| معرفی کتاب «ایرانیان از نگاه امریکاییان» | کتاب «ایرانیان از نگاه امریکاییان» دربرگیرنده گزیده‌هایی از مطالب مندرج در جراید آمریکا، در فاصلۀ زمانی ۱۸۴۸ تا ۱۹۲۶ میلادی است که ریز یا درشت به موضوعات ایران پرداخته و رویدادهای مرتبط با آن را بررسی و تفسیر کرده‌است. بدیهی است مطالبی که در مقطع مورد نظر در روزنامه‌های آمریکایی در مورد ایران به چاپ می‌رسید، یکدست نبوده و به تناسب منبع گزارش‌ها حاوی دیدگاه‌هایی مثبت و منفی است.
بخشی از نگاه آمریکایی‌ها به جامعه ایرانی در سالهای عصر قاجار بازتاب اظهارنظری کسانی است که جزو رده رجال و طبقات بالای جامعه بوده و توانسته بودند در آمریکا مقیم شوند. این عده به دلیل فاصله‌ای که از نظر فرهنگی و اخلاقی و اجتماعی با بدنه اصلی جامعه ایرانی داشتند نماینده جامعه ایران نبودند و اظهاراتشان بیان‌کننده ماهیت فرهنگ و اخلاق و مختصات جامعه ایرانی نبود. بعضی از نویسندگان آمریکایی با ارائه تصویری نه چندان واقعی از جامعه ایران تلاش می‌کردند آمریکا را به نقطه امیدی تشبیه کنند که نخبگان و طبقه تحصیلکرده ایران چشم به آن دوخته‌اند.
بسیاری از روزنامه‌نگاران آمریکایی عصر قاجار نیز ایران را به عنوان سرزمینی با سابقه تاریخی کهن و برخوردار از هنر و ادبیات اصیل و فرهنگ و تمدنی کهنسال معرفی نمایند. علاوه بر این اشاره به وجود چهره‌هایی مانند «باسکرویل» معلم مدرسه آمریکایی‌ها در تبریز و بازتاب فعالیت‌های وی در کنار مشروطه‌خواهان، مردم آمریکا را با مبارزات ضد استبدادی مردم ایران آشنا می‌ساخت و جامعه آمریکا را علاقمند به مردم ایران می‌کرد. انعکاس مبارزات مردم ایران در مطبوعات آمریکا همچنین افکار عمومی آن کشور را با جنبش آزادیخواهی ایران در مقابل استعمار روس و انگلیس همراه می‌ساخت. اینگونه گزارش‌ها و دیدگاه‌ها سیاست‌های انگلیس در برابر ایران را نقد می‌کرد و خشونت روس‌ها در دوره مشروطه ایران را ناپسند می‌دانست.
بخشی از نگاه روزنامه‌های آمریکایی عصر قاجار نیز روایت امریکاییانی است که در آن زمان به ایران سفر کرده و خاطراتی شیرین از سفر خود داشته‌اند. سفرنامه‌نویسان امریکایی در مقایسه با روزنامه‌نگاران که نگرشی آمیخته به سیاست و تحلیل‌گونه دارند، با نگاهی جزئی‌تر و گاه با توصیفاتی بیشتر، به جامعۀ ایران نگریسته و ایران را از زاویه رفتار مردم میهمان‌نوازش دیده‌اند.
کتاب «ایرانیان از نگاه آمریکاییان» منعکس کننده همه این تصاویر و گزارش‌ها از جامعه ایران است. بدیهی است گوناگونی این قطعات و اظهار نظرها که به صورت نامتوازن از روزنامه‌ها و مجلات مختلف آمریکایی استخراج و با چینش تاریخی کنار هم قرار گرفته است، این اثر را به مجموعه‌ای از روایات در باره ایران تبدیل کرده است.
گردآوری این مجموعه حاصل تلاش علیرضا ساعتچیان است. او با جستجو در آرشیو مطبوعات سایت کتابخانه کنگره آمریکا و گزینش مطالب مربوط به ایران عصر قاجار، ترجمه آنها را کنار هم قرار داده است. در واقع او فراتر از یک مترجم به تتبع دست یازیده و این امر را می‌توان از توضیحات، اسناد و تصاویر ارائه شده در کتاب دریافت.
ایران در دوران پادشاهی ناصرالدین‌شاه قاجار به صفحات روزنامه‌های آمریکا راه پیدا کرد. نخستین سفیر آمریکا که در آن دوره به عنوان «وزیر مختار اتازونی» شناخته می‌شد، در دوره حاکمیت جمهوری‌خواهان از طرف رئیس‌جمهور «چستر آلن آرتور» به ایران اعزام شد. تا پیش از آن به مدت نزدیک به یک قرن هیچ رابطه سیاسی میان ایران و آمریکا برقرار نبود. نخستین سفیر آمریکا، «ساموئل گرین‌ویلر بنجامین»، در حوزه شرق‌شناسی مطالعات فراوانی داشت و به مکان مأموریت خود یعنی ایران بسیار علاقه‌مند بود. او که سفرش را با کشتی شروع کرد، در سال 1883 از راه بندرانزلی به ایران وارد شد. بنجامین اولین سفارت‌خانه آمریکا در تهران را با اجاره ساختمانی در خیابان علاءالدوله (فردوسی فعلی) بنیان نهاد. او تجربه دوران حضورش در ایران را در کتاب «ایران و ایرانیان» نگاشت، تجربه‌هایی که نگاه مثبت او به ایران و ارتباطش با ایرانیان را نشان می‌داد. ناصرالدین‌شاه نیز نخستین سفیرش را سال‌ها بعد از ورود بنجامین به تهران به آمریکا فرستاد، هنگامی که بنجامین با تغییر رئیس‌جمهور کشورش به آمریکا برگشته بود.
اولین سفیر ایران در آمریکا به نام حسینقلی‌خان صدرالسلطنه، فرزند میرزاآقاخان نوری بود. میرزا آقاخان در افکار ایرانیان و به ویژه نزد امیرکبیر فردی ناشایست شناخته می‌شد. تا اینکه صدرالسلطنه در سال 1888 راهی آمریکا شد. او به علت این مأموریت به «حاجی واشنگتن» مشهور شد.
کتاب «ایرانیان از نگاه آمریکاییان» در سال ۱۳۹۷ با جلد رقعی (شومیز) و در ۲۱۶ صفحه چاپ شده و توسط «بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه» روانه بازار کتاب شده است.
| این مطلب تاکنون 1311 بار نمایش داده شده است. |
|
|
|