| برگ‌هایی از پرونده عملکرد سیاسی فروغی در دوره اشغال ایران |  محمدعلی فروغی معروف به «ذکاءالملک» از فراماسون‌های مشهور و از بنیانگذاران «لژ بیداری ایرانیان» بود. او در سه مقطع حساس حیات سلسله پهلوی نقش اصلی داشت. نخستین رئیس الوزرای رضاخان بود که شنل آبی سلطنت را در مراسم تاجگذاری بر دوش او استوار ساخت. سپس در سال‌های ۱۳۱۲ تا ۱۳۱۴ که رضاخان مأموریت یافت تا مهلک ترین ضربات را بر فرهنگ ملی ایران وارد سازد و برنامه اسلام زدایی را با خشونت و سبعیت به اجرا درآورد، باز فروغی نخست وزیر بود. فروغی آخرین رئیس‌الوزرای رضاخان بود که در لحظات ترس و دلهره دیکتاتور به فریاد او رسید و به خاطر «خدمات بزرگش» بقای سلطنت را در خاندان او تضمین کرد. و بالاخره به عنوان نخستین نخست وزیر پهلوی دوم تاج شاهی را بر فرق محمدرضا نهاد!
محمدعلی فروغی که قریب به ۶ سال مغضوب رضاشاه و به دور از فعالیت‌های سیاسی بود، مجدداً در شهریور ۱۳۲۰ به دعوت رضاشاه عهده‌دار نخست وزیری گردید و آن زمانی بود که ایران به اشغال متفقین درآمده بود. او از ۵ شهریور ۱۳۲0، دو روز پس از اشغال، تا ۱۱ اسفند همان سال به مدت 6 ماه زمام امور کابینه را برعهده داشت. فروغی که در طول این 6 ماه، 4 بار کابینه خود را تغییر داد، طی این مدت اقداماتی را به انجام رساند که فهرست وار می توان به مهمترین آنها اشاره کرد:
1 – مخالفت با برقراری نظام جمهوری در ایران و اصرار بر باقی ماندن رژیم سلطنتی
2 - ایفای نقش موثر در ابقاء سلطنت پهلوی (در جریان مشورت روسها و انگلیسی‌ها با وی) و جلوگیری از انتقال این مسئولیت به قاجارها
3 - اعلام ممنوعیت هرگونه عملیات مقاومتی در برابر پیشروی قوای متفقین به سوی شهرهای ایران
4 - پذیرش یکجانبه شرایط سنگین دولت های روسیه و انگلیس برای ترک مخاصمه
5 - اعلام پذیرش رژیم جدید دموکراسی در ایران مطابق با میل و نظر انگلیسی‌ها
6 - ابقاء مجلس سیزدهم شورای ملی که انتخابات آن در دوره رضاشاه انجام گرفته و نمایندگانش دستچین رژیم دیکتاتوری وی بود؛ گامی که از ابتدا معنای دموکراسی مورد نظر انگلیس را نشان می‌داد.
7 - تدوین سیاست خارجی جدید ایران بر اساس خواست و منویات دولت‌های اشغالگر روسیه و انگلیس. بر همین اساس بود که کابینه وی روابط سیاسی با دولت‌های متحد هیتلر در اروپا را قطع کرد.
8 - امضای پیمان اتحاد با دولت‌های اشغالگر. این پیمان بر اقدامات متفقین در ایران صحه می‌گذاشت و به آنها جنبه قانونی می‌بخشید.
فروغی به عنوان یک دولتمرد، نماینده دوره‌های اول و دوم و سوم مجلس شورای ملی بود و در مجلس دوم چندی به مقام ریاست نیز رسید. او ۵ با وزیر خارجه، چهار بار نخست وزیر، چهار بار وزیر دارایی، سه بار وزیر دادگستری، چهار بار وزیر جنگ، و یک بار وزیر اقتصاد شد. فروغی در ۵ آذر ۱۳۲۶ هنگامی که وزیر دربار محمدرضا پهلوی بود در سن ۶۷ سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت.
منابع:
- باقر عاقلی، روزشمار تاریخ ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی، نشر گفتار، جلد 1
- عبدالرضا هوشنگ مهدوی، سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی، نشر پیکان
- ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، جلد 2
| این مطلب تاکنون 1502 بار نمایش داده شده است. |
|
|
|