علاقه به تاريخ را در فرهنگ عمومي تقويت كنيم
فرهنگ عمومي فضايي است همگاني كه همگان در آن انديشه و احساس مي‌كنند و با يكديگر در تعامل قرار مي گيرند . يكي از عناصر اساسي شكل دهنده اين فضاي عمومي ، تاريخ است . از آنجا كه تاريخ ميراث مشترك يك ملت است و همگان نسبت به آن احساس پيوند و تعلق دارند ، و در همان حال ، تاريخ ، خود در شكل گيري فرهنگ مشترك جامعه نقش اساسي دارد ، سهم و جايگاه آن در فرهنگ عمومي جامعه مهم و حائز اهميت است .
درس تاريخ و كتاب درسي تاريخ ، هرچند در تقويت تاريخ در فرهنگ عمومي جامعه سهم اساسي دارد ، اما آن را نمي‌توان كافي دانست . با وجودي كه آموزش و پرورش روز به روز گسترش بيشتري مي‌يابد و عده بيشتري به نحوي منظم با تاريخ آشنا مي‌شوند ، اما بايد توجه داشت كه درس تاريخ با محدوديت حجم و محتوا رو به روست و دوران تحصيل نيز فقط بخشي از زندگي هر انساني را شامل مي‌شود . اين در حالي است كه مردم يك جامعه نياز دارند مدام با تاريخ كشور خود آشنا شوند و نسبت به آن علاقه مند گردند . براي توسعه دانش و بينش تاريخي نزد مردم ، دو عرصه سنتي و جديد ، هر دو مطرح هستند .
در فرهنگ سنتي جامعه ما ، گوسان ها ، خنياگران ، مداحان و نظاير آنها با نقالي ، قصه خواني ، شاهنامه خواني ، روضه خواني ، شبيه خواني يا پرده خواني در ميدان هاي عمومي ، زورخانه ها و قهوه خانه ها ، دانش تاريخي را به مردم منتقل مي‌كردند . در همان حال نقش ها و تزئين هايي كه در بنا ها ، لباس ها ، كاشي ها ، ظروف و نظاير آنها به كار مي‌رفتند ، نوعي پيام تاريخي را انتقال مي‌دادند . حتي نام‌گذاري اشخاص و اماكن يا پديده هاي تاريخي و به طور كلي هر آنچه كه گوياي يك موجوديت تاريخي است نيز در اين راستا موثر بوده است . اعياد ملي و ديني و مناسبت ها و مراسم گوناگون ، اعم از جشن و عزا نيز در تقويت نقش تاريخ در فرهنگ عمومي كاربرد داشته و دارند .
در عرصه ارتباطات جديد نيز امكانات بسياري براي توسعه دانش تاريخي جامعه وجود دارد . راديو و تلويزيون و شبكه هاي رايانه اي و سينما و تئاتر و موسيقي ، همگي ابزارهاي بسيار كارايي در بهره گيري از تاريخ هستند . وقايع تاريخي نيز خود همواره دستمايه نوشتن فيلمنامه بوده اند . بسياري از برنامه هاي چنين رسانه هايي محتواي تاريخي دارند . فقط لازم است همه آنها را از نظر كمي و كيفي ارتقا بخشيد و قضاوتهاي مستمر در باره آنها را علمي تر ساخت .
در كشور انگلستان علاوه بر برنامه هاي تاريخي فراواني كه راديو و تلويزيون دارند دو شبكه نيز به پخش فيلم ها ، گزارش ها و مباحث تاريخي اختصاص دارد . در دنياي امروز يكي از شيوه هاي مهم توسعه دانش و تفكر تاريخي ، بهره گيري از ميراث فرهنگي ، اعم از مادي و معنوي است . در همه جا نسبت به حفظ بافت قديم شهرها و حفظ ابعاد عمارات اقدام مي‌كنند و شرايطي را پديد مي آورند تا فضاي كالبدي شهر به طور عادي القاكننده و انتقال دهنده تاريخ گذشته به عموم مردم باشد . برپايي مجسمه ها ، بناهاي يادبود ، نصب لوحه ها و نظاير آنها نيز به طور وسيعي مورد استفاده قرار مي‌گيرند .
مطبوعات هم به دليل گستردگي كاربرد و همگاني شدن ، در دنياي جديد نقش مهمي دارند . در همه نشريات مطالب تاريخي بسياري ديده مي‌شوند . به علاوه ، نشرياتي كه به طور خاص به تاريخ مي پردازند ، بسيار متعدد و متنوع هستند . در كشور بريتانيا بيش از يكصد مجله خاص تاريخي انتشار مي‌يابد . تعدادي از آنها مخصوص متخصصان تاريخ است اما تعداد زيادي نيز براي عموم مردم تهيه مي شود . چنين مجلاتي از نظر محتوا و كيفيت چاپ قابل توجهند و به نحوي جذاب تهيه مي شوند .
با عمومي ساختن دانش و بينش تاريخي مي توان سطح فرهنگ عمومي جامعه را ارتقاء اساسي داد.

دكتر عبدالرسول خيرانديش، آموزش تاريخ ، دوره ششم ، شماره 19