ماهنامه الکترونيکي دوران شماره 142   شهريور ماه 1396
 

 
 

 
 
   شماره 142   شهريور ماه 1396


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
ملاقات 4 ساعته من با آیت الله


یکی از اسناد ساواک گزارشی است که در دوم مهر 1357 طی شماره 7403/312 تنظیم یافته و سپهبد مقدم رئیس ساواک به طور سری تفصیل ملاقات خود را با شریعتمداری به شاه می دهد. این سند گوشه ای از جریانی را که از سال 1341 (هنگام انتشار تصویبنامه مربوط به انجمنهای ایالتی و ولایتی و شروع مبارزه روحانیت) وجود داشته و همواره امام با کنایات واشارات نگرانی خود را ابراز می داشت نشان می دهد.
ما به نقل از کیهان شماره 11560 مورخ 4 اردیبهشت 1361 عین سند انتشار یافته را که خود نمایانگر یکی از جریانهای پشت پرده انقلاب است در چاپ جدید می آوریم تا نقاط مبهمی که در این رابطه وجود داشت برطرف گردد:
«در ملاقات نزدیک به چهار ساعته ای که شب هنگام مورخه اول مهر 1357 (۲۵۳۷ شاهنشاهی) با آیت الله سید کاظم شریعتمداری در قم و در منزل وی به عمل آمد، مقدمتاً اوضاع ایران از نظر جغرافیائی و تهدیداتی که از جانب قدرتهای خارجی اعم از شرق یا غرب نسبت به ایران وجود دارد و همچنین مسائل داخلی ایران وتحریکاتی که از جانب کموینستها و یا عوامل خارجی دیگر می شود توضیحات مفصلی داده شد.
آیت الله شریعتمداری بسیار صمیمانه و با گشاده رویی در حالی که سیمای موافق رژیم ایران را داشت وخوشحالی خودرا از این ملاقات پنهان نمی کرد، مطالبی اظهار نمود که نکات قابل توجه و برجسته اظهارات او ذیلاً به استحضار می رسد:
اظهار نمود سلام مرا به پیشگاه اعلیحضرت برسانید و به عرض برسانید که اعلیحضرت اطمینان داشته باشندهمان مشکلاتی کہ امروز ایشان دارند ما هم داریم. من آرزو دارم که اعليحضرات در مقابل این مشکلات تحمل و شکیبائی بیشتری داشته باشند تا مشکلات بروفق مراد ایشان و در جهت مصلحت مملکت حل شود. چند روز قبل که نمایندگان اعلیحضرت ملک حسن با من ملاقات داشتند، به من گفتند در مقابلی اعلیحضرت کوتاه بیا ومن صریحاً به آنها گفتم تمام تلاش من برای حفظ مقام سلطنت است و از آنها خواستم که به ملک حسن پیغام مرا بدهند و بگویند که ملک حسن به شاهنشاه ما قوت قلب بدهند که در مقابل مشکلات مملکتی استقامت بیشتری داشته باشند و برای آنکه حرفی هم زده باشم گفتم که از اعلیحضرت بخواهند که در انجام اصلاحات سرعت بیشتری به خرج دهند. یکی از پایگاه های مخالفت با رژیم سلطنتی ایران نجف است، که من صد درصد با این پایگاه مخالفم. من برای حفظ مملکت و دیانت و سلطنت فکر می کنم. من برای حفظ تاج و تخت ورژیم متکی به قانون اساسی شده ام وراه ميانه انتخاب کرده ام. این راهی است که هم به نفع اعلیحضرت است و هم به نفع من و هم به نفع دستجاتی که مسیرشان با من یکی است و مانند من درباره ایران فکر می کنند. این راهی که من می روم به آن علت است که ابتکار عمل بدست تندروها نیفتد. اگر مرا در مسیر کاملاً موافق احساس کنند، دیگر نمی توانم مانند سدی در مقابل تندروها عمل کنم. من باید ترتیبی بدهم که مراقبول کنند و به همین جهت است که برای جلب گروه‌ها و افکار عمومی در داخل وخارج از کشورمیاندار شدم. چه اگر چنین نمی کردم وضعیت تندروها به جایی می رسید که مملکت را از بین می برد. من به آن جهت به قانون اساسی تکیه می کنم که بتوانم درباره حفظ تاج وتخت و مملکت بهتر تلاش کنم و بیشتر موفق باشم. خمینی با رژیم ایران مخالف است و نجف پایگاه موج براندازی علیه ایران می باشد. بسیاری از این اعلامیه ها و گفتارها که از نجف فرستاده می شود سبب تظاهرات و آدم کشیها بوده و اگر عوامل دیگری را هم به عنوان مسبب این وقایع در نظر بگیریم، یقیناً تحریکات انجام شده از نجف بیشترین اثر را داشته و حتی نزدیک به صد درصد را از لحاظ اثر بخشی تشکیل می دهد. خمینی و کسانی که مانند او فکر می کنند که حکومت اسلامی برای این مملکت مناسب است، در خراب کردن، قدرت دارند و برای سازندگی نه سازمانی دارند نه توانائی ومن اطمینان دارم که آنها هر عملی انجام بدهند، دیگران بهره اش را می برند.
من با این کارهایی که انجام می دهند ومردم در زحمت قرار می گیرند، مانند ایجاد اعتصاب، بستن بازارها، ایجاد هیاهو و تظاهرات واخلال نظم صد درصد مخالفم . امروز در مجلس عزاداری برای پسرآیت الله گلپایگانی شعارهای تندی دادند. یک نفر که نشسته بود و با من هم عقیده بود به شوخی اظهار کرد: «ما به ظلمی که در گذشته وجود داشت، طالب تر هستیم تا عدالتی که اینها وعده می دهند». من صریحاً می گویم که با خمینی و اعمال او مخالفم. تعدادی از علما به من مراجعه می کنند و با بحث راجع به روش من و خمینی، سؤال می کنند که آیا اختلافی داریم ؟ من می گویم بلی. او مخالف شاه است در حالی که من این طور نیستم. من به خمینی پیغام داده ام تو که بهانه های مختلف از دولت ایران می گیری چرا در مقابل دولت عراق که حتی برای راه رفتن آدم می کشد و اگر مسلمانان بخواهند پیاده از نجف به کربلا بروند آنها را به گلوله می بندد ساکت هستید، در حالی که دولت ایران این همه اقدامات مثبت انجام می دهد. من از خمینی ترسی ندارم اما طرفداران او دیوانه هائی هستند که بی پروا با اسلحه و نارنجک می کشند و خرابکاری می کنند. ما درمنازلمان هم از آنها تأمین نداریم و باید حق بدهید که برای اینکه بتوانیم باقی بمانیم، باید به طور متعادل عمل کنیم تا مصون از تعرض باشیم و وظایف خود را نسبت به اعلیحضرت ومردم انجام دهیم.
۳- در مورد تأثیر رفتار طرفداران خمینی و کسانی که مخالف خمینی هستند، اظهار نمود: اشخاصی که شجاعت داشته باشند که در مقابل خمینی و طرفداران او بایستند، تعدادشان کم است. در این چند سال نحوه رفتار طرفداران او به صورتی بوده که اکثر کسانی که جهت فکری آنها با من یکی است یعنی با رژیم سلطنتی موافقند، به شدت ترسیده اند وتشکلی هم بین آنها وجود ندارد ولذا نگرانند. باید ترتیبی فراهم آید و زمینه طوری مساعد گردد که کم کم و تدریجی ترس آنها کم بشود و بین آنان تشکلی بوجود آید تا بتوانند بطور متحد در مقابل نجف بایستد. این روش میانه روی من سبب خواهد شد که آنها به سمت من روی بیاورند و به تدریج این برنامه را در مسیر ایجاد تشکل و به دست آوردن قدرت بیشتر برای مبارزه علنی پیاده نماییم و این البته برای آینده است. باید برای این تشکل تمام نیروها را جمع کنیم و راه کارآمده را پیدا نماییم.
4- درباره دولت جدید اظهار نمود: با اقدامات دولت منهای آنکه در شروع فرمانداری نظامی تعدادی کشته شدند، کاملاً موافق هستم و باید به مسائلی نظیر توجه به وضع نان و گوشت و فرهنگ و اجرای برنامه های مذهبی در مدارس که جلوی کمونیسم رامی گیرد جدی تر رسیدگی واقدام کرد. برقراری حکومت نظامی کار با ارزش و مفیدی بود و باید باقی بماند. من صریحاً می گویم به عرض اعلیحضرت برسانید و به نخست وزیر هم بگویید که هر چه می توانند مدت فرمانداری نظامی را طولانی ترکنند. البته مد روز شده که هرکاری را به دولت نسبت می دهند، چنانکه سینمای آبادان را. متأسفانه افراد عامی زیاد هستند و تحت تأثیر تبلیغات عده ای کمونیست قرارمی گیرند و به هرحال فرمانداری نظامی می تواند از تأثیر این تحریکات کم کند.
۵- درباره کسانی که به عنوان نمایندگان حقوق بشر به منزلش رفت وآمد می کنند گفت: درخانه من باز است، تعدادی از آنها از قدیم با من دوست بوده اند و من نمی توانم در منزلم را به روی مردم ببندم. آنها مخبرین خارجی را برای مصاحبه با من می آورند. البته من تکالیف شرعی خود را می دانم. کما اینکه راجع به اعلامیه حقوق بشر نظرم را گفتم و عنوان کردم که این اعلامیه شوخی است زیرا وقتی در دنیا پنج دولت بزرگ حق وتو دارند، در این صورت چه حقوق بشری باقی می ماند. هرقانونی در زمان خودش اعتبار دارد در اسلام هم بعضی از قوانین بوده که امروز رد شده است. ما به جای حقوق بشر اسلام داریم که برابری (حق تقدم را به دیگری می دهد)، احسان، پرهیز کاری و تقوا را توصیه می کند.
6- راجع به علی امینی اظهار داشت: صریحاً میگویم که امینی خیلی تلاش می کند که توسط دوستان من به من نزدیک شود اما من صریحاً می گویم که دنبال این نیستم که کسی را برای دردست گران دولت معرفی کنم زیرا می‌بینم دولت کار خودش را انجام می دهد و خواسته من در این باره این است که دولت در امر مبارزه با فساد و تنبیه کسانی که تبعیضات و ناراحتی ایجاد کرده‌اند زودتر اقدام نماید.
۷- در مورد زندانیان ضد امنیتی چنین ابراز عقیده کرد: من معتقد به آزادی همه زندانیان نیستم. آنهایی را که اطمینان دارید بعد از آزادی تحریکات نمی کنند، آزاد کنید. ولی بقیه را نگاه دارید، مخصوصاً کسانی را که اهانت به مقام سلطنت می کنند.
۸- در پاره مراجعه خبرنگاران ومصاحبه با آنها بیان داشت: تعداد زیادی خبرنگار به من مراجعه می کنند. جهت صحبت من با آنها تکیه به قانون اساسی است و در این زمینه پافشاری دارم. در حالی که خمینی معتقد به رژیم و قانون اساسی نیست.
در پاسخ سؤال خبرنگاران دربارهٔ پیشنهاداتم همواره بر بهبود اوضاع تکیه می کنم. در پاسخ یکی از خبرنگاران که نظرم را درباره تغییر یا اضافه کردن مواد قانون اساسی پرسید برای آنکه جواب متعادلی بدهم گفتم برای اینکه قانون اساسی را عوض کنند باید مجلسین جلسه مشترکی تشکیل دهند وآن مجلسین صلاحیت این کار را دارند که انتخاب نمایندگان آنها از طرف مردم به طور صحیح انجام شده باشد و چون این دومجلس مورد اعتماد مردم نیست، بنابراین موضوع تغییر یا کم و زیاد کردن مواد قانون اساسی منتفی می باشد. بدین ترتیب موضوع را تعلیق به محال کردم. یا در مصاحبه ها اغلب می پرسند که نظرم راجع به ۱۹ اصلی انقلاب چیست؟ من همواره گفته‌ام که با این ترقیات موافق هستم. حالا اسمش را هرچه می‌خواهند بگذارند. ولی اگر به ما می گویند مرتجع، این درست نیست زیرا ما با قماربازی، زنا، دزدی، فساد کمونیستها مخالف هستیم ولی با پیشرفت علم وصنعت مخالفتی نداریم.
۹- از جمله خواسته هایی که داشت درباره توجه به وضع قم بود و در این مورد گفت: بعد از تهران که به عنوان پایتخت مملکت، یک شهر سیاسی است، قم از نظر مذهبی مورد توجه خارجیها می باشد و بعد از نجف مهمترین حوزه علمیه شیعه در دنیا است. بنابراین انتظار داریم که برای این شهر مأمورین نامناسب و کم شخصیت انتخاب نشوند و افراد صالح و مجرب که قابلیتهای لازم را دارند گمارده شوند و به وضع شهر و پیشرفت و عمران آن توجه کامل بشود.
10 - با توجه به توضیحاتی که در ابتدای ملاقات پیرامون اوضاع ایران به شریعتمداری داده شد، مشارالیه ضمن بیانات خود در این زمینه گفت: چه خوب است این مسائل را دولت نه یک بار، بلکه چندبار به صورتهای مختلف برای مردم تشریح بکند. این کمک مؤثری می کند در اینکه به مردم نشان داده شود چه خطراتی متوجه آنها و مملکت است. در این حالت مسئله جدا کردن و ایجاد نفاق بین مخالفین عملی می شود و آن وقت می شود آنها را متشکل کرد و علیه خمینی و تحریکات او زمزمه های علنی را آغاز نمود.
باید به مردم گفته شود که اگراین وضعیت ادامه پیدا می کرد، جان و مال و ناموسشان در خطر بود. این تفهیم باید بصورتهای مختلف از قبیل مقاله در جراید و گفتار در رادیو و تلویزیون باشد.
من بازهم تأکید می کنم که دولت هرچه سریعتر ریشه فساد را خشک کند و در کارها قاطع عمل نماید و وضعی به وجود آورد که مردم برخلاف گذشته دولت و اقداماتش را جدی تلقی کنند.
آیت الله شریعتمداری درخاتمه بار دیگر تقاضا کرد که سلام او به پیشگاه همایونی معروض گردد .

منبع: دکتر سید جلال الدین مدنی، تاریخ سیاسی معاصر ایران، دفتر انتشارات اسلامی، ج 2، ص 367 تا 372

این مطلب تاکنون 9867 بار نمایش داده شده است.
 
     استفاده از مطالب با ذکر منبع مجاز مي باشد.                                                                                                    Design: Niknami.ir