ماهنامه الکترونيکي دوران شماره 110   دي ماه 1393
 

 
 

 
 
   شماره 110   دي ماه 1393


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تعداد نمايش: 4744 بارواكنشهاي اجتماعي در برابر كشف حجاب
همسر صدرالاشراف، ـ وزير عدليه رضا شاه ـ پس از آنكه بالاجبار در مراسم مربوط به كشف حجاب، به عنوان ميزبان شركت كرد، از شدت ناراحتي چنان بيمار شد؛ كه ديگر از خانه بيرون نيامد تا مدت يكسال بعد كه در گذشت و جنازه او را از خانه بيرون بردندو ...


تعداد نمايش: 3614 بارتبعید رضاخان و نجات رژیم پهلوی!
انگلیسی‌ها مصمم بودند که با نجات رژیم پهلوی شریک قدیم‌شان را از انتقامجویی و مجازات به دست مردم ایران نجات بدهند. آنان قصد نداشتند کسی را که این همه سال به آنها خدمت کرده بود کاملاً دور بیندازند. رضاخان را پس از اطمینان از اینکه حساب‌های بانکی‌اش در لندن صحیح و سالم و قابل استفاده است، به بندرعباس بردند و در آنجا با امنیت و خيال راحت از بابت ثروت هنگفتی که از مردم ایران دزدیده بود، بر یک کشتی انگلیسی سوار کردند و پسرش را جایگزین او کردند تا رژیم پهلوی همچنان برقرار بماند.


تعداد نمايش: 3505 باررجال سیاسی ایرانی که در کربلا دفن شده‌اند
کربلای معلی در طول تاریخ، مدفن بسیاری از مشاهیر، پادشاهان و رجال سیاسی ایرانی بوده است.«جام جم» در مطلب زیر به بررسی این افراد پرداخته است...


تعداد نمايش: 3627 بارکالبدشکافی ضعف ساواک در برابر انقلاب
امير طاهري سردبير كيهان در دوره پهلوي : ساواك نظير ديگر اركان حاكميت، بر خلاف آنچه ظاهر امر نشان مي‌داد، سازماني ناكارآمد، سطحي‌نگر و فاقد هرگونه پتانسيل لازم براي برخورد با حوادث و رخدادهاي عظيم و غيرقابل پيش بيني بود . بسياري از مديران و كاركنان آن بي‌سواد، كم‌تجربه و فاقد صلاحيت لازم براي فعاليت در سازماني با عنوان و وظايف اطلاعاتي و امنيتي بودند. فساد گسترده اداري، مالي و اقتصادي حاكم بر مجموعه ساواك مانع از هرگونه فعاليت عميق و كارشناسانه اين سازمان در زمينه شناخت، ارزيابي و از ميان برداشتن مخالفتها و نارضايتي های جامعه بود. شخص شاه در ناكارآمدي و انحراف اين سازمان از جاده صواب فعاليت نقش قابل‌‌توجهي ايفا مي‌‌كرد.


تعداد نمايش: 3750 بارچگونه رضاخان نظمیه را در قبضه خود گرفت
رضاخان پس از آن که نتوانست نظمیه تحت فرمان مستشاران سوئدي را به زیر سیطره خود درآورد تا زمان نخست وزیری خود صبر کرد و سپس در این مقام به کار همه مستشاران سوئدي خاتمه داد . او نظمیه های سراسر کشور را تابع نظمیه تهران کرد و نظمیه تهران را نیز تحت سلطه خود درآورد و سپس شعبه خفیه آن را نیز برای کنترل فعالیتهای سیاسی مردم به وجود آورد .


تعداد نمايش: 3521 بارسندی از ماجراجویی انگلیسی ها در شمال عراق
نامه «منتخب‌الدوله» كنسول وقت ايران در بغداد در روز چهارم تیر 1301 که راجع به بحران و درگیری در شمال عراق برای وزارت امور خارجه به رشته تحریر درآمده نشان می دهد بذر نفاق و تجزیه طلبی و جدایی خواهی در مناطق شمالی عراق ، توسط انگلیسی ها در این منطقه کاشته شد .


تعداد نمايش: 3510 بارنگاهی به گرایشهای مختلف در جنبش مشروطه
در جنبش مشروطه گروهی به دنبال مدل سلطنتی انگلیس ، و گروهی در پی الگوی انقلاب فرانسه بودند ، گروهی انقلاب سوسیال دمکراتهای روسیه تزاری را می پسندیدند ، گروهی به فراماسونها تکیه داشتند و گروهی عقیده شان رنگ دینی داشت و مشروطه اسلامی را
می جستند . از این رو در تحلیل رویدادهای مشروطه با افرادی مواجه می شویم که نه مشروطه خواه هستند و نه استبدادخواه و ....


تعداد نمايش: 3857 بارمرجعی که به مجلس نرفت تا رضاخان مشروعیت نیابد
آیت الله حاج شيخ علي مدرس تهراني از مجلس دوم تا ششم هر بار از طرف مردم تهران به نمایندگی مجلس انتخاب شد ولی وی هرگز پای به مجلس نگذاشت و همواره بر شرط خود مبنی بر حضور مجتهدان جامع الشرایط جهت نظارت بر مصوبات مجلس تاکید کرد . عدم شرکت وی در مجلس پنجم به معنای مخالفت صریح وی با رضاخان بود .


تعداد نمايش: 3459 بارماهیت احزاب دولتی شاه به روایت ساواک
ساواك به طور مكرر از فقدان كادرهاي نامدار و خوشنام در دل احزاب شاهانه سخن مي‌گويد و تصريح مي‌‌كند كه مردم حتي نام نمايندگان منتسب به خود را نمي‌شناسند، مگر افرادي كه به قول كارشناسان دستگاه امنيتي شاه «به خاطر انتقاد و شوخي روزنامه‌هاي فكاهي به مردم شناسانده شده‌اند»! يعني حتي رهبران طراز اول حزبي فقط هنگامي كه توسط نشريه توفيق تبديل به «چهره» مي‌شدند مي‌توانستند نامي آشنا در حوزه «بله‌قربان گويي» براي خود دست‌و‌پا كنند.


تعداد نمايش: 4610 بارنقد كتاب
«خاطرات سیاسی دكتر فريدون كشاورز»

گرچه حب و بغضهاي دكتر كشاورز در خاطراتش خودنمايي مي‌كند، اما مطالعه خاطرات ايشان مي‌تواند براي آنان كه به دنبال يافتن نكات تازه‌اي در تاريخ كشورشان هستند، مفيد باشد و تجربه ارزنده‌اي از عاقبت حزب و گروهي كه حيات سياسي خود را با منافع بيگانگان گره زدند، پيش روي همگان قرار دهد.


مرز میان انقلاب و
«فضای باز سیاسی»


سال 1356 آغاز روند دگرگوني در فضاي سياسي كشور بود . از این سال تا اواسط سال 1357 یعنی تا دوران شريف امامي و وقوع حوادثی چون 17 شهريور 57، هنوز در دربار كسي اهميت اتفاقات و تظاهرات و اعتصابات و به صحنه آمدن نيروهاي مذهبي و ابراز مخالفت مردم و گروه‌هاي سياسي علیه رژیم شاه را جدي نمي‌‌‌گرفت. همه مي‌گفتند خبرهايي هست و اوضاع تغيير پيدا كرده است، اما اين را از عوارض «مرحمت های شاهنشاه در مورد فضاي باز سياسي» مي‌دانستند . شخص شاه هم كه هويدا را كنار گذاشته و به آن يكنواختي سيزده ساله نخست‌وزيري هويدا پايان داده و جمشيد آموزگار، عنصر مورد اعتماد امريكايي‌ها را به سمت نخست‌وزيري برگزيده بود، به نظر می رسید که خيالي آسوده يافته است.
در سال 1356 مخصوصاً سعي مي‌شد كه نظر مساعد كاخ سفيد و حمایت جیمی كارتر رئیس جمهور آمریکا را جلب كنند. اردشير زاهدي با رفت و آمد در محافل امريكايي ها تلاش مي‌كرد اين معني را القاء كند كه بندها در ايران در حال سست شدن است. اعتنا كردن به گزارشهاي عفو بين‌الملل و اينكه به هر حال مي‌خواستند به انتقادات آن‌ها جوابي داده شود، سر و صورت دادن به زندان اوين و انجام بعضي از كارها براي رفاه زندانيان و مجاز شمردن و انتشار برخي انتقادات در مطبوعات و از سويي ژست‌ كابينه جديد براي حل و فصل دشواري‌هاي اقتصادي، كه بعد از آن دوره بريز و بپاش با دلارهاي نفتي كم كم خودش را نشان مي‌داد و بالاخره اعلام برنامه صرفه‌جويي در وزارتخانه‌‌ها و قطع حقوق كساني كه از چند محل حقوق مي‌گرفتند، همه علائمي بود مبنی بر اینكه كارهايي دارد صورت مي‌گيرد و «فضاي باز سياسي» چيزي بالاتر از حرف است. فكر حاكم اين بود كه نتيجه اين تغييرات، مخصوصاً در زمينه مجاز شمردن انتقادها و آزادي نسبي مطبوعات، هر چه باشد طوري نخواهد بود كه اساس نظام را مورد تهديد قرار دهد. به عبارت دیگر این اعتقاد عمیقا در دربار وجود داشت که موضوع «فضاي باز سياسي» گزندی به حاکمیت نظام شاهنشاهی وارد نخواهد ساخت.
در بررسي حوادث سالهاي 1356 ـ 1357 هیچگاه مرز ميان «فضاي باز سياسي» اعلام شده از سوی دولت دمكرات امريكا و موضوع انفجار انقلاب اسلامي ايران مورد شناسایی قرار نگرفت. همانطور كه در خاطرات شخصيت‌هاي خارجي و ايراني آشنا با مسايل انقلاب (چون ژنرال هايزر، ويليام سوليوان، درياسالار ترنر، ارتشبد فردوست، جيمي كارتر و غيره) مشهود است، خواست «دمكرات‌« هاي امريكا صرفاً ايجاد يك اصلاح ظاهري در شكل حكومت پهلوي و نيز تسويه خرده حسابهاي خود با آن بود. معهذا، اين گسست نسبي قيد ديكتاتوري، روند انقلاب و موج شگرف ناشی از انفجار مردمي را سرعت بیشتری بخشید و دنياي غرب را به حيرت و وحشت انداخت. در اين زمان، دولتهاي امريكا و انگليس و ساير قدرت‌هاي غربي تمام توان خود را براي جلوگيري از سقوط شاه به كار گرفتند و پس از سقوط نيز، همانگونه كه در اين خاطرات بيان شده، از هرگونه همراهي با خانواده پهلوي و هر نوع توطئه عليه انقلاب پيروزمند اسلامي دريغ نكردند.
در دوران «بحران اميني» نيز چنين بود و زماني كه قدرت‌هاي امريكا و انگليس به تفاهم كامل رسيدند و دولت اسدالله علم به عنوان محصول اين آشتي به قدرت رسيد و «فضاي باز سياسي» كندي پايان يافته تلقي شد، انفجار نيروهاي اصيل مردمي به شكل قيام 15 خرداد 1342 رخ نمود.
از این رو نمي‌توان انقلاب اسلامي و پيروزي آن را وامدار فضاي باز سياسي و سياست حقوق بشر كارتر دانست.


 
     استفاده از مطالب با ذکر منبع مجاز مي باشد.                                                                                                    Design: Niknami.ir