| نوروز 1342 | در واقع امام مصمم بود تا با استفاده از هر امكان مشروعى، بر ضد رژيم، ضمن افشاى ماهيت و سياستهاى ضد مردمى آن، علما و مردم را جهت مبارزه بسيج كند، در صحنه نگه دارد و فرصت را براى سر كوب نهضت و تسلط بر اوضاع، از دست رژيم بگيرد.
امام طى نشستها و گفتگوهايى با علما و مراجع قم و تماسهايى كه با ساير علماى شهرستانها داشتند؛ همه را متقاعد كردند كه با توجه به مصادف شدن ايام نوروز با سالگرد شهادت امام جعفر صادق (ع) و اقدامات ضد اسلامى رژيم، اعلام كنند كه امسال عيد نداريم و ايام نوروز عزاى عمومى خواهد بود. حضرت امام همچنين طى اعلاميهاى با تيتر درشت «روحانيت اسلام امسال عيد ندارد» جرايم و فجايع و اقدامات ضد اسلامی رژيم را بر شمردند و در پى ايشان بقيه علما و مراجع نيز عيد نوروز را عزاى عمومى اعلام كردند. اين اقدام، پس از تحريم رفراندم، تحريم ديدار با شاه و پايدارى در برابر قانون انجمنهاى ايالتى و ولايتى ضربه ديگرى به رژيم بود. بنابراين شاه كه به امريكايىها قول داده بود، خودش سردمدار اصلاحات مورد نظر آنها خواهد بود و به همين دليل اجازه جايگزينى علم را با امينى گرفته بود، خود را در عرصهاى مىديد كه هرگز گمان آن را نداشت و اگر تصورى هم از پايدارى حوزه در برابر برنامههاى امريكايى داشت، مقاومت تا اين اندازه را تصور نمىكرد.
تهاجم به فيضيه در روزهاى آغازين سال 1342 از سويى به عنوان يك عكس العمل و از سوى ديگر حاكى از آن بود كه رژيم براى انجام برنامههاى خود از هيچ اقدامى فرو گذار نخواهد كرد و حركتى بود براى از ميدان خارج كردن جناحهاى ميانهرو و حوزه و در انزوا قرار دادن حضرت امام و يارانش. عصر روز دوم فروردين ماه مجلس سوگوارى شهادت امام جعفر صادق (ع) كه از طرف آيتالله گلپايگانى در مدرسه فيضيه برگزار شده بود مورد تهاجم قرار گرفت. همزمان در مدرسه طالبيه تبريز نيز كه خود كانون عمده مبارزات اسلامى بود، اقداماتى مشابه صورت گرفت. اما بر خلاف پيش بينى رژيم و مشاورينش، فاجعه فيضيه تاثير عميقى بر توده مردم و حتى نيروهاى ميانه رو مخالف رژيم گذاشت، به طورى كه يكى از عوامل زمينه ساز قيام عمومى 15 خرداد شد.
امام در چهلمين روز فيضيه پيام مهمى كه جامع مواضع قاطع و سازشناپذير سياسى و انقلابى بود خطاب به ملت صادر كردند و شخص شاه را در تهاجم به فيضيه مقصر اصلى دانستند. با صدور و انتشار پيام امام و حركت علما در نجف، شاه متوجه شد كه برنامهى اجرا شده در فيضيه نتوانسته اهداف مورد نظر را تامين كند و لازم است عمليات در مقياس وسيعتر و با شدت بيشترى به اجرا در آيد. براى او امكان بازگشت و لغو برنامههاى اعلام شده وجود نداشت، زيرا اين عمل مساوى با تعطيل برنامههاى امريكا بود و مشخص بود كه رهبران امريكا از برنامه ريزى دراز مدت خود براى ايران چشم پوشى نخواهند كرد و مسلما كسى كه توانست به آن برنامهها عمل كند مىتوانست در راس هرم قدرت قرار گيرد. لذا تصميم به تشديد خشونت و ايجاد محيط رعب و وحشت در دستور كار دولت قرار گرفت.
شاه در سخنرانى 28 ارديبهشت 1342 تهديد كرد كه اگر اين گونه كارها [مقاومت در برابر برنامههاى رژيم] متوقف نشود، دست به كشتار وسيعى خواهد زد و كليه علمايى كه به نحوى در راه اندازى اين آشوبها سهيم باشند، دستگير خواهند شد. او گفت: «اگر متاسفانه لازم باشد كه بگوييم كه انقلاب بزرگى، با خون يك عده بى گناه يعنى ماموران دولت، و يك عده بدبخت گمراه، متاسفانه آغشته شود، اين كارى است كه چارهاى نيست و خواهد شد.» روز پس از سخنرانى شاه و با دستگيرى امام (ره)، درياى خونى كه او وعده داده بود در تهران، قم، مشهد و بسيارى ديگر از شهرهاى كشور جارى شد و پانزدهم خرداد به عنوان روزى به ياد ماندنى در تاريخ مبارزات و مجاهدات ملت ايران ثبت گرديد.
منبع : قیام پانزده خرداد، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ج 2، بخش مقدمه
|
|
|