| نصيحتي به متوليان كاخ سفيد | «كنت پولاك» مدير بخش تحقيقات مركز مطالعات خاورميانه در موسسه بروكينگز و نويسنده چندين كتاب در زمينه مسائل منطقه است. مطلب حاضر برداشتى است از مقدمه كتاب در حال انتشار اين پروفسور آمريكايى تحت عنوان «معماى پارسى: نزاع ميان ايران و آمريكا».
سالها پيش چندصد دانشجوى ايرانى، سفارت ايالات متحده در تهران را تسخير كرده و ديپلمات ها و تفنگداران دريايى مستقر در آن را به گروگان گرفتند. اين حادثه باعث شد تا پرسشى در اذهان شهروندان ايالات متحده شكل بگيرد، مبنى بر اينكه «چرا آنها از ما متنفر هستند؟» اكنون ايران بار ديگر در كانون توجهات آمريكا قرار گرفته است. به رغم سالهاي طولاني از آغاز رويارويى با ايران به نظر مى رسد كه باز هم همانند آن دوران، سياستمداران آمريكايى هيچ تصورى در مورد نحوه تعامل با ايران ندارند. سياست آتى دولت آمريكا براى تعامل با ايران چيست؟ براى شروع شايد بهتر باشد به بررسى اشتباهات و معضلات كاخ سفيد در رويارويى با عراق طى اين سالها بپردازيم. لذا سياستمداران آمريكايى بايد پيش از اتخاذ هر نوع تصميمى جهت تعامل با ايران با بازبينى نحوه تعامل خود با عراق، درس هاى لازم را از آن بياموزند.
تصور تغيير حاكميت به سادگى، تصورى كاملاً اشتباه است. شايد مردم ايران نارضايتى هايى از دولتمردان خود داشته باشند اما هيچ شواهدى دال بر اينكه آنان آماده براندازى حاكميت باشند به چشم نمى خورد. ايرانيان هيچ علاقه اى به اقدامات خشونت آميز عليه حاكميت ندارند. آنان مردمانى به شدت ملى گرا هستند. با در نظر گرفتن تجربيات ايالات متحده در عراق، آمريكا بايد منتظر مقاومتى به مراتب شديدتر در مقابل هر نوع تلاش خود براى دخالت در امور داخلى ايران باشد. آمريكا براى حل مشكلات خود با ايران بهتر است توجه خود را معطوف به راه حل هاى ديپلماتيك كند تا نظامى. معضلات فراروى كاخ سفيد در عراق قطعاً بايد به دولتمردان آمريكايى درس هاى لازم را آموخته باشد. از سوى ديگر گزينه نظامى در مورد ايران حتى قابل تصور هم نيست؛ نظاميان آمريكايى در سطح منطقه به شدت پراكنده شده‌اند و ارتش و سپاه ايران هم از قدرتى بسيار برخوردار هستند. حملات هوايى به تاسيسات هسته اى ايران نيز امكان پذير نيست. ايران از حادثه مشابهى كه براى عراق پيش آمد درس هاى بسيارى گرفته است. تاسيسات هسته اى ايران در سرتاسر كشور پخش شده اند. براى هر فرآيند، چندين مركز مشابه پيش بينى شده و تمامى موارد امنيتى براى حفاظت از آنها لحاظ شده است. واشنگتن امروز حتى آنقدر در مورد تاسيسات هسته‌اى ايران بى اطلاع است كه نمى‌تواند ميزان تاثيرگذار بودن چنين حملاتى را بررسى كند. از سوى ديگر آمريكا بايد به شدت نگران حملات انتقام جويانه ايران در سرتاسر جهان، در صورت هر نوع حمله به خاك اين كشور باشد. طى دهه ۱۹۹۰ واشنگتن در تلاش براى تغيير سياست هاى ايران تمامى روابط تجارى با اين كشور را قطع كرد. سياست آمريكا در اين حالت تنها بر «تنبيه» متكى بود. ژاپن و اتحاديه اروپا از سوى ديگر سياست «تشويق» صرف را دنبال كرده و با ارائه انبوهى از كمك و افزايش مبادلات اقتصادى سعى داشتند تهران را به تغيير رفتار خود وادارند. اين سياست هم شكست خورد. براى ايجاد تغييرى واقعى در رويكرد حاكميت ايران و متقاعد ساختن آنها به تغيير رفتار خود، ايالات متحده و همراهانش نبايد از تحريم هاى گسترده اقتصادى و يا حتى احتمال استفاده از نيروى نظامى براى اعمال خواسته هاى خود سخن بگویند. چنين رويكردى بسیار مخاطره آمیز است.
شرايط نشان داده است كه كشورهاى جهان بيش از آنكه به منافع آمريكا بينديشند، در جست وجوى منافع خود هستند. بدين ترتيب شكل گيرى اجماع براى تحريم ايران به شدت دشوار خواهد بود. اروپا، روسيه، ژاپن و چين شركاى بزرگ تجارى و اقتصادى ايران محسوب مى شوند. بدين ترتيب ايرانيان نگرانى چندانى ندارند. در چنين شرايطى شايد ايالات متحده تنها بايد تلاش خود را معطوف تعيين شرايط براى همراهان خود كند. به عبارت ديگر واشنگتن بايد از تمامى كشورهاى قدرتمند شوراى امنيت ضمانتى مكتوب! دريافت كند كه در صورت تخطى ايران از مفاد معاهده پادمانى و وجود شواهدى غيرقابل انكار در مورد تلاش اين كشور جهت دستيابى به تسليحات كشتارجمعى هيچ مخالفتى با تحريم يا تنبيه ايران ابراز نكنند. اما فايده چنين ضمانت مكتوبى، حتى در صورت اخذ آن، چيست؟ فرانسه، روسيه و چين هم اكنون از رابطه با ايران سود سرشارى را نصيب خود مى‌كنند، به نحوى كه مبادلات بازرگانى طرفين به شدت افزايش يافته و گاه به سرمايه گذارى هاى سرسام آور منجر شده است، در چنين شرايطى حتى ضمانت مكتوب هم نمى تواند تضمين كننده موثر بودن اقدامات آمريكا باشد. كاخ سفيد اگر نمى خواهد خود را گرفتار كابوس ببيند، بهتر است به جاى تهديد و تحريم ايران، سعى در متقاعد كردن اين كشور داشته باشد. ايرانيان تا زمانى كه خود را در معرض تهديد هاى مستقيم و يا غيرمستقيم ايالات متحده احساس كنند، هيچ دليلى براى نشان دادن حسن نيت و تن دادن به خواسته هاى آمريكا ندارند. واشنگتن براى تغيير سياست هاى تهران در وهله نخست بايد سياست هاى خود در قبال تهران را تغيير دهد. تنها توصيه اى كه مى توان به رئيس جمهورى آمريكا كرد، به خاطر آوردن اين گفته مشهور ريگان، ديگر همتاى جمهوريخواه خود است، مبنى بر اينكه: حسن نيت، حسن نيت به دنبال خواهد داشت. كاخ سفيد بهتر است براى يك بار هم كه شده حسن نيت خود را به ايرانيان اثبات كند. منبع:سایت «انقلاب دوم»، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، به نقل از روزنامه شرق | این مطلب تاکنون 2228 بار نمایش داده شده است. |
|
|
|