ماهنامه الکترونيکي دوران شماره 178   شهريور ماه 1399
 

 
 

 
 
   شماره 178   شهريور ماه 1399


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تعداد نمايش: 1892 بارمحرم در عصر قاجار
در اواخر دوران قاجار بیماری ویروسی در ایران بیداد می‌کرد. در تهران ۲۰ هزار نفر به کام مرگ رفتند. علاوه بر این نان هم نایاب شده بود. غرب‌زده‌ها و منورالفکرها همچون آفتی به جان اعتقادات مردم افتاده و فرقه‌های ضاله نیز فعال بودند. ولی هیچ یک از این بلاها مانع برگزاری آیین‌های پر شکوه عزاداری برای سالار شهیدان کربلا نشده بود.


تعداد نمايش: 1802 بارساعت ۱۳ و ۳۰ دقیقه روز ۳۱ شهریور ۱۳۵۹
در ساعت ۱۳ و ۳۰ دقیقه روز ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ رژیم صدام تهاجم سراسری علنی و رسمی خود به ایران را آغاز کرد و اولین فاز این تهاجم، حمله گسترده هوایی به ۱۰ فرودگاه و پایگاه هوایی کشور بود. تنها در حمله به پایگاه یکم شکاری مهرآباد تهران هفت فروند هواپیما از جمله یک فروند بوئینگ سوخت‌رسان ۷۴۷، پنج فروند بوئینگ ۷۰۷ و یک فروند هواپیمای هرکولس سی 130 هدف قرار گرفتند.


تعداد نمايش: 1816 بارروایتی از گرانی بی‌سابقه در دوران پهلوی دوم
جان.دی.استمپل: نرخ تورم که در سال ۱۹۷۴ بیش از ۱۸ درصد بود در سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۸ به متوسط ۲۵ تا ۳۵ درصد رسید. قیمت‌ها به طور سرسام آوری بالا رفت و هزینه مسکن درصدر آن جای داشت. اجاره یک آپارتمان در سال ۱۹۷۶ حدود ۷۰ درصد گرانتر از سال ۱۹۷۳ بود.


تعداد نمايش: 1808 بارمطامع انگلیس در پس قدرت سیاسی رضاخان
بریتانیا مي‌‌خواست از آب گل‌آلود فضای سیاسی عصر مشروطیت ماهی خودکامگی، صيد کند تا به اهداف طولانی مدت خود برای یافتن جای پائی مستحکم در ایران دست یابد. در این راستا هر کسی که مي‌‌توانست وزنه‌اي در عرصه سیاست کشور باشد، باید به اعماق تاریخ پرتاب مي‌شد و کسانیکه نام و نشانی نداشتند، از قعر انحطاط و گمنامی به اوج مکنت و شهرت دست مي‌‌یافتند.


تعداد نمايش: 1757 بارتاریخچه بیماری‌های ویروسی در ایران
مطالعه تاریخچه بیماری‌های عفونی همچون وبا، سل، جذام، تیفوس، سیاه‌زخم، سیاه‌سرفه، دیفتری، طاعون و .... نشان می‌دهد چگونه ناکارآمدی حکام وقت، تعلل زیردستان آنها و جهل عمومی باعث کشتارهای گسترده‌ای می‌شود. کشتارهایی که حتی باعث رکود بازار، تعطیلی تجارت و تضعیف اقتدار ملی ایران می‌شده است.


تعداد نمايش: 1699 بارگزارش «رجبعلی منصور» از اشغال ایران
.... وقتی موضوع فشار انگلیس و شوروی به دولت ایران برای تقلیل کارشناسان آلمانی را به اطلاع وزیر مختار آلمان در تهران رساندم، وی به من گفت: «ما برای حفظ رابطه دوستانه با شما کلیه آلمانی‌های مقیم ایران را خارج خواهیم کرد، ولی مطمئن باشید روس و انگلیس مقاصدی علیه ایران دارند که از آن دست نخواهند کشید.» چند روز بعد، ایران به اشغال روس و انگلیس در آمد...


تعداد نمايش: 1728 بار«اتباع آلمان» فقط بهانه‌ای برای اشغال ایران بود
ميرزاجوادخان عامري كفيل وقت وزارت امور خارجه ایران : وقتی شنیدم که طرح اشغال ایران در روز ۲۰ مرداد ۱۳۲0 توسط چرچیل نخست وزیر انگلیس و روزولت رئیس جمهور آمریکا طی ملاقات آنان در داخل یک ناو زیردریایی در اقیانوس اطلس برنامه‌ریزی شده بود، فهمیدم که موضوع اتباع آلمانی فقط یک بهانه برای اشغال ایران است.


تعداد نمايش: 1727 بارخاطره‌ای در باره رئيسعلي دلواري
سرگرد نيلستروم، افسر سوئدي: من امروز به آرامگاه حافظ رفتم و تمام عصر را به تنهايي در آنجا نشستم. به هنگام بازگشتن در ميداني چند بچه را ديدم كه در پي هم مي‌دويدند، به هم که ‌رسيدند، دست به گردن هم انداختند و یکی از آنها ‌گفت: «بیا كارمون رو ول كنيم، بريم رئيسعلي بشيم.» از این رو باید گفت رئيس‌علي هنوز در جامعه ایران زنده است....


تعداد نمايش: 1780 باراقتصاد عصر پهلوی در آینه مطبوعات آن زمان
اگرچه در دهه ۱۳۵۰ روزنامه‌های ایران تحت سیطره ساواک بودند و اجازه افشای واقعیت‌های منفی جامعه از جمله گرانی، اختلاس، تورم، بی‌سوادی و.... را نداشتند ولی در عین حال از لابلای گزارش‌های زیر سانسور مطبوعات آن دهه نیز می‌توان به بعضی حقایق جامعه آن روزگار پی برد.


تعداد نمايش: 1744 بارمعرفی کتاب
«تاریخ تحلیلی جنگ ایران و عراق»

در این کتاب سعی شده نقاط قوت و ضعف طرفین درگیر در جنگ تحمیلی بررسی شود و فقط از پیروزی‌ها و حماسه آفرینی‌های نیروهای خودی صحبت به میان نیاید. بلکه نقایص و شکست‌ها هم با شفافیت بیان شود تا دلایل آنها مورد توجه قرار گیرد. علاوه بر این تلاش شده تا نقش افراد، آن گونه که در دوران جنگ بودند مورد بازخوانی قرار گیرد نه آنگونه که امروز خوشایند آنهاست.


خیانت به تمامیت ارضی
در سحرگاه روز سوم شهريور 1320، تنها 11 روز بعد از انتشار «منشور آتلانتيك» كه طي آن «چرچيل» نخست‌وزير انگليس و «روزولت» رئيس جمهور آمريكا، آزادي، استقلال و حق تعيين سرنوشت را براي كليه ملل جهان به رسمیت شناخته بودند(1)، روسیه و انگلیس مرزهاي كشور بيطرف ايران را از شمال و جنوب به طور همزمان مورد تعرض و تجاوز قرار دادند و به شيوه صددرصد خصمانه، مردم، دولت و ارتش ايران را زير ضربات خردكننده نيروهاي نظامي خود قرار دادند. ساعاتی پس از این حمله، رضاشاه دست به دامن «روزولت» رئیس جمهور آمریکا شد و از وی برای متوقف ساختن حملات روس و انگلیس استمداد کرد.(2) وی فردای این حملات هیئت وزیران را به وزارت جنگ فراخواند تا از آنان و از نظامیان بپرسد که آیا در برابر متجاوزین به خاک ایران، باید مقاومتی صورت بگیرد یا خیر.(3)
دو روز پس از شروع تجاوزات متفقین، کابینه «رجبعلی منصور» سقوط کرد و رضاشاه، محمدعلی فروغی را به ریاست دولت منصوب نمود.(4) در همین روز رضاشاه تصمیم خود را برای استعفا به اطلاع هیئت وزیران رساند.(5)
سه روز پس از این حمله در حالی که رضاشاه به کمک سرپاس مختاری رئیس شهربانی کل کشور مشغول تهیه مقدمات فرار از کشور بود(6)، فروغی طی سخنانی در مجلس شورای ملی فرمان رسمی توقف هرگونه مقاومت در برابر متجاوزین را صادر کرد.(7)
این معدل عملکرد سه روزه رضاشاه در برابر تعرض بیگانگان به خاک ایران بود. معدل عملکرد کسی بود که به مدت ۲۰ سال بخش اعظم بودجه کشور را صرف تسلیح و تقویت ارتش و قوای نظمیه و امنیه سرکوبگر خود کرده بود. ولی ظاهراً این ارتش و این قوا جز قلع و قمع خونین عشایر کشور، کشتار مردم در مسجد گوهرشاد، تبعیدها و کوچ‌دادن‌های اجباری و جابجایی ده‌ها هزار نفر از مردم به نقاط مختلف کشور، غصب بیش از ۲ هزار روستا و صدور اسناد جدید آنها به نام رضاشاه و سر به نیست‌کردن کسانی که از اهداء زمین‌هایشان سر باز می‌زدند، کشتن هزاران نفر از مخالفان با آمپول هوا، سرکوب زنان محجبه و ....(8)، دستاورد دیگری نداشته و در برابر تعرض قوای بیگانه، حتی یک روز نتوانست، یا نخواست و یا نگذاشتند که مقاومت کند.
این عملکرد و این شیوه رفتار در برابر یک ملت و در مقابل بیگانگان، مختص حکومت‌هایی است که به خاطر فقدان پایگاه مردمی و سرسپردگی به بیگانگان، نه تنها قدرت لازم برای مقاومت در برابر متجاوزان را در خود نمی‌بینند، بلکه حتی از این که خاک کشور را به راحتی در اختیار بیگانگان قرار دهند نیز ابایی ندارند. رضاشاه در سال‌های حکومت خود ارتفاعات آرارات را به ترکیه، قسمت‌هایی از شرق ایران را به افغانستان و اروندرود را (منهای پنج کیلومتر از ساحل آبادان) به عراق ببخشید.(9) این بذل و بخشش‌ها ظاهراً نتیجه امضای قرارداد ننگین سعدآباد با کشورهای همسایه یعنی عراق، ترکیه و افغانستان بوده که با پافشاری و کارگردانی انگلیسی‌ها منعقد گردید(تیر 1316).
البته فرزند رضا شاه نیز وضعیتی بهتر از پدرش نداشت. محمدرضا شاه در آذر 1333 و در دوران نخست وزیری فضل‌الله زاهدی شهرستان «فیروزه» در شمال استان خراسان شمالی را به روسها واگذار کرد(10) و در اردیبهشت ۱۳۴۹ سرزمین زرخیز و ثروتمند بحرین را که «استان چهاردهم ایران» لقب گرفته بود، بی هیچ دلیلی به عربها بخشید.(11)
بنابراین تعجبی ندارد که بشنویم یا بخوانیم که رضاشاه در شهریور ۱۳۲۰ کمترین قدمی برای حفظ و صیانت ایران برنداشت و استعفا و فرار زبونانه در برابر قوای متجاوز را بر هر راه‌حل دیگری ترجیح داد. حتی تعجبی ندارد که بشنویم مردم ایران علیرغم نفرت از بیگانگان، و ستمی که از هجوم آنان به خاک کشورشان تحمل کرده‌اند، از سقوط حکومت رضاشاه شادمان شدند.(12)
قاجارها هم البته اراضی زیادی از ایران را از دست دادند ولی فرق آنان با پهلوی‌ها در این بود که قاجارها با متجاوزان جنگیدند، کشته دادند، از آنان شکست خوردند و سپس اراضی ایران را از دست دادند. ولی پهلوی‌ها بدون جنگ و فقط برای خوش‌آمد دیگران خاک کشور را بخشش می‌کردند؛ بخششی که در صفحات تاریخ به عنوان خیانت اینگونه حکومت‌ها به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران ثبت و ضبط شده است.


 
     استفاده از مطالب با ذکر منبع مجاز مي باشد.                                                                                                    Design: Niknami.ir