
- امروز شهرستان فيروزآباد تعطيل بود و ساختمانهاي فرمانداري، شهرداري، مخابرات، دخانيات و بسياري ديگر از ادارات دولتي توسط مردم مورد حمله قرار گرفت و شيشه‌هاي آنها در هم شكسته شد.(27)
- دانشگاه تهران و اغلب مدارس پايتخت تعطيل شدند و خيابان‌هاي اطراف دانشگاه تهران زير كنترل شديد نفربرها و زره‌پوشها قرار گرفت.(28)
- در نخستين روز از «هفته همبستگي ملي» اساتيد دانشگاه ملي (شهيد بهشتي) در اين دانشگاه دست به تحصن زدند. دانشگاه‌هاي صنعتي آريامهر (شريف) و اميركبير نيز شاهد تظاهرات دانشجويان بود. دو هزار تن از استادان و اعضاي هيأت علمي دانشگاه تهران نيز از امروز دست به اعتصاب زدند.(29)
- امام خميني در مصاحبه با كانال يك تلويزيون فرانسه تأكيد كرد «انگليسيها و آمريكاييها 50 سال پيش دولت فعلي را به مردم ما تحميل كردند و در اين مدت تحت اختناق و فشار بوديم. نه فرهنگ مستقل داريم، نه لشكر و ارتش مستقل داريم، نه اقتصاد صحيح و سالم داريم و نه جهات سياسي ما صحيح و سالم است.»(30)
- ساواک در سندی که تاریخ امروز را دارد، منصور روحانی از وزیران کابینه‌های حسنعلی منصور و امیرعباس هویدا را به نادرستی و سوء اخلاق متهم کرد و او را غیر قابل اعتماد، اهل زد و بند، حیف و میل در اعتبارات و اعمال خلاف در وزارت نیرو خواند(31)
7 آبان 1357
- نمايندگان 60 هزار نفر از طوايف بزرگ شهر پاوه در اعتراض به عملكرد خوانين و خصوصاً سالارجاف نماينده پاوه در مجلس شوراي ملي دست به تحصن زدند.(32)
- روزنامه «ساندي تايمز» چاپ لندن در شماره امروز خود نوشت «اگر شاه در ايران نماند، بريتانيا فقير مي‌شود.»(33)
- روزنامه‌ها امروز خبر از بركناري 34 مقام برجسته سازمان اطلاعات و امنيت كشور (ساواك) دادند. پرويز ثابتي رئيس اداره كل سوم ساواك نيز در ميان اين عده است.(34)
- چماق به دستان مورد حمايت رژيم شاه، امروز خسارات قابل ملاحظه‌اي به اموال عمومي در كرمانشاه وارد آوردند. آنان در اسلام‌آباد غرب به مغازه‌ها حمله كردند، به مسجد يورش بردند، قرآن‌ها را به وسط خيابان انداختند و كتابخانه مسجد را تخريب نمودند.(35)
- امروز در دومين روز از «هفته همبستگي ملي» گروه كثيري از استادان و دانشجويان دانشگاه جندي‌شاپور اهواز با تجمع در محوطه اين دانشگاه، تحصن خود را آغاز كردند.(36)
- خبرگزاري فرانسه گزارش داد روزانه به طور متوسط 50 ميليون دلار ارز از ايران خارج مي‌شود.(37)
8 آبان 1357
- امروز اعلام شد به دليل اعتصابات در صنعت نفت، صدور نفت به خارج از كشور به طور كلي متوقف شده و فقط مقدار كمي براي رفع نياز داخلي توليد مي‌شود.(38)
- امروز آقايان سيدمحمود طالقاني و حسينعلي منتظري از زندان آزاد شدند. آقاي طالقاني در زندان قصر به سر مي‌برد و آقاي منتظري در زندان اوين.(39)
- اعلاميه‌اي به امضاي 37 نفر از علما و روحانيون منتشر شد كه در آن به پديده چماق به دستان در شهرهاي مختلف اشاره شده بود و به مردم هشدار داده شده بود كه مراقب كارهاي اين افراد كه اكثراً اوباش زاغه‌نشين و كولي‌ها و اراذل هستند و با حمايت مأموران مسلح به جان مردم مي‌افتند، باشند.(40)
9 آبان 1357
- هزاران نفر از مردم قم امروز با تجمع در مقابل بيت امام خميني تظاهرات بزرگي را آغاز كردند. تظاهركنندگان به هنگام عبور از مقابل سربازان و ساختمان ستاد ارتش، به نظاميان اداي احترام كردند و به روي آنان گلاب پاشيدند و سپس با اجتماع در ميدان فرح، نام آن را به «ميدان امام خميني» تغيير دادند.(41)
- با آغاز اعتصاب كاركنان هواپيمايي ملي ايران، پروازهاي هما تعطيل شد و يا بعضاً با تأخيرهاي فراوان روبرو گرديد.(42)
- خبرگزاري فرانسه گزارش داد بر اثر اعتصاب در شركت نفت، همه بنادر نفت‌رساني تعطيل و بيش از 20 نفتكش بزرگ با ظرفيت بيش از 200 هزار تن در اين بنادر بلاتكليف هستند و صدور گاز طبيعي به اتحاد جماهير شوروي نيز متوقف شده است.(43)
- تعداد زيادي سرباز و درجه‌دار به پالايشگاه آبادان اعزام شدند تا جاي خالي كارگران اعتصابي را پر كنند!(44)
- تظاهرات بزرگي از سوي ايرانيان مقيم واشنگتن عليه رژيم شاه برگزار شد.(45)
- جيمي كارتر رئيس‌جمهور آمريكا و وزير امور خارجه‌اش با صدور بيانيه‌هايي حمايت خود را از شاه اعلام كرده و ضمن ابراز همدردي با وي تأكيد كردند وي از بحران‌هاي سياسي خشونت‌آميز جاري به سلامت خواهد گذشت. پنتاگون نيز اعلام كرد كه هيچ‌گونه برنامه اضطراري براي خارج كردن 41 هزار آمريكايي ساكن ايران در دست ندارد.(46)
10 آبان 1357
- امام خميني در مصاحبه با خبرنگار راديو تلويزيون اتريش گفت در حكومت آينده يك مجلس ملي مركب از منتخبين واقعي مردم امور مملكت را اداره خواهند كرد. حقوق اقليت‌ها محترم خواهد بود و در روابط با كشورهاي خارجي نه زير بار ظلم مي‌رويم و نه به كسي ظلم مي‌كنيم.(47)
- ملكه انگلستان امروز در مراسم گشايش پارلمان آن كشور طي نطقي آرزو كرد رژيم سلطنتي ايران پابرجا بماند.(48)
- آنتوني پارسونز سفير انگليس و ويليام سوليوان سفير آمريكا، امروز در كاخ نياوران با شاه ملاقات كردند. پارسونز پس از اين ملاقات گفت شاه حالت محزوني داشت.(49)
- محوطه دانشگاه تهران امروز شاهد حضور دهها هزار نفر از اقشار مختلف مردم بود كه عليه رژيم شاه تظاهرات مي‌كردند.(50)
- محمدرضا پهلوي در پاسخ اردشير زاهدي در واشنگتن كه تلفني آمادگي خود را براي جمع‌آوري افراد جهت انجام تظاهرات به نفع شاه اعلام كرده بود گفت «اوضاع نه تنها مانند سال 1332 نيست بلكه حتي مانند دو هفته پيش هم نيست.»(51)
- سخنگوي كاخ سفيد اعلام كرد ملاقات جيمي كارتر رئيس‌جمهور آمريكا با وليعهد ايران نشانه حمايت شديد واشنگتن از شاهنشاه ايران است.(52)
- ملكه انگليس در مراسم افتتاح پارلمان آن كشور ضمن سخناني گفت «بريتانيا عميقاً آرزومند بقاي رژيم سلطنتي در ايران است.»(53)
- فريدون هويدا نماينده ايران در سازمان ملل با ارسال يادداشتي براي «كورت والدهايم» دبيركل سازمان ملل متحد انصراف دولت ايران را از ميزباني «كنفرانس بين‌المللي زنان جهان» كه قرار بود در سال 1359 در تهران برگزار شود، اعلام كرد.(54)
- دانشجويان ايراني مقيم لاهور همگام با مردم ايران عليه رژيم شاه دست به تظاهرات زدند.(55)
11 آبان 1357
- امام خميني در مصاحبه با راديو تلويزيون لوكزامبورگ گفت: مردم ايران از اختناق و جنايت‌هاي 50 ساله به جان آمده‌اند و براي مطالبه حقوق خود قيام كرده‌اند... هدف ما برقراري جمهوري اسلامي، برنامه ما تحصيل آزادي و استقلال و حذف ماده‌هايي است كه رضاشاه و شاه فعلي با سرنيزه در قانون گنجانده‌اند.(56)
- در پي ارسال گزارش «سوليوان» سفير آمريكا در تهران و اعلام خطر او راجع به موقعيت حكومت شاه، امروز كاخ سفيد شاهد تشكيل يك جلسه اضطراري با شركت وزيران دفاع و خارجه، رئيس ستاد ارتش، رئيس سيا و چند عضو شوراي امنيت ملي آمريكا بود.(57)
12 آبان 1357
- برژينسكي مشاور امنيت ملي جيمي كارتر رئيس‌جمهور آمريكا در يك تماس تلفني به شاه گفت «به نظر ما شما بايد دست به يك سلسله اقداماتي بزنيد تا اقتدار شما را به نحو مؤثر نشان دهد.»(58) 48 ساعت پس از اين تماس دولت ازهاري روي كار آمد.
- سايروس ونس وزير امور خارجه آمريكا طي مصاحبه‌اي مطبوعاتي حمايت كشورش را از تلاش‌هاي شاه براي فرونشاندن بحران در ايران اعلام كرد.(59)
13 آبان 1357
- پراودا ارگان حزب كمونيست شوروي رهبران مذهبي ایران را متهم كرد كه براي رسيدن به هدف‌هاي ويژه خود، توده‌هاي مردم را به قيام و شورش وادار كرده‌اند. به نوشته اين روزنامه آيت‌الله خميني در مبارزه جاري نمي‌تواند روي كوچكترين پشتيباني شوروي حساب كند. به نظر كرملين بهترين اصلاحات، همان است كه به دست شاهنشاه انجام می‌شود.(60)
- ويليام سوليوان و آنتوني پارسونز سفيران آمريكا و انگليس بار ديگر با شاه ملاقات كردند و حمايت دولت متبوع خود را از وي مورد تأكيد مجدد قرار دادند. در اين ديدار شاه آنان را از تصميم خود براي روي كار آوردن دولت نظامي باخبر كرد.(61)
- كيسينجر وزير خارجه اسبق آمريكا در اجتماع كنگره جهاني يهود اعلام كرد تأكيد آمريكا بر «حقوق بشر» پديده‌اي بود كه در ايران تنها سبب ايجاد آشوب اجتماعي شد.(62)
- دولت آمريكا به آمريكايي‌هاي مقيم ايران هشدار داد هر چه زودتر خاك ايران را ترك كنند.(63)
- بنا برگفته سفير ايران در مكزيك عده‌اي متجاوز از بيست هزار ايراني هر يك مبلغ 100 دلار به اضافه مخارج هتل و اقامت در واشنگتن دريافت داشته‌اند تا در موقع ورود شاه به آمريكا، به طرفداري از وي دست به تظاهرات بزنند.(64)
- در سالگرد تبعيد امام خميني به تركيه، امروز دانشگاه تهران شاهد تظاهرات دانش‌آموزان و دانشجويان بود. اين تظاهرات با هجوم مأموران حكومت نظامي به خاك و خون كشيده شد. روزنامه‌ها تعداد شهداي اين يورش را بين 8 تا 10 نفر ذكر كردند.(65)
14 آبان 1357
- شاه در پيامي راديويي به اشتباهات خود در دوران حكومتش اعتراف كرد و خطاب به مردم گفت «پيام انقلاب شما ملت ايران را شنيدم و آنچه را كه شما براي بدست آوردنش قرباني داده‌ايد تضمين مي‌كنم.»(66)
- «فرانك مكي» تبعه كانادا كه از دوستان نزديك سفير انگليس در تهران است به نقل از ديپلماتهاي سفارت انگلستان تصريح كرد كليه خرابكاري‌ها و آتشسوزي‌ها كار ساواك است.(67)
- امام خميني در مصاحبه با راديو تلويزيون هلند گفت: آن دمكراسي كه ما مي‌خواهيم به وجود آوريم، در غرب وجود ندارد. دمكراسي اسلام كاملتر از دمكراسي غرب است.(68)
- دكتر كريم سنجابي پيش‌شرط امام خميني براي ملاقات با ايشان را پذيرفت و طي بيانيه‌اي رژيم شاه را فاقد پايگاه قانوني و شرعي دانست و اتكاء حكومت اسلامي آينده به آراء عمومي را مورد تأكيد قرار داد.(69)
- در حمله به سفارت انگليس اين سفارتخانه آتش گرفت.(70)
- امروز اين شايعه در تهران شكل گرفت كه آتش‌سوزيهاي گسترده شهر و بسياري از تخريب‌ها توسط عوامل دولتي صورت گرفته تا زمينه روي كار آمدن دولت نظامي ازهاري به وجود آيد. ارتشبد قره‌باغي در خاطرات خود درباره آتش‌سوزيهاي وسيع امروز تهران مي‌نويسد: «فرماندار نظامي تهران ارتشبد اويسي به نيروهايش دستور داده بود فقط تماشاچي حوادث باشند و دخالت نكنند. سفير انگليس نيز معتقد بود آتش‌سوزيها كار عوامل حكومتي است.(71)
- امام خميني در نامه‌اي به آيت‌الله دكتر سيدمحمد حسيني بهشتي از وي خواست تا با مشورت آيت‌الله مرتضي مطهري شوراي انقلاب را تشكيل دهند.(72)
15 آبان 1357
- ارتشبد غلامرضا ازهاري در پي استعفاي جعفر شريف‌امامي مأمور تشكيل كابينه شد. ازهاري از همدوره‌اي‌هاي محمدرضا پهلوي در دانشگاه نظام و از دوستان خصوصي او به شمار مي‌رود. وي تا قبل از منصب نخست‌وزيري، رياست ستاد كل ارتش ايران را بر عهده داشت.(73)
- فرودگاه بين‌المللي مهرآباد تهران به دليل گسترش تظاهرات در شركت هواپيمايي ملي ايران بسته شد.(74)
- در جلسه‌اي كه به رياست سايروس ونس وزير خارجه آمريكا در كاخ سفيد تشكيل شد ضرورت تخليه آمريكايي‌هاي مقيم ايران مورد تأكيد قرار گرفت. برژينسكي در اين جلسه اظهار داشت اينگونه جلسات نشان مي‌دهد وضع اطلاعاتي ما در ايران ضعيف است و ما بايد در عملكرد سازمان‌هاي اطلاعاتي خود تجديدنظر كنيم.(75)
- كاركنان پالايشگاه تهران صبح امروز اعلام كردند كار كردن در زير سرنيزه نظاميان را نمي‌پذيرند و روز 21 آبان پالايشگاه را تعطيل و در خانه‌هاي خود خواهند ماند.(76)
- امام خميني در مصاحبه‌اي با كانال 2 تلويزيون آلمان راجع به روي كار آمدن دولت ارتشبد ازهاري فرمودند : «با اين حكومت نظامي، مردم همان رفتاري را مي‌كنند كه با حكومتهاي ديگر كردند و اين دست و پا كردنها در ايران ديگر هيچ رنگي ندارد و فايده‌اي براي شاه ندارد. شاه بايد برود و چاره‌اي جز اين نيست.»(77)
- امام خميني به خبرنگار شبكه تلويزيوني سي.بي.اس آمريكا كه نظر ايشان را درباره روي كار آمدن دولت نظامي ازهاري جويا شده بود گفت: «تغيير دولت تأثيري در نهضت مردم ايران ندارد. دولتها چه نظامي و چه غيرنظامي نمي‌توانند مسائل را حل كنند. شاه بايد برود تا ملت، خودش تكليف كشور را تعيين كند. »
- دفتر كنسولگري ايران در بن توسط دهها دانشجوي معترض ايراني اشغال شد.(78)
- بيش از 200 نفر از خانواده‌هاي اسرائيلي شاغل در ايران با يك پرواز فوق‌العاده به اسرائيل بازگشتند. همچنين در اين روز پروازهاي پان‌آمريكن به تهران نيز متوقف شد.(79)
- هشتصد نفر از كاركنان راديو تلويزيون در اعتراض به استقرار دولت نظامي دست از كار كشيدند.(80)
16 آبان 1357
- امام خميني در پيامي به مناسبت روي كار آمدن دولت نظامي ازهاري و انتشار پيام اظهار ندامت شاه خاطرنشان ساخت: شاه در يك دست چماق و سرنيزه و مسلسل براي سركوبي ملت دارد و در دست ديگر توبه نامه و اعتراف به خيانت‌ها و جنايت‌ها و عذر تقصير را گرفته است. ملت هوشمند و بيدار ايران نه از آن چماق و سرنيزه هراس دارد و نه از اين خدعه و نيرنگ فريب مي‌خورد.(81)
- امروز ساواك در گزارشي اعلام كرد 60 نفر از مقاماتي كه متهم به حيف و ميل اموال عمومي هستند بازداشت شده اند. فرمانداري نظامي تهران نيز اعلام كرد اميرعباس هويدا نخست وزير سابق، عبدالعظيم وليان استاندار خراسان، منوچهر آزمون وزير مشاور در امور اجرايي، نعمت الله نصيري رئيس ساواك، داريوش همايون وزير اطلاعات و جهانگردي، ايرج وحيدي وزير نيرو، منوچهر تسليمي وزير بازرگاني، جعفرقلي صدري رئيس شهرباني، رضا صدقياني وزير تعاون و امور روستايي، جمشيد بزرگمهر دبير باشگاه شاهنشاهي، رضا شيخ بهايي معاون شهردار و حسن رسولي دبير كميته بازيهاي آسيايي از جمله دستگيرشدگان هستند.(82)
- آنتوني پارسونز سفير انگليس در تهران پس از ملاقات با شاه اظهار داشت: با توجه به اينكه هويدا 13 سال نخست وزير شاه بوده، دستگيري او يعني دستگيري شاه، محاكمه او يعني محاكمه شاه و محكوم كردن او يعني محكوم كردن شاه.(83)
- سخنگوي وزارت خارجه آمريكا حمايت كشورش از دولت ارتشبد ازهاري را اعلام كرد.(84)
17 آبان 1357
- خبرگزاري انگليسي رويتر گزارش داد آمريكا اخيراً مقدار زيادي ساز و برگ ضد شورش برای ارسال به ایران آماده کرده است. اين اجناس شامل گاز اشك‌آور، سپر حفاظتي، كلاه‌خود و باتون مي‌باشد.(85)
18 آبان 1357
- سه خانه متعلق به آمريكاييها در نزديكي كاخ شاه با بمب آتشزا مورد حمله قرار گرفت و بخشي از آنها دچار آتشسوزي شد.(86)
- دولت آمريكا تایید كرد گزارش‌های مربوط به ارسال وسایل کمکی ضد شورش از سوی آمریکا برای رژیم شاه صحت دارد. بنا بر این گزارش وسايل ضدشورش مورد درخواست شاه به زودی به ايران تحويل داده خواهد شد.(87)
- امام خميني از روحانيون دعوت كردند به آن دسته از كارگران و كارمندان و كسبه‌هايی كه در اثر تداوم اعتصابات دچار تنگدستي شده‌اند ياري رسانند و در اين راه اجازه دادند نيمي از «سهم امام» را هزينه كنند.(88)
- امروز سوليوان سفير آمريكا در تهران طي گزارشي به واشنگتن به تحليل اوضاع ايران و ضعف دولت ازهاري پرداخت و پيش‌بيني كرد «آيت‌الله خميني پيروزمندانه به ايران بازخواهد گشت و مرتبتي مانند گاندي به دست خواهد آورد و در قانون اساسي جديد، رژيم سلطنتي به رژيم جمهوري اسلامي تبديل خواهد شد.» عنوان اين گزارش «فكر كردن به آنچه فكر نكردني است» بود.(89)
- گروه زيادي از دانشجويان ايراني در كانزاس‌سيتي با تجمع در مقابل هتلي كه جيمي كارتر رئيس‌جمهور آمريكا نشست مطبوعاتي داشت عليه رژيم شاه و حمايت آمريكا از اين رژيم تظاهرات كردند.(90)
- فرمانداري نظامي تهران طي اطلاعيه‌اي همه مدارس ابتدايي، راهنمايي و آموزشگاه‌ها را از روز يكشنبه 21 آبان تعطيل اعلام كرد. در اين اطلاعيه گفته شد تاريخ شروع به كار دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالي متعاقباً اعلام خواهد شد.(91)
- گروهي از دانشجويان ايراني مقيم سوئد با انجام تظاهراتي در مقابل ساختمان حزب آزاديخواه اين كشور در جنوب استكهلم، اين ساختمان را اشغال كرده خواستار قطع حمايت دولت سوئد از رژيم شاه شدند.(92)
19 آبان 1357
- امروزخبرنگاران آلماني، فرانسوي، ايتاليايي، اسپانيايي و آمريكايي و همچنين نمايندگان سازمان عفو بين‌الملل، جداگانه با امام خميني در نوفل لوشاتو ملاقات و مصاحبه كردند.(93)
- هنري پرشت مسئول اداره ايران در وزارت خارجه آمريكا و رئيس امور مصاحبه‌هاي تلويزيوني سران كاخ سفيد اعتراف كرد اوضاع ايران كاملاً وخيم است.(94)
- امروز نیز فضاي مقابل ساختمان سفارت ايران در سوئد، شاهد تظاهرات اعتراض‌آميز دهها دانشجوي ايراني دانشگاه استكهلم بود. آنان به كشتار مردم ايران توسط رژيم شاه معترض بودند.(95)
- خبرنگار خبرگزاري يونايتدپرس و همسرش به اتهام «ارسال گزارشهاي دروغ از بحران ايران» از كشور اخراج شدند. ضمناً عكس‌ها، فيلمها و دوربين‌هاي سه خبرنگار فرانسوي از روزنامه‌هاي اكسپرس و لوپوئن، توقيف شد.(96)
- دولت ازهاري تهديد كرد اگر كاركنان اعتصابي صنعت نفت به اعتصابات خود خاتمه ندهند از محيط كار و از خانه‌هاي سازماني كه در اختيارشان قرار دارد، اخراج خواهند شد.(97)
- سرلشكر رضا ناجي فرماندار نظامي اصفهان با تأكيد بر اينكه اجتماع بيش از 3 نفر طبق مقررات حكومت نظامي ممنوع است. از مردم خواست نماز عيد قربان را برگزار نكنند. اما اين تصميم در روز عيد (20 آبان) ناديده گرفته شد.(98)
- روزنامه «فيگارو» چاپ فرانسه در گزارشي از وقايع ايران، به جمله «آهن را تا گداخته است بايد كوبيد» اشاره كرده، افزود «اگر مردم ايران به مخالفت‌هاي خود ادامه ندهند، شاه تا 10 سال ديگر باز برنده ميدان خواهد بود.(99)
- روزنامه «لوماتن» چاپ فرانسه نوشت تعدادي از شخصيت‌هاي اروپايي با گشايش يك حساب بانكي خواستار دريافت حمايت‌هاي مالي مردم اروپا براي حمايت از كساني شدند كه عليه رژيم شاه دست به اعتصاب زده‌اند.(100)
20 آبان 1357
- بيش از 300 هزار نفر از مردم مشهد در يك راهپيمايي بزرگ عليه رژيم شاه شركت كردند. آنان با تجمع در مقابل موزه آستان قدس، پاي سخنراني حجت‌الاسلام هاشمي‌نژاد نشستند.(101)
- امروز شهر فرانكفورت آلمان شاهد تظاهرات و راهپيمايي صدها دانشجوي ايراني و ترك عليه رژيم شاه بود.(102)
21 آبان 1357
- جيمي كارتر رئيس‌جمهور آمريكا امروز اظهار داشت ما به شاه به عنون يك دوست و متحد وفادار مي‌نگريم و روابط حسنه‌اي كه ايران با ما و ساير قدرت‌هاي غربي دارد، بسيار سازنده و باارزش است.(103)
- در پي شهادت 5 نفر از مردم خرمشهر توسط مأموران دولتي امروز ساختمان حزب رستاخيز و بانك داريوش در اين شهر مورد حمله قرار گرفت و به آتش كشيده شد.(104)
22 آبان 1357
- علي اميني نخست‌وزير اسبق ايران از سوليوان سفير آمريكا خواست در تماس با شاه، وي را به قبول «شوراي سلطنت» متقاعد نمايد.(105)
- دانش‌آموزان شهرستان سنقر در پي اخطار پليس مبني بر تحويل تصاوير امام خميني، مدارس خود را تعطيل و به خيابان‌ها آمدند. در جريان رويارويي آنان با نيروهاي انتظامي و نظامي 3 نفر شهيد و 14 نفر مجروح شدند و بخشي از شهر از كنترل دولت و نيروهاي انتظامي خارج و به دست مردم افتاد.(106)
- جرالد فورد رئيس‌جمهور اسبق آمريكا درخواست كرد دولت آمريكا به طور همه جانبه از شاه ايران حمايت كند. وي گفت منافع ملي ما اقتضا مي‌كند كه با حداكثر امكان از شاه حمايت كنيم.(107)
- روزنامه فرانسوي فيگارو نوشت در واشنگتن دو كميته دولتي بر روي مسائل ايران به صورت شبانه‌روزي كار مي‌كنند، يكي بحران را بررسي مي‌كند و ديگري تأثيرات جانبي بحران را مدنظر قرار مي‌دهد.(108)
- راديو لندن در گزارشي اعلام كرد دولت انگلستان همچنان مايل است به ايران اسلحه بفروشد.(109)
- ساواك در گزارشي محرمانه به خدمات 12 ساله اميرعباس هويدا به بهاييان و اشغال مناصب مهم كشور توسط آنان و خارج كردن پول‌هاي مملكت توسط اين فرقه اشاره كرد.(110)
كارمندان تلويزيون در بيانيه‌اي از مردم خواستند تلويزيون‌هاي خود را خاموش كنند چون نظاميان بر آنها نظارت دارند.(111)
- كارمندان مخابرات مستشاران آمريكايي را از اين اداره بيرون كردند.(112)
- اداره ساواك اهواز رئيس صندوق قرض‌الحسنه اين شهر را تهديد كرد اگر به اعتصابيون صنعت نفت كمك كند خانه‌اش را با بمب منفجر خواهد كرد.(113)
23 آبان 1357
- امروز خانه‌اي متعلق به يك انگليسي مورد حمله قرار گرفت و به آتش كشيده شد، سه كارگر انگليسي شركت نفت مضروب شدند، يك كوكتل مولوتف به داخل خانه يك مقام آمريكايي شركت نفت پرتاب شد و خبرنگار بي‌بي‌سي نيز مورد تهديد مردم قرار گرفت. مردم معتقد بودند وي طرفدار رژيم شاه است.(114)
- دفتر هواپيمايي ايران در لندن مورد حمله مردم قرار گرفت و تصاوير شاه و فرح از ديوارها جمع‌آوري و نابود شدند. دانشجويان به جاي عكس‌هاي شاه، تصاوير مربوط به ايراني‌هايي كه توسط رژيم شاه به شهادت رسيده‌اند را بر ديوارها نصب كردند.(115)
- در مجلس اعيان انگلستان موضوع ايران مطرح شد و معاون وزارت امور خارجه اعلام كرد كه ما بايد از شاه ايران حمايت كنيم.(116)
24 آبان 1357
- امام خميني در پيامي خواستار ادامه اعتصابات در شركت نفت شدند و كساني را كه خواستار شكستن اعتصابات شده‌اند مجرم، خائن به ملت و خدمتگزار اجانب خواندند و بر لزوم جبران ضرر و زيان اعتصاب‌كنندگان تأكيد كردند.(117)
- در يك سند ساواك كه تاريخ امروز را دارد از سوی جمعي از درجه‌داران و افسران مركز توپخانه اصفهان با انتشار اعلاميه‌اي به حضور مستشاران آمريكايي، انگليسي و اسرائيلي در ايران اعتراض گردیده و خبر از اقداماتي عليه آنان داده شده است.(118)
- آسوشيتدپرس گزارش داد 300 آمريكايي شاغل در مخابرات امروز براي سومين روز متوالي توسط كاركنان ايراني از مجتمع مخابرات بيرون انداخته شدند. بنابر گزارش آسوشيتدپرس از 41 هزار آمريكايي مقيم ايران تاكنون 4 هزار نفر به كشورشان بازگشته‌اند.(119)
- امام خميني در اطلاعيه‌اي فرمودند اكثر آتش‌سوزيهاي عمده‌اي كه اين روزها در نقاط مختلف به وقوع مي‌پيوندد كار افراد رژيم جبار شاه است.(120)
- روزنامه آمريكايي واشنگتن پست تلفات مردم ايران در قيام 15 خرداد سال 1342 را تنها در تهران يك هزار كشته اعلام كرد و چندين هزار زخمي اعلام كرد.(121)
25 آبان 1357
- شاه امروز در مصاحبه با هفته‌نامه آبزرور اظهار داشت «بدون من، اروپا در كمتر از سه ماه خواهد مرد، بدون من نفتي از تنگه هرمز نخواهد گذشت، بدون من ايران تجزيه مي‌شود و زير پرچم سرخ شوروي درمي‌آيد و...»(122)
- يكصد دانشجوي ايراني در مقابل سفارت ايران در رم عليه رژيم شاه تظاهرات كردند.(123)
- نخست‌وزير انگليس مجدداً سياست‌هاي شاه را مورد تأييد قرار داد.(124)
- پارلمان اروپا با انتشار بيانيه‌اي گروگانگيري و اشغال سفارت آمريكا در تهران را محكوم كرد.(125)
26 آبان 1357
- امروز كه در رژيم شاه روز ارتش نام داشت، واحدهاي ارتشي به رژه نظامي پرداختند با اين تفاوت كه همه ساله اين رژه در بزرگراه تهران كرج صورت مي‌گرفت ولي امسال در خيابان‌هاي تهران به اجرا درآمد و هدف از آن ايجاد رعب و وحشت در ميان مردم و قدرت‌نمايي براي رژيم شاه بود.(126)
- امروز بار ديگر ويليام سوليوان و آنتوني پارسونز سفيران آمريكا و انگليس در تهران با شاه ملاقات كردند. آنان پس از اين ديدار كه 2 ساعت به طول انجاميد، گفتند «شاه خسته و عصباني به نظر مي‌رسيد.»(127)
- عليرغم برقراري حكومت نظامي در فيليپين، امروز دو هزار دانشجوي ايران در خيابان‌هاي مانيل عليه رژيم شاه و حمايت‌هاي آمريكا از اين رژيم دست به تظاهرات زدند.(128)
- به گزارش مطبوعات، اتباع آمريكا، انگليس و شوروي دسته دسته در حال خروج از ايران هستند.(129)
27 آبان 1357
- قضات دادگستري مازندران از امروز درسرتاسر اين استان در اعتراض به دولت نظامي ازهاري و حمايت از انقلاب اسلامي اعتصاب خود را آغاز كردند.(130)
- صدها دانشجوي ايراني مقيم آلمان در اعتراض به رژيم شاه اقدام به تظاهرات خياباني در برلین كردند.(131)
- بيش از يكصد دانشجوي ايراني مقيم فيليپين كه در تظاهرات ديروز عليه رژيم شاه در شهر مانيل اقدام به تظاهرات كرده بودند، از امروز در بازداشتگاه خود اعتصاب غذا كردند.(132)
- دولت نظامي ازهاري از مجلس شوراي ملي رأي اعتماد گرفت.(133)
28 آبان 1357
- امروز 210 زنداني سياسي از جمله محمدعلي رجايي به مناسبت عيد غدير خم و به دستور شاه از زندان آزاد شدند.(134)
- روزنامه پراودا ارگان حزب كمونيست شوروي امروز در موضعي آشكار و شديداللحن به نقل از لئونيد برژنف صدور هيأت رئيسه اتحاد جماهير شوروي آمريكا را از دخالت در امور داخلي ايران برحذر داشت و از قول وي نوشت ايرانيان خود بايد در مورد خود تصميم بگيرند.(135)
- امروز فرح ديبا همسر شاه كه ديروز به همراه مادرش به مناسبت عيد غدر خم رهسپار نجف شده بود، امروز پس از ديدار از حرم حضرت علي بن ابيطالب موفق به ديدار با آيتالله خويي گرديد.(136)
- حوزه علميه قم امروز در پيامي خطاب به نيروهاي مسلح ضمن تشريح مظالم و مفاسد رژيم پهلوي آنان را به پيوستن به صفوف ملت دعوت كردند.(137)
29 آبان 1357
- پليس نروژ امروز وارد سفارت ايران شد و 15 دانشجوي معترض ايراني را كه به مدت نيم ساعت ساختمان سفارت را تصرف كرده بودند بازداشت نمود.(138)
- امروز ساواك در بخشنامه‌اي به همه ادارات خود در سراسر كشور نوشت كه با استفاده از موقعيت روحانيون هر منطقه آنان را وادار كنند تا اعلاميه‌هايي در مورد ضرورت باز شدن مدارس صادر كنند.(139)
- روزنامه نيويورك تايمز چاپ آمريكا متن مصاحبه نماينده اين روزنامه با شاه را منتشر كرد. شاه در اين مصاحبه اظهار داشت: تا جايي كه بتوانم براي بقاي تاج و تخت خود تلاش خواهم كرد و تصميم دارم با استحكام در مقام خود باقي بمانم.(140)
- فضلا و طلاب حوزه علميه قم، با انتشار اعلاميه‌اي ديدار ديروز آيت‌الله خويي با فرح همسر شاه را مورد انتقاد قرار دادند.(141)
- دولت عربستان سعودي امروز با انتشار بيانيه‌اي رسماً از شاه حمايت كرد. سعودالفيصل وزير خارجه عربستان نيز در اظهارنظر جداگانه‌اي اقدامات شاه عليه مخالفين را مورد ستايش قرار داد و گفت ايران و عربستان پيوندهاي نزديك اقتصادي و سياسي با يكديگر دارند.(142)
30 آبان 1357
- رئيس‌جمهور فرانسه در يك مصاحبه مطبوعاتي با اشاره به اقدامات امام خميني در نوفل لوشاتو گفت «بارها يادآوري كرده‌ايم فرانسه جايي نيست كه بتوان از طريق آن مردم را به خشونت دعوت كرد و ما پشتيباني خود را از شاه اعلام كرده‌ايم.»(143)
- در حمله چماق به‌دستان رژيم شاه در بهشهر به بانك‌ها، مغازه‌ها و باغ‌هاي مركبات مردم، خسارات سنگيني به بار آمد.(144)
- «مايكل بلومنتال» وزير خزانه‌داري آمريكا امروز در تهران با شاه ملاقات كرد. «گري سيك» در كتاب «همه سقوط مي‌كنند» مي‌نويسد «بلومنتال پس از اين ديدار با توجه به چهره شاه، سخت شگفت‌زده شده بود. زيرا شاه هنگام ديدار پيشين از جلال و شوكت يك پادشاه مقتدر و به تمام معنا برخوردار بود ولي در اين ملاقات كاملاً پريشان و افسرده به نظر مي‌رسيد. او در ميان سخنان خود مكث‌هاي طولاني داشت و مدتها به نقطه‌اي خيره مي‌ماند و طوري مي‌نمود كه گويي با محيط اطراف خود ارتباطي ندارد و نمي‌تواند پيرامون خود را درك كند.(145)
- جيمي كارتر رئيس‌جمهور آمريكا امروز در ديدار با اردشير زاهدي سفير شاه در واشنگتن حمايت كامل خود را از شاه به اطلاع وي رساند.(146)
پی نوشت:
1- هفت هزار روز تاريخ ايران و انقلاب اسلامي، بنياد تاريخ انقلاب اسلامي، ج 1، ص 970.
2- آرشيو اسناد در سايت مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي.
3- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، مركز بررسي اسناد تاريخي، كتاب 14، ص 2.
4- همان، ص 7.
5- همان، ص 66.
6- همان، ص 77.
7- هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 972.
8- روزشمار تاريخ ايران، از مشروطه تا انقلاب اسلامي، باقر عاقلي، نشر گفتار، 1376، ج 2، ص 370.
9- خبرگزاري جمهوري اسلامي، روزشمار ايران اسلامي، ص 28.
10- هفت هزار روز ،همان، ص 973.
11 - انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، ص 135.
12- همان، ص 169.
13- همان، ص 149.
14- بهروز طيراني، همان، ص 263.
15- خبرگزاري جمهوري اسلامي، همان، همان صفحه
16- صحيفه امام، ج 4، ص 158.
17- آرشيو اسناد در سايت مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي.
18- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، ص 190.
19- همان، ص 207.
20- همان، ص 269.
21- همان، ص 253.
22- محمدتقي تقي‌پور، استراتژي پيراموني اسرائيل، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌هاي سياسي، ص 601.
23- سقوط، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌هاي سياسي، ج 2، ص 311.
24- هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 975.
25- محمدتقي تقي‌پور، استراتژي پيراموني اسرائيل، مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي، ص 561.
26- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، ص 310.
27- همان، ص 329.
28- خبرگزاري جمهوري اسلامي، روزشمار ايران اسلامي، ص 29.
29- همان، ص 342.
30- صحيفه امام، ج 4، ص 172.
31- فصلنامه تخصصی «تاریخ معاصر ایران» ، سال13 ، تابستان 1388 ، ص 435
32- هفت هزار روز، همان، ص 977.
33- منبع: همان، ص 977.
34- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، ص 360.
35- همان، ص 364.
36- همان، ص 377.
37- عاقلي، همان، ج 2، ص 371.
38- بهروز طيراني، همان، ص 263.
39- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، ص 424.
40- همان، صص 425 و 439 و 452.
41- همان، ص 471.
42- همان، ص 476.
43- همان، ص 512.
44- همان.
45- هفت هزار روز تاريخ ايران، همان، ج 2، ص 979.
46- روزنامه اطلاعات، 10 آبان 1357.
47- صحيفه امام، ج 4، ص 244.
48- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 14، ص 533.
49- همان، ص 535.
50- همان، ص 557.
51- غلامرضا نجاتي، تاريخ سيايس بيست وپنج ساله ايران، انتشارات رسا، 1372، ج 2، ص 122.
52- روزنامه اطلاعات، 10 آبان 1357.
53- پرويز راجي، خدمتگزار تخت طاووس، انتشارات اطلاعات، 1370، ص 283.
54- روزنامه اطلاعات، 11 آبان 1357.
55- هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 981.
56- صحيفه امام، ج 4، ص 263.
57- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 15، ص 24.
58- همان، ص 74.
59- بهروز طيراني، همان، ص 264.
60- روزنامه اطلاعات، 13 آبان 1357.
61- بهروز طيراني، همان، 1379، ص 265.
62- همان.
63- عاقلي، همان، ج 2، ص 372.
64- هفت هزار روز، همان، ص 746.
65- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 15، ص 86.
66- دايره‌المعارف انقلاب اسلامي، سوره مهر، وابسته به دفتر ادبيات انقلاب اسلامي، ج 1، ص 219.
67- آرشيو اسناد در سايت مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي.
68- صحيفه امام، ج 4، ص 314.
69- غلامرضا نجاتي، تاريخ سياسي بيست‌وپنج ساله ايران، انتشارات رسا، ج 2، ص 159.
70- هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 987.
71- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 15، ص 163.
72- صحيفه امام، ج 4، ص 307.
73- هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 986.
74- همان، ج 2، ص 987.
75- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 15، ص 254.
76- همان، ص 283.
77- كوثر، مجموعه سخنرانيهاي امام خميني، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام، ج 2، ص 173.
78- هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 990.
79- همان.
80- همان، ص 989.
81- صحيفه امام، ج 4، ص 350.
82- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 15، ص 310.
83- همان، ص 311.
84- هفت هزار روز ، همان، ج 2، ص 991.
85- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 15، ص 376.
86- هفت هزار روز، همان، ص 994.
87- روزنامه اطلاعات، 18 آبان 1357.
88- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 15، ص 406.
89- غلامرضا نجاتي، تاريخ سياسي 25 ساله ايران، انتشارات رسا، 1371، ج 2، صص 174 و 175.
90- انقلاب اسلامي، همان، ص 433.
91- همان، ص 437.
92- همان، ص 438.
93- هفت هزار روز، همان، ص 994.
94- بهروز طيراني، همان، 1379، ص 266.
95- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 15، ص 467.
96- همان، ص 469.
97- همان، ص 455.
98- همان، ص 460.
99- همان، ص 463.
100- همان، ص 464.
101- همان، ص 481.
102- همان، ص 503.
103- همان، كتاب 16، ص 3.
104- همان، ص 12.
105- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، مركز بررسي اسناد تاريخي، كتاب 16، ص 51.
106- همان، ص 60.
107- بهروز طيراني، همان، ص 266.
108- هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 998.
109- همان، ص 999.
110- آرشيو اسناد در سايت مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي.
111- عاقلي، همان، ج 2، ص 376.
112- همان.
113- هفت هزار روز، همان، ص 1000.
114- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 16، ص 103.
115- همان، ص 142.
116- عاقلي، همان، ج 2، ص 376.
117- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 16، ص 156.
118- همان، ص 164.
119- همان، ص 183.
120- هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 1000.
121- نجاتي، همان، ج 1، ص 236.
122- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 16، ص 212.
123- هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 754.
124- همان، ص 1001.
125- روزنامه اطلاعات، 26 آبان 1358.
126- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 16، ص 260.
127- همان، ص 275.
128- همان، ص 287.
129- هفت هزار روز، همان، ص 1001.
130- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 16، ص 321.
131- همان، ص 322.
132- همان، ص 323.
133- عاقلي، همان، ج 2، ص 376.
134- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 16، ص 365.
135- همان، ص 375.
136- همان، ص 378.
137- همان، ص 379.
138- همان، ص 437.
139- همان، ص 431.
140- همان، ص 427.
141- همان، ص 422.
142- همان، ص 409.
143- هفت هزار روز، همان، ص 1006.
144- همان، ص 1008.
145- انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، كتاب 16، ص 462.
146- همان، ص 463.

گرد‌آورنده: ساجدی

شمارش معکوس
(روزشمار آبان 1357)

رویایی که به حقیقت نپیوست

یک راز

پرچمداران استقلال بدون تشیع در ایران!

ساواک به روایت یک مقام ارشد ساواک

ماه‌های پایانی عمر هویدا

نقش شاه در سقوط سلطنت

انتخابات آزاد!

ادب شاهنشاه!

کتاب‌هایی با موضوع لانه جاسوسی