شمارش معکوس
(روزشمار دی 1357) | ساجدی
سال 1357 سال سقوط سلسله 50 ساله پهلوی‌ها است. به مناسبت چهلمین سال سقوط این دودمان، سیر سرنگونی رژیم پهلوی را به صورت روزشمار ارائه خواهیم کرد. در شماره‌های گذشته مجله الکترونیکی «دوران» رویدادهای مهر و آبان و آذر 1357 به صورت روزشمار ارائه شد و در این شماره، همزمان با ماه دی، به رویدادهای دی 1357 می‌پردازیم.
1 دی 1357
- صادق المهدي نخستوزير سابق سودان امروز در نوفل لوشاتو با امام خميني ملاقات و مذاكره كرد. وي در پايان اين ملاقات بر لزوم حمايت جهاني مسلمانان از انقلاب اسلامي ايران تأكيد كرد. (1)
- امروز در اصفهان حدود يكهزار استاد دانشگاه و پزشك در اعتراض به حمله رژيم شاه به بيمارستان امام رضاي مشهد و همچنين بازداشت سه نفر از پزشكان اصفهان تظاهرات كردند.(2)
- شاه بار ديگر با ويليام سوليوان و آنتوني پارسونز سفير آمريكا و انگليس ملاقات كرد و درباره آينده كشور و اين كه چه كسي را پس از ازهاري به نخست‌وزيري برگزيند با آنان مشورت و تبادل‌نظر كرد. ازهاري به دليل بيماري، بستري است.(3)
2 دی 1357
- مدارس تهران تعطيل شد و 20 دانش‌آموز هنگام تظاهرات توسط نظاميان به شهادت رسيدند. در همين روز «پل گريم» مدير آمريكايي كنسرسيوم نفت در اهواز به هنگام رانندگي هدف گلوله قرار گرفت و كشته شد.(4)
- به مناسبت فرارسيدن ميلاد حضرت مسيح، امام خميني طي پيامي از مسيحيان جهان خواست براي فرج ملت ايران كه گرفتار سلطان ستمكارند، دعا كنند و سران كشورها مسيحي را كه حامي شاه هستند به تعاليم حضرت عيسي آشنا كنند.(5)
- امروز دو نفر از مديران ارشد صنعت نفت كه نقش مؤثري در بهره‌برداري از منابع نفتي جنوب كشور و همچنين سركوب كارگران اعتصابي داشتند ترور شدند. «پل گريم» آمريكايي مدير ارشد عمليات شركت سهامي خاص خدمات نفتي ايران يكي از كشته‌شدگان است.(6)
- روشنفكران يهودي ايران امروز با انتشار بيانيه‌اي از مبارزات ملت ايران حمايت كردند و صهيونيستها را به ايجاد تفرقه در صف مردم ايران متهم كردند.(7)
- يك صد تن از استادان دانشكده‌هاي مختلف در اعتراض به تعطيلي دانشگاهها و حضور نظاميان رژيم شاه در دانشگاه تهران،در ساختمان وزارت علوم و آموزش عالي متحصن شدند.(8)
- راديو لندن گزارش داد در پي قتل يكي از كارشناسان آمريكايي در اهواز، يك هواپيماي آمريكايي براي انتقال 100 كارشناس آمريكايي وارد فرودگاه اهواز شد.(9)
3 دی 1357
- امروز محوطه سفارت آمريكا در تهران با سنگ و پاره آجر مورد حمله مردم قرار گرفت و يكي از اتومبيل‌هاي سفارت به آتش كشيده شد و مخزن بنزين آن هم منفجر گرديد.(10)
- دفتر شركت هواپيمايي اسرائيل «العال» امروز مورد حمله مردم خشمگين قرار گرفت. در اين حمله شيشه‌هاي شركت شكست و شعارهايي به حمايت از مبارزات ملت فلسطين بر ديوارهاي آن نوشته شد.(11)
- شوروي امروز خارج كردن صدها نفر از اتباع خود را از ايران كه 4 هزار نفر برآورد شده، به پايان رساند. آخرين پرواز همسران و فرزندان افراد شاغل در امور فني در صنايع آبادان بودند كه امروز به شوروي منتقل شدند.(12)
- نيويورك تايمز امروز نوشت شاه مذاكراتي را براي خريد زميني به مساحت هشت هكتار در محله «بل اير» در لس‌آنجلس آغاز كرده است. خانواده شاه هم‌اكنون املاكي در اين منطقه دارند ولي سعي دارند زمين‌هاي اضافي خريداري كنند تا بتوانند در آن براي خود قصر بسازند.(13)
- بر اثر انفجار لوله انتقال نفت از گچساران به جزيره خارك، جريان نفت از اين مسير متوقف شد.(14)
4 دی 1357
- شهرهاي كرج، سقز، فومن، اهواز، رضائيه، لنگرود، نهاوند، بابل، انديمشك، شوش و دزفول، امروز شاهد تظاهرات گسترده مردم عليه رژيم شاه بود.(15)
- كاركنان صنعت نفت امروز در نامه‌اي به امام خميني و مراجع تقليد قم اعلام كردند از روز اول اعتصاب، نفت به اندازه مصرف داخلي توليد مي‌شود ولي 60 درصد نفت توليدي به اسرائيل صادر مي‌شود.(16)
- خبرگزاري پارس امروز در خبري به نقل از يك روزنامه اردوزبان پاكستاني اعلام كرد بهائيان ايران ضمن اعلام حمايت قاطع خود از شاه در برابر انقلاب اسلامي، از ارتش تقاضا كرده‌اند تا براي رويارويي با انقلاب پول و اسلحه در اختيار آنان قرار دهند.(17)
- راديو مسكو امروز اعلام كرد در سال جاري ميلادي، اسرائيل 5 ميليون تن يعني 60 درصد نفت مورد نياز خود را كه بدون آن ماشين نظامي صهيونيستها در خاورميانه از كار مي‌افتاد، از ايران وارد كرده است.(18)
- يك روزنامه چاپ كراچي نوشت: در حال حاضر بزرگترين گروه حامي شاه در ايران، بهائيان هستند. اين گروه حتي از ارتش خواستار اسلحه و پول نيز شده‌اند.(19)
5 دی 1357
- دكتر كامران نجات‌اللهي استاد دانشگاه پلي‌تكنيك تهران در بالكن ساختمان وزارت علوم به ضرب گلوله مأموران حكومت نظامي به شهادت رسيد.(20)
- صدها هزار نفر از مردم مشهد عليرغم حكومت نظامي به دعوت آيات عظام اقدام به تظاهرات و راهپيمايي کردند و در مقابل ساختمان بيمارستان امام رضا(ع) به سخنراني حجت‌الاسلام سيدعلي خامنه‌اي گوش فرادادند.(21)
- در جريان سركوب خونين شورش زندانيان در زندان وكيل‌آباد مشهد شش نفر شهيد و 12 نفر مجروح شدند. ارتش در گزارش روزانه خود به مركز، ضمن شرح اين حادثه به ترس مأموران اشاره كرد و گفت آنان از بيم جان خود عكسهاي كوچكي از آيت‌الله خميني در جيب خود گذارده‌اند تا در صورت گرفتار شدن، آن را نشان داده و نجات يابند.(22)
- به دنبال حوادث خونين روز دوم دي مشهد از سوي امام خميني عزاي عمومي اعلام شد.(23)
- امروز شاه در ديدار با سوليوان سفير آمريكا نوميدانه گفت آمريكا از من چه مي‌خواهد؟ سوليوان پاسخ داد آمريكا از هر اقدامي كه شما در جهت ايجاد نظم در كشور انجام دهيد حمايت خواهد كرد. شاه گفت حتي اگر سياست «مشت آهنين» باشد؟ سوليوان گفت اگر نظرتان اين است كه آمريكا مسئوليت اقدامات شما را بپذيرد، خير، واشنگتن چنين مسئوليتي را نمي‌پذيرد.(24)
- در ادامه اعتصابات در صنعت نفت، صادرات نفت از بندر خارك قطع شد.(25)
6 دی 1357
- امام خميني در مصاحبه با تلويزيون آلمان گفت: هيچ دولتي را با وجود شاه تحمل نخواهم كرد. هدف ما برقراري جمهوري اسلامي است و در آينده نزديك به آن خواهيم رسيد.(26)
- يورش نظاميان به تظاهرات مردمي در قزوين 14 شهيد بر جاي گذاشت.(27)
- جيمي كارتر رئيس‌جمهور آمريكا طي پيامي حمايت خود را از شاه اعلام كرد و درخواست كرد كه وي نقش خود را در هدايت ايران به سوي تشكيل دولت آشتي ملي ادامه دهد. اين پيام كمتر از سه هفته قبل از فرار شاه صادر شد.(28)
- امام خميني با اعلام عزاي عمومي در روز 9 دي خواستار حمايت از اعتصاب‌كنندگان، پناه دادن به نظاميان فراري و تداوم نهضت اسلامي شدند.(29)
- امروز منصور رفيع‌زاده رئيس شعبه ساواك در آمريكا گزارش تماس تلفني خود با تيمسار ناصر مقدم رئيس ساواك را كه در آن از نخستوزير شدن قريب‌الوقوع شاپور بختيار سخن به ميان آورده بود، به اطلاع مقامات ارشد سازمان سيا رساند. اما مقامات «سيا» نيز تصريح كردند بختيار شانس ضعيفي براي جلب حمايت مردم دارد.(30)
- 60 استاد دانشگاه كه در سوگ استاد كامران نجات‌اللهي و در اعتراض به قتل وي تحصن كرده بودند، امروز توسط مأموران بازداشت شدند.(31)
- كاركنان اعتصابي هواپيمايي كشوري امروز در اطلاعيه‌اي اعلام كردند از اين پس، از فرود هواپيماهاي آمريكايي و اسرائيلي در فرودگاه مهرآباد جلوگيري خواهند كرد.(32)
- روزنامه پراودا نوشت يك هيأت 60 نفره آمريكايي به طور محرمانه به تهران آمده‌اند تا بتوانند شاه را در يافتن سياستمداراني كه بتوانند او را در كشور باقي نگاه دارند، ياري كنند.(33)
7 دی 1357
- بيش از 4 هزار نفر از كارگران صنعت نفت به منظور مقابله با تهديد دولت داير بر محاكمه اعتصاب‌كنندگان در دادگاه‌هاي نظامي، به طور جمعي استعفا كردند.(34)
- شاه امروز از شاپور بختيار براي پذيرش مسئوليت نخست‌وزيري دعوت به عمل آورد. اردشير زاهدي از اين دعوت به عنوان «شليك آخرين تير تركش رژيم» ياد كرد. سخنگوي دربار اعلام كرد روز نهم دي بختيار به عنوان نخستوزير جديد معرفي مي‌شود.(35)
- جامعه ارامنه ايران همبستگي خود را با انقلاب اسلامي ايران اعلام كردند. به مناسبت عيد كريسمس كاركنان اداره برق اعلام كردند در روز كريسمس از خاموش كردن برق خودداري خواهند كرد.(36)
- ورود يك خودرو نظامي به ميان جمعي از مردم كه براي خريد نفت صف كشيده بودند، 13 الي 16 نفر از آنان را به كام مرگ فرستاد. در پي اين حادثه پادگان قزوين مورد حمله مردم قرار گرفت و متقابلاً ورود نظاميان به سطح شهر باعث شهادت عده زيادي از مردم شد.(37)
- در پي حمله نظاميان به بيمارستان جندي‌شاپور اهواز كه در آن مردم متحصن شده بودند، جامعه روحانيت مبارز اهواز كليه نمازهاي جماعت را به مدت 48 ساعت تعطيل اعلام كرد.(38)
- بيش از دو هزار نفر از دانشجويان ايراني با تجمع در مقابل ساختمان سركنسولگري ايران در سانفرانسيسكو خواستار بركناري شاه شدند.(39)
- امام خميني در مصاحبه‌اي در نوفل لوشاتو اعلام كرد رفراندوم تاسوعا و عاشورا براي چندمين بار اعلام كرد كه شاه از سلطنت مخلوع است و از آن روز به بعد اگر دولتي از شاه حمايت كند، تأرئيس آن دولت سر كار است نفت را قطع و تمام قراردادهايي كه بعد از اين دو روز تا رفتن شاه امضا شده است، بي‌اعتبار مي‌دانيم.(40)
8 دی 1357
- امروز امام خميني طي حكمي مهندس مهدي بازرگان را مأمور تشكيل هيأتي 5 نفره براي نظارت بر توليد و توزيع مواد نفتي در مناطق جنوبي كشور كردند. اين هيأت تشكيل و امروز رهسپار مناطق نفتي شد.(41)
- شاپور بختيار امروز در ديدار با كادر رهبري جبهه ملي با اعلام پذيرش نخست‌وزيري در برابر مخالفت اعضا گفت «من تصميم خودم را گرفته‌ام و كاري است كه مي‌كنم و شما هم هر چه دلتان مي‌خواهد بكنيد.»(42)
- مردم اهواز در جريان تظاهرات امروز خود ساختمان انجمن ايران و آمريكا را به آتش كشيدند.(43)
- امروز در مشهد يكصد هزار نفر در اعتراض به تلفات مردمي روزهاي اخير دست به تظاهرات زدند و حجت‌الاسلام سيدعلي خامنه‌اي در جمع آنان سخنراني كرد.(44)
- تمامي كارمندان ساواك شهر سردشت از بيم جان خود از اين شهر گريختند.(45)
- امروز بي‌بي‌سي در گزارشي از آفريقاي جنوبي اوضاع اقتصادي اين كشور را در پي قطع صدور نفت ايران نابسامان توصيف كرد.(46)
9 دی 1357
- به دنبال دعوت امام خميني، امروز سراسر كشور در عزاي عمومي و اعتصاب به سر برد.(47)
- شاپور بختيار به عنوان نخستوزير جديد از سوي شاه به مجلسين معرفي شد. سفير آمريكا در تهران گفت بختيار از محبوبيت برخوردار نيست.(48)
- در جريان تظاهرات مردم در نقاط مختلف تهران 16 نفر به شهادت رسيدند.(49)
- مردم مشهد يك تانك و 5 كاميون نظامي را به آتش كشيدند. در تظاهرات امروز مردم مشهد 20 نفر به شهادت رسيدند.(50)
- مردم شيراز ساختمان انجمن ايران و آمريكا و سينما آريانا را به آتش كشيدند.(51)
10 دی 1357
- «كلوديه شايه» نماينده مخصوص كاخ اليزه و رئيس امور كنسولي فرانسه و «ژاك ژوبر» مديركل سياسي و مسئول امور خاورميانه و ايران در وزارت امور خارجه فرانسه براي تبيين محدوديت فعاليتهاي سياسي امام خميني با ايشان در نوفل لوشاتو ديدار كردند.(52)
- يكي از سخنگويان وزارت خارجه آمريكا اعتراف كرد چند ماه است كه با مخالفين حكومت ايران در ارتباط هستيم و پنج ديپلمات آشنا به زبان فارسي و متخصص ارتباطات را روانه ايران ساخته‌ايم.(53)
- خبرگزاري تاس متعلق به شوروي گزارش داد دو ناو آمريكايي از خاور دور به سوي آبهاي خليج فارس به راه افتادند و هدف از اين حركت اعمال فشار به دولت ايران است.(54)
- يك روز پس از معرفي شاپور بختيار به عنوان نخستوزير، ارتشبد غلامرضا ازهاري از مقام نخست‌وزيري استعفا كرد.(55)
- ارتشبد عباس قره‌باغي، رئيس ستاد مشترك ارتش ايران اعلام كرد شكست دولت نظامي ارتشبد ازهاري، باعث فرار روزافزون پرسنل نيروهاي مسلح شده است.(56)
- مردم مشهد امروز تمام كلانتري‌های شهر به استثناي كلانتري 1 و 5 را به آتش كشيدند. امروز كشتار گسترده‌اي در مشهد به وقوع پيوست. تعداد تلفات از حداقل 116 نفر تا حداكثر يكهزار نفر روايت شده است. بي‌بي‌سي مي‌گويد صدها نفر كشته و مجروح شدند. ارتش نيز در گزارشهاي روزمره خود تعداد تلفات را بين 250 تا 300 نفر عنوان كرد.(57)
- به نوشته روزنامه «جنگ» چاپ راولپندي حدود 10 هزار نفر از شيعيان پاكستان در شهر پاراچنار در يك راهپيمايي بزرگ حمايت خود را از امام خميني اعلام كردند.(58)
- ساختمان ساواك فيروزآباد توسط مردم خشمگين ويران شد.(59)
11 دی 1357
- امروز شاپور بختيار نخستوزير معرفي شده از سوي شاه در پيامي راديويي از مردم خواست وي را در برقراري يك حكومت «سوسيال دمكراسي» در ايران ياري دهند. كاركنان اداره برق تهران به هنگام شروع پخش سخنان بختيار، برق تهران را قطع كردند.(60)
- ارتشبد فريدون جم درخواست شاپور بختيار را براي تصدي مقام وزارت جنگ رد كرد.(61)
- شهادت كامران نجات‌اللهي استاد دانشكده پلي‌تكنيك تهران امروز با حضور جمعيتي بيش از يكصد هزار نفر در بهشت زهرا گرامي داشته شد.(62)
- در مشهد منازل حجج اسلام سيدعلي خامنه‌اي و واعظ طبسي مورد حمله مأموران نظامي قرار گرفت و در تهران حجت‌الاسلام محمدرضا مهدوي كني توسط مأموران فرمانداري نظامي بازداشت شد.(63)
- اكثر ساختمانهاي ادارات دولتي در شهرستان لار توسط مردم خشمگين به آتش كشيده شد. در كرج نيز يك كارخانه بزرگ مشروب‌سازي توسط مردم طعمه حريق گرديد.(64)
12 دی 1357
- ارتشبد غلامعلي اويسي فرماندار نظامي تهران و حومه طي دستورالعملي كتبي خواستار استفاده از چماقداران داوطلب براي سركوب مردم شد.(65)
- اساتيد حوزه علميه قم با ارسال تلگرام مشتركي براي «والري ژيسكاردستن» رئيس‌جمهور فرانسه، خواستار حمايت دولت فرانسه از اهداف امام خميني شدند.(66)
- با فرار پرسنل شهرباني و ژاندارمري و خانواده‌هايشان از شهر تربت حيدريه، كنترل شهر به دست مردم افتاد.(67)
- صدها نفر از دانشجويان ايراني در مقابل محل اقامت مادر و خواهر شاه در «بورلي هيلز» واقع در لس‌آنجلس، تظاهرات كردند. آنان درب ورودي اقامتگاه را شكسته، خسارات زيادي به ساختمان و محوطه وارد آوردند و يك اتومبيل داخل اقامتگاه را به آتش كشيدند. در اين حادثه كه با مداخله مسلحانه پليس آمريكا خاتمه يافت 45 دانشجو دچار جراحات شديد شدند و از جمله دست و پا و جمجمه بعضي از آنان شكست.(68)
13 دی 1357
- برژينسكي مشاور كارتر تأييد كامل و بدون قيدوشرط خود را از شاه اعلام و دلايل آن را اهميت نفت ايران، دستگاههاي جاسوسي الكترونيكي قرار داده شده در مرز ايران و شوروي و حفظ سلاحهاي مخفي كه ارتش شاه توسط آن مسلح شده است، ذكر كرد.(69)
- كاخ بوكينگهام اعلام كرد شاه ايران از ملكه اليزابت خواسته است ديدار خود از ايران را به تعويق افكند. شاه در نامه خود به ملكه انگليس آورده است در شرايط فعلي نمي‌تواند از ملكه استقبال كند.(70)
- چارلز دونكن معاون وزارت دفاع آمريكا در جلسه شوراي امنيت ملي آن كشور كه در كاخ سفيد ترتيب يافت به جيمي كارتر رئيس‌جمهور پيشنهاد كرد ژنرال رابرت هايزر معاون فرماندهي كل نيروهاي آمريكا در اروپا به منظور تقويت روحيه ارتش ايران به تهران برود. رئيس‌جمهور موافقت كرد.(71)
- ويليام سوليوان به شاه گفت به نظر دولت آمريكا منافع ايران و شخص شاه ايجاب مي‌كند كه از كشور خارج شود. شاه در پاسخ سوليوان گفت: كجا بايد بروم؟(72)
- مرتضي مرتضايي رئيس نمايندگي ايران در اسرائيل در گزارشي به وزارت خارجه اعلام كرد مصرف سالانه نفت اسرائيل 8/7 ميليون تن مي‌باشد كه بيش از نيمي از آن را ايران تأمين مي‌كند.(73)
- دولت آمريكا با ارسال دستورالعملي براي «رابرت هايزر» ژنرال 4 ستاره آمريكايي، وي را مأمور عزيمت به تهران كرد و برژينسكي مشاور كارتر، خواستار تشويق نظاميان به انجام كودتا شد.(74)
- روزنامه «ديلي ميل» چاپ لندن نوشت «هر اقدام جهان غرب در حمايت از شاه ايران، وي را به سقوط نزديكتر خواهد كرد». اين روزنامه نوشت «تلاش براي واداشتن آيت‌الله خميني به سكوت، به منزله هيزم ريختن بر آتش احساسات مذهبي مردم و تشديد تنفر آنان سنبت به خارجيان است».(75)
- يك مقام بلندپايه آمريكايي اعلام كرد رهبران 4 كشور غربي(آمريكا، انگلستان، آلمان غربي و فرانسه) كه قصد شركت در كنفرانس گوادلوپ را دارند، در مورد حمايت از شاه ايران با يكديگر وحدت‌نظر دارند.(76)
- با قطع جريان نفت ايران به سوي رژيم نژادپرست آفريقاي جنوبي، دولت اين كشور از امروز برنامه جيره‌بندي نفت را به اجرا گذاشت.(77)
14 دی 1357
- امام خميني در مصاحبه‌اي در نوفل لوشاتو گفتند: اسرائيل غاصب است و هيچگونه رابطه‌اي ميان ايران و يك مشت غاصب وجود نخواهد داشت. چه كسي حاضر است به يك كشور نژادپرست نفت بفروشد؟(78)
- سايروس ونس وزير خارجه آمريكا با ارسال تلگرافي براي ويليام سوليوان حمايت آمريكا از انتصاب شاپور بختيار به نخست‌وزيري ايران را اعلام كرد.(79)
- ژنرال «رابرت هايزر» معاون فرمانده نيروهاي ارتش آمريكا در اروپا، در حالي كه در قسمت بارِ هواپيما مخفي شده بود، وارد تهران شد. برژينسكي هدف از مأموريت هايزر در ايران را طراحي يك كودتاي نظامي در صورت شكست دولت بختيار اعلام كرد.(80)
- كاركنان سازمان آتش‌نشاني كشور اعلام كرد حاضر به خاموش كردن آتش مراكز فساد كشور نيستند.(81)
- غلامعلي اويسي پس از استعفا از مقام فرمانداري نظامي تهران، به آمريكا گريخت.(82)
- سفارت آمريكا در تهران در گزارشي به وزارت خارجه كشورش از ترس اسرائيل از سقوط شاه و وحشت اين رژيم از قطع شدن جريان نفت ايران به سوي اسرائيل خبر داد.(83)
15 دی 1357
- رهبران 4 كشور غربي (آمريكا، انگليس، آلمان غربي و فرانسه) اجلاس دو روزه خود را در جزيره گوادلوپ با هدف بررسي چند موضوع از جمله انقلاب اسلامي ايران و سرنوشت شاه آغاز كردند. جیمی کارتر رئیس جمهوری آمریکا نیز در خاطرات روزانه خود نوشت: «من به گوادلوپ رفتم تا با رهبران فرانسه و بریتانیا و آلمان در باره موضوع ایران ملاقات و مذاکره کنم. من برای قدرتمند کردن شاه از انجام هیچ دستورالعملی دریغ نمی‌کردم»(84)
- سپهبد مهدي رحيمي به جاي «غلامعلي اويسي» كه ديروز به آمريكا گريخت، فرماندار نظامي تهران شد. همچنين سپهبد عبدالعلي بدره‌اي به سمت فرمانده نيروي زميني ارتش منصوب گرديد.(85)
- هتل آمريكاييها در خيابان بزرگمهر اصفهان و يك اتومبيل متعلق به آنان توسط مردم به آتش كشيده شد.(86)
- سفارت آمريكا در تهران از توافق هيأت تحت رهبري مهدي بازرگان با مقامات نفتي كشور خبر داد و افزود ميزان توليد نفت ايران به سطح مصرف داخلي محدود شده است.(87)
16 دی 1357
- امام خميني به مناسبت معرفي بختيار به عنوان نخستوزير، طي پيامي اعلام كرد «رژيم سلطنتي غيرقانوني، مجلسين غيرملي و غيرقانوني و حكومت غاصب (بختيار) نيز غيرقانوني و ياغي است. اطاعت از اين دستگاه، اطاعت از طاغوت و حرام است. اطاعت از شاه و دولت ياغي جرم است و حرام و مردم نبايد از آن اطاعت كنند.(88)
- ساعت 9:30 صبح امروز شاپور بختيار در كاخ نياوران اعضاي كابينه خود را به شاه معرفي كرد و شاه براي دولت وي آرزوي موفقيت كرد.(89)
- مطبوعات ايران پس از 61 روز اعتصاب، امروز منتشر شدند. اعتصاب مطبوعات در 15 آبان 1357 با حمله نظاميان به دفاتر روزنامه‌هاي كيهان، اطلاعات و آيندگان شروع شد و انتشار مجدد آنها متعاقب فرمان امام خميني صورت گرفت.(90)
- امروز ژنرال رابرت هايزر آمريكايي با فرماندهان ارشد نظامي كشور ملاقات و مذاكره كرد. ژنرال حسن طوفانيان در اين ديدار گفت «آمريكا چه وقت مي‌خواهد خميني را ساكت كند»؟ اميرحسين ربيعي فرمانده نيروي هوايي سوليوان را مقصر اصلي تصميم شاه به خروج از كشور دانست و خواستار جلوگيري هايزر از خروج شاه شد. اميرحسين ربيعي از تشكيل هيأتي سرّي براي كودتا خبر داد. دريادار حبيب‌اللهي نيز كمونيستها را عاملان اصلي بحران كنوني دانست و گفت آنان از طرفداران خميني به عنوان پوشش استفاده مي‌كنند.(91)
- از صبح امروز ارتشبد عباس قره‌باغي با حضور در ستاد ارتش، كار خود را به عنوان رئيس اين ستاد آغاز كرد.(92)
- كيسينجر وزير خارجه اسبق آمريكا گفت از آن بيم دارم كه حوادث ايران به ساير كشورهاي متحد آمريكا سرايت كند و همه را غرق در انقلاب سازد. طبعاً گناه اين حركت متوجه هدف تو خالي «دفاع از حقوق بشر» كارتر است.(93)
- يكي از مقامات پيشين سازمان «سيا» تصريح كرد «هيچيك از مقامات آمريكايي تاكنون بابت شكنجه زندانيان در ايران از شاه و ديگر دولتمردان اين كشور گلايه نكردن است، چون خود ما همدست آنها بوده‌ايم».(94)
17 دی 1357
- تيمسار قره‌باغي رئيس ستاد ارتش به ژنرال هايزر آمريكايي گفت «اگر اعليحضرت از ايران خارج شوند، من نيز با او خواهم رفت» و تيمسار طوفانيان به هايزر گفت «مرا تلفني تهديد كرده‌اند كه بايد زدوتر از كشور خارج شوم.»(95)
- امروز 30 نفر از علماي حوزه علميه قم در اعلاميه‌اي ضمن محكوم كردن دولت بختيار از مردم قم خواستند در مجلس عزايي كه فردا از ساعت 9 تا 11 در مسجد اعظم قم برپا مي‌شود شركت كنند.(96)
- راديو بي‌بي‌سي اعلام كرد بختيار با دو مشكل روبروست: 1- آيت‌الله خميني او و دولتش را نمي‌پذيرد 2- دولت او قادر به راه انداختن مجدد چرخ‌هاي اقتصاد كشور نيست.(97)
- فرح امروز اعلام كرد «من بعد از عزيمت شاهنشاه در ايران مي‌مانم تا بر شوراي سلطنت رياست كنم و اين كار را ولو اينكه منجر به قطعه قطعه شدنم هم شود انجام خواهم داد».(98)
- كاركنان بانك مركزي ايران با انتشار فهرستي، اسامي 178 نفر از رجال پهلوي را كه هر يك طي 2 ماه شهريور و مهر بيش از 10 ميليون تومان ارز خارج كرده بودند، منتشر كردند. جمع مبلغ ليست مذكور به انضمام 17 فقره حواله رمزي بيش از 16 ميليارد تومان مي‌باشد.(99)
18 دی 1357
- جرج براون - وزير خارجه سابق انگليس - به تهران آمد.(100)
- داريوش همايون - وزير اسبق اطلاعات - كه در زندان به سر مي‌برد، گفت: نامه عليه امام خميني با نام «رشيدي مطلق» را من به روزنامه اطلاعات دادم. اين نامه به صورت لاك و مهر شده به من داده شد تا در آن روزنامه به چاپ برسد.(101)
- نمايندگان ژيسكاردستن رئيس‌جمهور فرانسه در نوفل لوشاتو به ديدار آيت‌الله خميني رفتند تا پيام كارتر را در مورد پرهيز از مخالفت با بختيار به وي انتقال دهند. در اين پيام تأكيد شده بود حمله به بختيار منجر به انفجار ايران خواهد شد و تلفات زيادي به همراه خواهد داشت. امام خميني در پاسخ به نمايندگان دولت فرانسه گفتند آقاي كارتر اگر حسن‌نيت دارد و مي‌خواهد آرامش برقرار باشد و خوني ريخته نشود شاه را ببرد و از بختيار حمايت نكند.(102)
- جيمي كارتر رئيس‌جمهور آمريكا با ارسال پيغامي محرمانه براي امام خميني خواستار خودداري ايشان از مخالفت با شاپور بختيار شد. امام درخواست كارتر را رد كرد و وعده تشكيل شوراي انقلاب را داد.(103)
- به دعوت امام خميني امروز سراسر ايران شاهد اعتصاب، تظاهرات و عزاي عمومي بود.(104)
- ارتشبد غلامرضا ازهاري نخستوزير پيشين، امروز به آمريكا گريخت.(105)
- روزنامه فيگارو چاپ پاريس نوشت «ارتشبد غلامعلي اويسي كه به آمريكا رفته، سرگرم متقاعد كردن جيمي كارتر براي مقابله ارتش با مردم است.(106)
- ارتشبد فريدون جم از پذيرش سمت وزارت جنگ خودداري كرد و گفت تنها در صورت فرمان آيت‌الله خميني اين سمت را مي‌پذيرد.(107)
- آنتوني پارسونز سفير انگليس در ايران در ديدار خداحافظي به شاه گفت هر چه بيشتر در كشور بمانيد، بختيار مثل برفي كه در آب افتاده باشد، بيشتر تحليل خواهد رفت.(108)
19 دی 1357
- اشرف پهلوي اعلام كرد برنامه خروج شاه از كشور تصميمي بوده كه سران آمريكا، انگليس، آلمان و فرانسه در اجلاسيه گوادلوپ گرفته‌اند و او ملزم به اجراي آن بوده است.(109)
- سفارت آمريكا در تهران در گزارشي به وزارت خارجه آن كشور اعلام كرد رژيم شاه اجساد مخالفين خود را در قزوين در يك گور دسته‌جمعي دفن كرده است.(110)
- شاپور بختيار اعلام كرد برنامه‌هايش را روز 21 دي در مجلس شوراي ملي و روز 23 دي در مجلس سنا مطرح خواهد كرد.(111)
- برژينسكي مشاور امنيت ملي جيمي كارتر بر حمايت آمريكا از دولت شاپور بختيار تأكيد كرد و خواستار حمايت ارتش از وي شد.(112)
- بين سوليوان سفير آمريكا و ژنرال هايزر فرستاده ويژه كارتر به تهران، در مورد شيوه رفتار آمريكا با انقلاب اختلاف افتاد. سوليوان تأكيد داشت هر تلاشي براي تقويت بختيار اتلاف وقت است و هايزر اين عقيده را قبول نداشت.(113)
- امام خميني طي حكمي مردم را از تعرض به جان و مال افراد به اتهام ساواكي بودن، برحذر داشت.(114)
20 دی 1357
- امام خميني در مصاحبه با روزنامه لوموند گفتند نه مجلس شورا و نه مجلس سنا، پايگاه ملي ندارند و نمايندگان اين دو مجلس را كه دولت از آنها رأي اعتماد مي‌خواهد ملت انتخاب نكرده است.(115)
- امام خميني در مصاحبه با راديو تلويزيون لوكزامبورگ گفتند: اسلام با آزادي زن نه تنها موافق است بلكه خود پايه‌گذار آزادي زن در تمام ابعاد وجودي زن است.(116)
- امام خميني در مصاحبه با خبرنگار مجله آمريكايي تايم گفت «شما غربي‌ها تزلزل منطقه را در هدم منافع خود مي‌دانيد اگر اين تزلزل است مطمئن باشيد بزرگترين تزلزل در منطقه صورت مي‌گيرد.(117)
- ساختمان سازمان اطلاعات و امنيت كشور (ساواك) در شهر يزد توسط مردم خشمگين به آتش كشيده شد.(118)
- شاپور بختيار در مصاحبه با راديو فرانسه گفت: حضور آيت‌الله خميني را در يك دولت دموكراتيك مطلوب مي‌دانم.(119)
- سيدكاظم شريعتمداري در ديدار با دو كارمند سفارت آمريكا راجع به نخست‌وزيري بختيار گفت «نخستوزير بايد كاملاً هماهنگ با قانون اساسي عمل كند».(120)
- سرلشكر منوچهر خسروداد فرمانده هوانيروز نيروي زميني اعلام كرد «در صورت خروج شاه از كشور دو شهر قم و مشهد را با خاك يكسان خواهم كرد.(121)
- ژنرال هايزر در گزارشي به «هارولد براون» وزير دفاع آمريكا تصريح كرد «آيت‌الله خميني ميخ‌هاي تابوت دولت بختيار را هر روز محكمتر مي‌كوبد.»(122)
- سخنگوي وزارت امور خارجه آمريكا اعلام كرد ظرف 2 ماه گذشته 30 هزار آمريكايي ايران را ترك كرده‌اند كه روزانه به طور متوسط شامل 500 نفر مي‌شود. با اين حال هنوز 12 هزار آمريكايي در ايران به سر مي‌برند.(123)
- تيمسار ربيعي آخرين فرمانده نيروي هوايي شاه در مورد ورود ژنرال هايزر گفت: هايزر به ما گفت: من آماده‌ام به شما بگويم شاه بايد برود. من تازه فهميدم كه شاه مثل يك ساختماني است كه بر يك چوپ پوسيده لغزان بنا شده است. درست مثل اينكه دم يك موش را بگيريند و بيندازند بيرون.(124)
21 دی 1357
- در پي اعلام انحلال ساواك از سوي شاپور بختيار، سپهبد ناصر مقدم رئيس ساواك با صدور بخشنامه محرمانه‌اي به كاركنان ساواك اطمينان داد اين اخبار به منظور تحكيم موقعيت ساواك و پرسنل تابعه و هم در جهت انحراف حملات و افكار مخالفين مي‌باشد.(125)
- در پي امتناع ارتشبد فريدون جم از پذيرش مسئوليت وزارت جنگ، تيمسار ارتشبد شفقت به عنوان وزير جنگ معرفي شد.(126)
- تمامي پروازهاي داخلي و خارجي فرودگاه مهرآباد تهران تا مدت نامعلومي لغو شد.(127)
- امروز در تظاهرات 200 هزار نفري مردم شيراز، مجسمه‌هاي شاه در اين شهر پايين كشيده شد، ساختمان ساواك شهر به آتش كشيده شد، سرهنگ ضرغام معاون ساواك شيراز به هلاكت رسيد، پرچم كنسولگري آمريكا در شيراز، پائين آورده شد و آنتوني پارسونز سفير انگليس خبر از سقوط شهر داد.(128)
- به دنبال قطع صدور نفت ايران به اسرائيل، وزير انرژي رژيم صهيونيستي گفت: اين تنها مشكل اسرائيل نيست بلكه مشكل سراسر جهان غرب است.(129)
- رابرت هايزر ژنرال آمريكايي و ويليام سوليوان سفير آمريكا با شاه ملاقات كردند. سوليوان در پاسخ به پرسش شاه درباره زمان خروجش از كشور گفت «هر چه زودتر بهتر!» شاه پس از پايان ديدارش به سوليوان و هايزر به ژنرال طوفانيان گفت اينها به من تكليف كردند كه بايد بروم.(130)
- «هنري پرشت» مسئول ميز ايران در وزارت امور خارجه آمريكا در جلسه مشترك تمامي دست‌اندركاران بحران ايران كه در كاخ سفيد تشكيل شد تصريح كرد «ايران تحت رهبري (امام) خميني ثبات بيشتري نسبت به گذشته خواهد داشت.»(131)
22 دی 1357
- امام خميني امروز در پيامي تشكيل «شوراي انقلاب اسلامي» را اعلام كردند. امام در اين پيام دولت بختيار را «غاصب» ناميدند.(132)
- سيدمحمدكاظم بجنوردي رهبر حزب ملل اسلامي پس از 13 سال از زندان آزاد شد.(133)
- برژينسكي مشاور امنيت ملي جيمي كارتر، از اختلاف‌نظر مقامات كاخ سفيد درباره بحران ايران خبر داد.(134)
- روزنامه واشنگتن پست فاش ساخت آمريكا سرگرم برچيدن تجهيزات الكترونيكي خود از خاك ايران است.(135)
- «ديلي اكسپرس» چاپ بيروت نوشت: دولت عربستان كه هميشه مدعي دفاع از اسلام و حكومت اسلامي بوده اكنون به شدت با خميني به مخالفت برخاسته است.(136)
- مقام‌هاي آمريكا اعلام كردند در صدد تهيه برنامه‌اي هستند كه طبق آن براي جبران قطع نفت ايران به اسرائيل نيازهاي نفتي آن كشور را برآورده سازند.(137)
- ژنرال هايزر فرستاده نظامي آمريكا به تهران كه براي بررسي احتمال كودتاي نظامي دركشور در صورت شكست بختيار تلاش مي‌كرد، براي اولين بار به نقل از نظاميان وفادار به شاه احتمال كشتن امام خميني را مطرح كرد.(138)
- روزنامه صهيونيستي «يديعوت آخرونوت» مصاحبه شاهزاده فهد وليعهد عربستان با يك خبرنگار آمريكايي را چاپ كرد. فهد در اين مصاحبه با اشاره به انقلاب اسلامي ايران گفت «اگر ايران از دست برود، تنها خدا بايد به ما كمك كند.»(139)
23 دی 1357
- در نقاط مختلف تهران با خودياري مردم، كميته‌هاي تهيه مواد سوختي و ارزاق عمومي تشكيل شد.(140)
- سايروس ونس، وزير خارجه آمريكا: ايران بزرگترين مشتري تسليحاتي آمريكا بوده است. ايران تاكنون 20 ميليارد دلار اسلحه از آمریکا خريده است. اما بين 10 تا 12 ميليارد دلار از اين تسليحات كه از مدرنترين سلاحها هستند، هنوز تحويل ايران نشده است.(141)
- امروز شاه فرماندهان ارتش را به كاخ نياوران فراخواند و از آنان خواست از دولت شاپور بختيار حمايت كنند.(142)
- كاركنان دادگستري فارس، كارمندان شهرداري شيراز و كارمندان سازمان آب منطقه‌اي استان به حمايت از انقلاب اسلامي مردم ايران دست به يك راهپيمايي بزرگ زده و با نهضت مردم ابراز همدردي كردند.(143)
- امام خميني طي فرماني نسبت به حمله «مزدوران و اشرار» به نظاميان، سربازان و شهرباني‌ها هشدار دادند و از مردم خواستند با ارتش و نيروهاي انتظامي با برادري و مهرباني رفتار كنند.(144)
- نورالدين كيانوري در آستانه پيروزي انقلاب اسلامي به دبير اولي حزب توده انتخاب شد. پيش از وي ايرج اسكندري عهده‌دار اين سمت بود.(145)
- برژينسكي مشاور امنيت ملي جيمي كارتر رئيس‌جمهور آمريكا اعلام كرد نگران وسايل سري و نظامي كشورش در ايران است.(146)
24 دی 1357
- امام خميني در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاري فرانسه تأكيد كردند «يهوديان در محيطي آزادتر از دوران سلطنت شاه زندگي خواهند كرد. زيرا اسلام به همه مذاهب احترام ميگذارد، اما هرگونه رابطه با اسرائيل قطع خواهد شد».(147)
- امروز ساختمان شهر آباده توسط مردم تصرف شد، اسناد و مدارك آن به مسجد منتقل شد و دكل و بي‌سيم آن نيز پايين آورده شد.(148)
- دانشگاه تهران در اولين روز بازگشايي مجدد خود شاهد تظاهرات گسترده دانشجويان و ديگر اقشار مردم عليه رژيم شاه بود. تعداد تظاهركنندگان دانشگاه، دويست هزار نفر ذكر شد.(149)
- در پي حتمي شدن خروج شاه از كشور، شوراي سلطنت مركب از محمد سجادي رئيس سنا، جواد سعيد رئيس مجلس شوراي ملي، عليقلي اردلان، عبدالله انتظام، ارتشبد قره‌باغي رئيس ستاد ارتش، علي‌آبادي، سيدجلال‌الدين تهراني و شاپور بختيار در حضور شاه تشكيل جلسه دادند.(150)
- هتل آمريكاييها در خيابان بزرگمهر به آتش كشيده شد و يك اتومبيل متعلق به آنان در خيابان دانشگاه طعمه حريق شد.(151)
- دو روز قبل از فرار شاه از كشور، امام خميني در مصاحبه‌اي با خبرنگار شبكه تلويزيوني سي.بي.اس آمريكا اظهار داشت «بخش عمده ارتش ايران به نيروهاي مخالف شاه وفادارند.»(152)
- تحصن 25 روزة 70 تن از استادان دانشگاه شهر كه در 29 آذر گذشته در اعتراض به بسته بودن دانشگاه آغاز شده بود امروز خاتمه يافت.(153)
- روزنامه آيندگان بخشهايي از شكنجه‌هاي هولناك رايج در زندان ساواك را به نقل از يك تبعه انگليسي كه مدت 30 ماه در زندان وكيل‌آباد مشهد بسر برده بود، فاش كرد.(154)
- مردم كرمان ساختمان ساواك را آتش زدند و مجسمه‌هاي شاه را از ميادين شهر پايين كشيدند.(155)
- شاپور بختيار آخرين نخستوزير حكومت پهلوي اعلام كرد من سنگين‌تر از آن هستم كه كسي بتواند مرا جارو كند.(156)
25 دی 1357
- عده زيادي از اعضاي خاندان سلطنتي، تهران را به قصد آمريكا ترك كردند. در میان این عده فریده دیبا مادر فرح، علیرضا و لیلا پهلوی فرزندان شاه دیده می‌شوند.(157)
- سرهنگ «آرتور دبليو هاين هات» رئيس ستاد مستشاري ارتش آمريكا در ايران و سرهنگ «مارتين بركوتيز» افسر بازنشسته نيروي هوايي آمريكا در تهران كشته شدند. در همين روز رئيس كلانتري تبريز ترور شد.(158)
- امروز يك فروند هواپيماي هوانيروز، حامل فرماندهان نظامي مشهد، هنگام پرواز به سوي تهران به علت قطع برق و برخورد با دكل برق و كابل‌هاي فشار قوي در آسمان منفجر شد و سقوط كرد و سرنشينان آن كشته شدند.(159)
- روزنامه آيندگان نوشت اين روزها بر روي اكثر تفنگها و مسلسل‌هاي سربازان، گلهاي ميخك سرخ كه توسط مردم هديه شده، ديده مي‌شود.(160)
- امروز امام خميني در پيامي از مردم ايران خواستند در راهپيمايي روز اربعين حسيني به طور گسترده شركت كنند و مخالفت خود را با شوراي سلطنت ابراز نمايند.(161)
- امروز ارتشبد قره‌باغي رئيس ستاد ارتش در مصاحبه‌اي مطبوعاتي اعلام كرد ارتش كودتا نخواهد كرد و نظاميان برادران و بستگان ملت هستند.(162)
- شاپور بختيار امروز از مجلس سنا رأي اعتماد گرفت. از 48 سناتور، 38 نفر رأي موافق، يك نفر رأي مخالف و دو نفر ديگر رأي ممتنع دادند.(163)
- روزنامه كويتي «الانباء» اعلام كرد وزارت دفاع آمريكا در نظر دارد تجهيزات جاسوسي و استراق‌سمع خود را كه در ايران كار گذارده بود، با توجه به وقايع ايران به اسرائيل يا عمان انتقال دهد.(164)
- در پي به آتش كشيده شدن سفارت انگليس در تهران، وزارت خارجه آن كشور تقاضاي 500 هزار دلار غرامت كرد.(165)
- يك روز قبل از فرار شاه از كشور، برژينسكي مشاور امنيت ملي كارتر تلفني از ژنرال هايزر كه در تهران مستقر بود راجع به پيشرفت طرح ژنرال‌هاي شاه در صورت عدم موفقيت دولت بختيار سئوال كرد و هايزر جواب داد «طرح به جايي نرسيده است».(166)
26 دی 1357
- امروز شاه و فرح از كشور خارج شدند. با اعلام اين خبر، از راديو، موجي از شادي سراسر كشور را دربر گرفت و مردم تا ساعاتي از شب به جشن و توزيع گل و شيريني و پايكوبي و نواختن بوق در خيابان‌ها پرداختند. شاه هنگام خروج از كشور مي‌گريست.(167)
- با خروج شاه از كشور تمامي مجسمه‌هاي شاه و پدرش در مجامع عمومي و معابر و ميادين شهرها به زير كشيده و تخريب شد.(168)
- امام خميني در مصاحبه‌اي با خبرنگاران خارجي تأكيد كردند خروج شاه اولين مرحله پايان يافتن سلطه جنايت‌بار 50 ساله رژيم پهلوي است و ما به زودي دولت موقت انتقالي را براي اجراي انتخابات مجلس مؤسسان و تصويب قانون اساسي جديد معرفي مي‌كنيم.(169)
- يك سرهنگ آمريكايي كه مدير شركت «پارس جردن» در كرمان بود، كشته شد.(170)
- امروز اعلام شد از 620 نفري كه در شركت نفت اهواز كار مي‌كردند و بيشتر آنها آمريكايي بودند، حدود 550 نفر ايران را به قصد يونان ترك كردند. (171)
27 دی 1357
- امام خميني در پيامي به مناسبت خروج شاه از كشور تأكيد كردند محمدرضا پهلوي مخلوع است و ديگر بازنمي‌گردد و من به جميع نيروهاي انتنظامي و زميني و هوايي و دريايي و صاحب‌منصبان و درجه‌داران ارتش ژاندارمري و غيره توصيه مي‌كنم به ملت بپيوندند كه صلاح دنيا و دين آنان در آن است.(172)
- امروز نیز مجسمه‌هاي شاه در اكثر شهرهاي كشور توسط مردم پائين آورده شد.(173)
- در هجوم برنامه‌ريزي شده مردم اهواز به مراكز انتظامي، اكثر كلانتريها خلع‌سلاح شدند و مردم اداره انتظامي شهر را بر عهده گرفتند.(174)
- صدها نفر در زلزله قائن جان خود را از دست دادند.(175)
- افسران، درجه‌داران و همافران پايگاه چهارم شكاري وحدتي دزفول به حمايت از انقلاب اسلامي و امام خميني دست به اعتصاب غذا زدند.(176)
- دهها دانشجوي ايراني در شهر بن (آلمان) با ورود به قسمت كنسولي سفارت ايران در اين شهر اقدام به پائين آوردن عكسهاي شاه و فرح از اتاق‌هاي سفارت كردند.(177)
- امروز شهر اصفهان شاهد تظاهرات كليميان و همچنين سربازان دولتي عليه رژيم شاه بود.(178)
- اعضاي هيأت نمايندگي ايران در سازمان ملل همبستگي خود را با انقلاب مردم ايران ابراز كردند. آنان با صدور اعلاميه‌اي تأكيد كردند كه اشرف، خواهر شاه را به منزلة رئيس هيأت نمايندگي كشور در سازمان ملل به رسميت نمي‌شناسند. در اين اعلاميه آمده است كه منصور فريدزاده و مختار سعيد از سوي ساواك مأمور جاسوسي در اين هيأت نمايندگي بوده‌اند.(179)
- جيمي كارتر رئيس‌جمهور آمريكا يك بار ديگر از امام خميني خواست تا به دولت بختيار كه به قول وي مطابق با قانون اساسي و توسط مقامات قانوني برقرار گرديده شانس موافقيت بدهد.(180)
به دنبال هشدار امام خمینی که خواستار خودداری نمایندگان مجلس شورای ملی و سنا از رفتن به مجلسین شدند، امروز 15 نفر از نمایندگان مجلس شورا از مقام خود استعفا کردند.(181)
28 دی 1357
- امام خميني در نامه‌اي به دكتر جليل ضرابي، به وي و آقايان طباطبايي، رضا صدر، احمد عزيزي و شهريار روحاني مأموريت داد تا با همكاري كارمندان سابق و علاقه‌مندان به حيثيت و شرافت اسلامي و ملي، سرپرستي سفارتخانه ايران در آمريكا و كنسولگري‌ها را برعهده بگيرند.(182)
- امروز 12 نفر از مردم اهواز توسط نظاميان به شهادت رسيدند. به همين دليل گورستان شهر اهواز شاهد حضور هزاران نفر از مردم بود.(183)
- شاه ايران و جرالد فورد، رئيس‌جمهوري پيشين آمريكا، و انورسادات، رئيس‌جمهوري مصر، در جزيره كوچكي واقع در رود نيل با هم ديدار و گفت‌وگوي يك ساعته‌اي درباره حوادث خاورميانه انجام دادند. (184)
- 2800 نفر از افسران، درجه‌داران و همافران پايگاه سوم شكاري همدان در حمايت از امام خميني دست به اعتصاب غذا زدند.(185)
- كليه كاركنان خارجي صنعت نفت اخراج شدند.(186)
29 دی 1357
- امروز در اربعين حسيني سراسر كشور شاهد راهپيمايي عظيم و ميليوني مردم عليه رژيم شاه، دولت بختيار و شوراي سلطنت بود. تعداد راهپيمايان در تهران بيش از دو ميليون نفر اعلام شد.(187)
- افسران، همافران و درجه‌داران پايگاه هوايي بندرعباس، امروز با راهپيمايي در محوطه پايگاه، همبستگي خود را با نهضت مردم ايران به رهبري امام خميني اعلام كردند.(188)
- سيدجلال‌الدين تهراني - رئيس شوراي سلطنت - خواستار ملاقات با امام خميني شد. امام براي اين ديدار دو شرط تعيين كردند: استعفاي وي از رياست شوراي سلطنت و اعلام غيرقانوني بودن شورا. تهراني هر دو شرط را پذيرفت.(189)
- ارتشبد قره‌باغي، رئيس ستاد ارتش: در فرماندهي ستاد، اثرات بي‌ايماني، بلاتكليفي و عدم علاقه به كارهاي روزمره به وضوح مشهود است و فرار روزافزون افسران و سربازان و افزايش آمار غائبين نشانه اين امر است.(190)
30 دی 1357
- روزنامه آليك - ارگان ارامنه تهران - از ارامنه سراسر كشور خواست تا به احترام خون‌هاي ريخته شده در جريان انقلاب اسلامي ايران از برگزاري جشن‌هاي عيد كريسمس خودداري شود.(191)
- وزارت خارجه آمريكا اعلام كرد اردشير زاهدي هنوز كناره‌گيري نكرده و بين نيويورك، تگزاس و كاليفرنيا در رفت و آمد است تا بتواند محلي مناسب و امن براي اقامت شاه پس از ورود او به آمريكا تدارك ببيند.(192)
- امام خميني با انتشار پيامي اعلام كردند: به زودي به ايران خواهم آمد.(193)
- ارتشبد قره‌باغي از رياست ستاد ارتش استعفا كرد. ولي بختيار نخستوزير، استعفاي او را نپذيرفت. ويليام سوليوان سفير آمريكا نيز قره‌باغي را متقاعد كرد كه از استعفا خودداري كند.(194)
- اختلاف ميان دو نماينده آمريكا در ايران يعني سوليوان سفير و هايزر فرستاده نظامي كاخ سفيد بر سر چگونگي رفتار با بقاياي ارتش شاه به اوج خود رسيد.(195)
- آيت‌الله‌العظمي گلپايگاني با انتشار اطلاعيه‌اي اظهارات شاپور بختيار كه مدعي شده بود «نه دهم آيت‌الله‌هاي ايران طرفدار من هستند ولي جرأت ابراز پشتيباني را ندارند» را رد كرد.(196)
- جيمي كارتر رئيس‌جمهور آمريكا پس از آنكه شنيد محمدرضا پهلوي پس از آسوان مصر قصد ندارد به آمريكا برود و مراكش را به عنوان مقصد بعدي خود انتخاب كرده، خوشحال شد و گفت: حضور شاه در كشور ما براي او و براي ما خوش‌آيند نيست.(197)
- جيمز توك - پروفسور آمريكايي - كه 6 روز در نوفل لوشاتو حضور داشت، در مقاله‌اي در نيويورك تايمز نوشت: نظامي كه آيت‌الله خميني در صدد پياده كردن آن در ايران است بر دمكراسي، آزادي مذاهب، عدالت اجتماعي و توسعه كشاورزي متكي است.(198)
- مسعود رجوي سركرده سازمان مجاهدين خلق كه با وساطت رئيس ساواك از اعدام نجات يافته بود همراه با جمعي از محكومان از زندان آزاد شد.(199)
- آنتونی پارسونز سفیر انگلیس در آخرین ارزیابی خود از تهران که به لندن فرستاد خاطرنشان کرد نیروهای انقلاب در همه وزارتخانه‌ها مستقر شده‌اند و بختیار قدرتی برای حکومت ندارد.(200)
- دکتر منوچهر رزم آرا وزیر بهداری ضمن تشریح موارد سوء استفاده‌های مالی در کشور گفت: شرکت آمریکایی «ای . دی . اس» صد میلیون دلار از بودجه وزارت بهداری را به یغما برده است. وی افزود وضع درمان و بهداشت کشور اسفبار است.(201)
پی نوشت:
1- روزشمار انقلاب اسلامي، دفتر ادبيات انقلاب اسلامي، ج 9، ص 18.
2 - همان، ص 21.
3 - همان، ص 22.
4 - هفت هزار روز تاريخ ايران و انقلاب اسلامي، بنياد تاريخ انقلاب اسلامي، ج 2، ص 1039.
5 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 9، ص 28.
6 - همان، ص 33.
7 - همان، ص 36.
8 - همان، ص 28.
9 - هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 1039.
10 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 9، صص 47 و 48 و 49
11 - همان، ص 49.
12 - همان، ص 56.
13 - همان.
14 - هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 1039.
15 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 9، ص 60.
16 - همان.
17 - همان، ص 68.
18 - همان، ص 70.
19 - هفت هزار روز، همان، ص 1040.
20 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 9، ص 78.
21 - همان، ص 84.
22 - همان، ص 86.
23 - هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 1040.
24- روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ص 89.
25 - هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 1041
26 - همان، ص 1042.
27 - همان، ص 1043.
28 - حسن واعظي، ايران و آمريكا، سروش، 1379، ص 82.
29 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 9، صص 97 و 98.
30 - همان، ص 100.
31 - همان، ص 103.
32 - همان، ص 108.
33 - همان، ص 114.
34 - هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 1044.
35 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 9، صص 119 و 130.
36 - همان، ص 119.
37 - همان، ص 138.
38 - همان.
39 - همان، ص 143.
40 - صحيفه امام خميني، ج 5، ص 295.
41 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 9، ص 157.
42 - همان.
43- همان.
44 - همان، ص 158.
45 - همان.
46 - همان.
47 - روزنامه اطلاعات، 11 دي 1356.
48 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 9، ص 184.
49 - همان.
50 - همان، صص 184 و 185.
51 - همان، ص 185.
52 - غلامرضا نجاتي، تاريخ بيستوپنج ساله ايران، مؤسسه فرهنگي رسا، 1371، ج 2، ص 168.
53 - بهروز طيراني، روزشمار روابط ايران و آمريكا، مركز اسناد و تاريخ ديپلماسي، 1379، ص 271.
54 - روزنامه اطلاعات، 16 دي 1357.
55 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 9، ص 224.
56 - همان.
57 - همان، صص 238 و 239.
58 - همان، ص 248.
59 - عاقلي، روزشمار تاريخ ايران از مشروطه تا انقلاب اسلامي، باقر عاقلي، نشر گفتار، 1376، ج 2، ص 384.
60 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 9، ص 256.
61 - همان.
62 - همان.
63 - همان.
64 - همان.
65 - آرشيو اسناد در سايت مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي.
66 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 9، ص 277.
67 - همان، ص 293.
68 - همان، ص 296.
69 - بهروز طيراني، روزشمار روابط ايران و آمريكا، مركز اسناد و تاريخ ديپلماسي، 1379، ص 271.
70 - فرناز اخوان توكلي، گاهشمار روابط ايران و انگليس، مركز اسناد و تاريخ ديپلماسي، 1386، ص 353.
71 - غلامرضا نجاتي، تاريخ سياسي بيست‌وپنج‌ساله ايران، انتشارات رسا، 1371، ج 2، ص 252.
72 - بهروز طيراني، همان، ص 272.
73 - رضا زارع عضو هيأت علمي دانشگاه امام حسين(ع)، سقوط، مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي، ج 1، ص 460.
74 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 9، ص 305.
75 - همان.
76 - همان، ص 319.
77 - همان، ص 306.
78 - مجموعه آثار امام خميني، ج 5، ص 341.
79 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 9، ص 330.
80 - همان.
81 - همان.
82 - همان، ص 331.
83 - همان.
84 – همان، ص 357 ، و ایران در خاطرات جیمی کارتر، ابراهیم ایران نژاد و طیبه غفاری، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1390، ص 32
85 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ص 367.
86 - همان، ص 358.
87 - همان.
88 - صحيفه امام، ج 5، ص 350.
89 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 10، ص 15.
90 - همان، ص 35.
91- همان، صص 40 تا 43.
92 - همان، ص 49.
93 - بهروز طيراني، روزشمار روابط ايران و آمريكا، مركز اسناد و تاريخ ديپلماسي، 1379، ص 273.
94 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ص 60.
95 – همان، ص 84.
96 - همان.
97 - همان.
98 - همان.
99 - روزنامه اطلاعات، 17 دي 1357.
100 - فرناز اخوان توكلي، گاهشمار روابط ايران و انگليس، مركز اسناد و تاريخ ديپلماسي، 1386، ص 353.
101 - هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 1062.
102 - بهروز طيراني، همان، صص 273 و 274.
103 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 10، ص 163.
104 - همان.
105 - همان.
106 - همان.
107 - همان، ص 164.
108 - همان، ص 166
109 - هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 1063.
110 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 10، ص 253.
111 - همان، ص 255.
112 - همان، ص 284.
113 - همان، ص 286.
114 - صحيفه امام، ج 5، ص 402.
115 – همان، ص 413.
116 - همان، ص 417.
117 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 10، ص 297.
118 - همان، ص 299.
119 - همان.
120 - همان.
121 - همان، ص 299.
122 - همان، ص 300.
123 - روزنامه اطلاعات، 20 دي 1357.
124 - بهروز طيراني، همان، ص 275.
125 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 10، ص 336.
126 - همان.
127 - همان.
128 - همان، ص 338.
129 - همان، ص 339.
130 - همان.
131 - غلامرضا نجاتي، تاريخ سياسي بيستوپنج ساله ايران، انتشارات رسا، ج 2، ص 269.
132 - صحيفه امام، ج 5، ص 426.
133 - روزشمار انقلاب اسلامي، همان، ج 10، ص 407.
134 - همان، ص 409.
135 - همان.
136 - همان.
137 - روزنامه اطلاعات، 23 دي 1357.
138 - جلالالدين فارسي، زواياي تاريك، تهران، حديث، 1373، ص 443.
139 - دكتر علي‌اكبر ولايتي، ايران و تحولات فلسطين، مركز اسناد و خدمات پژوهشي وزارت امور خارجه، ص 270.
140 - هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 1071.
141 - روزنامه اطلاعات، 23 دي 1357.
142 - انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، مركز بررسي اسناد تاريخي، ج 24، ص 47.
143 - همان، ص 51.
144 - صحيفه امام خميني، ج 5، ص 434.
145 - فرهنگ ناموران معاصر ايران، دفتر ادبيات انقلاب اسلامي، ج 2، واژه ايرج اسكندري.
146 - بهروز طيراني، روزشمار روابط ايران و آمريكا، مركز اسناد و تاريخ ديپلماسي، 1379، ص 275.
147 - صحيفه امام خميني، ج 5، ص 447.
148 - انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، ج 24، ص 77.
149 - همان، ص 85.
150- همان، ص 86.
151 - همان، ص 88.
152 - غلامرضا نجاتي، تاريخ سياسي بيستوپنج ساله ايران، انتشارات رسا، 1371، ج 2، ص 276.
153 - دايره‌المعارف انقلاب اسلامي، سوره مهر، وابسته به دفتر ادبيات انقلاب اسلامي، ج 1، ص 234.
154 - دكتر سيدجلال‌الدين مدني، تاريخ سياسي معاصر ايران، دفتر انتشارات اسلامي، ج 2، ص 213.
155 - عاقلي، همان، ص 390.
156 - هفت هزار روز تاريخ ايران و انقلاب اسلامي، همان، ج 2، ص 1072.
157 - همان، ص 1074، و روزنامه اطلاعات 25 دی 1357
158 - هفت هزار روز ، همان.
159 - انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، ج 24، ص 94.
160 - همان، ص 103.
161 - صحيفه امام، ج 5، ص 477.
162 - انقلاب اسلامي، همان، ص 105.
163 - همان، ص 107.
164 - روزنامه اطلاعات، 25 دي 1357.
165 - عاقلي، همان، ج 2، ص 391.
166 - غلامرضا نجاتي، تاريخ سياسي بيستوپنج ساله ايران، انتشارات رسا، 1371، ج 2، ص 277.
167 – همه مطبوعات و رسانه‌ها
168 - انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، ج 24، ص 119.
169 - صحيفه امام خميني، ج 5، ص 481.
170 - هفت هزار روز تاريخ ايران و انقلاب اسلامي، همان، ج 2، ص 1079.
171 - روزنامه اطلاعات، 26 دي 1357.
172 - صحيفه امام خميني، ج 5، ص 487.
173 - هفت هزار روز، همان، ص 1081.
174 - عاقلي، همان، ج 2، ص 392.
175 - همان، ص 393.
176 - هفت هزار روز، همان، ص 1081.
177 - انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، ج 24، ص 143.
178 - همان، ص 147.
179 - روزنامه اطلاعات، 27 دي 1357.
180 - بهروز طيراني، روزشمار روابط ايران و آمريكا، مركز اسناد و تاريخ ديپلماسي، 1379، ص 277.
182 - صحيفه امام خميني، ج 5، ص 496.
183 - انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، ج 24، ص 177.
184 - روزنامه اطلاعات، 30 دي 1357.
185 - هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 1084.
186 - همان، ص 1085.
187 - انقلاب اسلامي به روايت اسناد ساواك، همان، ج 24، ص 179.
188 - همان، ص 204.
189 - هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 1085.
190 - همان، ص 1086.
191 - همان، ص 1089.
192 - روزنامه اطلاعات، 30 دي 1357.
193 - صحيفه امام خميني، ج 5، ص 502.
194 - هفت هزار روز، همان، ج 2، ص 1087.
195 - دخالتهاي آمريكا در ايران (تاريخ جوان - 19) انتشارات جهان كتاب، ص 125.
196 - آيت‌الله‌العظمي گلپايگاني به روايت اسناد ساواك، مركز بررسي اسناد تاريخي، 1385، ج 1، ص شصت‌ويك.
197 - غلامرضا نجاتي، تاريخ سياسي بيست‌وپنج‌ساله ايران، 1371، نشر رسا، ج 2، ص 419.
198 - روزنامه اطلاعات، 30 دي 1357.
199 - سازمان مجاهدين خلق؛ پيدايي تا فرجام، مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي، ج 1، ص 441.
200 - فرناز اخوان توكلي، همان، ص 354
201 – روزنامه اطلاعات، اول بهمن 1357 | این مطلب تاکنون 2277 بار نمایش داده شده است. |
|
|
|