ماهنامه الکترونيکي دوران شماره 31   ويژه‌نامه 15 خرداد
 

 
 

 
 
   شماره 31   ويژه‌نامه 15 خرداد


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تعداد نمايش: 5401 بارقيام 15 خرداد از نگاه آيت‌الله خامنه‌اي
در 15 خرداد سه عنصر وجود داشت. يكي عنصر مردم بود، يكي عنصر رهبر و امام بود و سومي عنصر انگيزه‌هاي مذهبي و روح فداكاري و شهادت‌طلبي در راه خدا بود. نطفه انقلاب ما نيز با همين سه عنصر بسته شد.


تعداد نمايش: 3784 بارتحليل خاتمي از واژه‌هاي مرتجع و مترقي در قيام 15 خرداد
قيام امام خميني در ميان انقلابهايي كه طي 200 سال اخير به وقوع پيوستند با شعار مهم استقلال و آزادي شروع شد. پايه انقلاب بر رأي مردم استوار گرديد. اين آزادي و استقلال و اتكاء به مردم، بر خلاف تبليغات دشمنان مظاهر روشن ترقي است، نه ارتجاع.


تعداد نمايش: 8236 باردستاوردهاي قيام 15 خرداد
افزايش رشد سياسي روحانيت و حوزه‌هاي علميه، الگو قرار گرفتن مذهب براي مبارزه، رشد و آگاهي مردم، افشاء چهره رياكارانه شاه، بي‌اعتبار شدن قدرتهاي شرق و غرب، تثبيت مرجعيت و رهبري امام خميني، روشن شدن ماهيت گروههاي سياسي وابسته، تقويت حس مبارزه با رژيم به عنوان تنها راه باقي مانده، تبيين و تفهيم نظريه «ولايت فقيه» به عنوان نظام حكومتي جايگزين رژيم شاه، از جمله نتايج قيام 15 خرداد 42 بود.


تعداد نمايش: 4334 بارگزارشي از همايش 15 خرداد
رئيس دفتر ادبيات انقلاب اسلامي : اگر بتوانيم در تبيين ريشه‌ها و بسترهاي قيام 15 خرداد توفيق يابيم در مرحله بعدي مي‌توان به خود قيام و چگونگي وقوع ‌آن پرداخت و در مرحله سوم، آثار و تبعات و دستاوردهاي اين قيام را مورد بررسي قرار داد.


تعداد نمايش: 4506 باربازتاب داخلي و خارجي قيام 15 خرداد
شاه مدعي بود كه حزب توده در حادثه 15 خرداد،‌از امام خميني «تجليل كرده اورا به عرش رساندند» ولي ماهنامه حزب توده، قيام 15 خرداد را «كوشش محافل ارتجاعي و گروهي عقب‌افتاده متعصب در مخالف با ترقي و اصلاحات» دانست. مجله «تايم» آمريكا نيز اين قيام را اعتراض «ديوان‌سالاران فاسد و زمينداران بزرگ و مخالفين حق رأي زنان» خواند....!


تعداد نمايش: 4309 بارريشه‌يابي مواضع حزب توده در قيام 15 خرداد
حزب توده مواضع خود را نسبت به رفتار شاه، مطابق روابط روسها با وي تغيير مي‌داد. اين وضعيت در تمام طول دوران فعاليت حزب از تأسيس تا انحلال ادامه يافت. از اين رو حامي «اصلاحات ارضي» شاه بود و مبارزه با آن را رد مي‌كرد.


تعداد نمايش: 5956 بارشعر گمنام
اشعاري كه در دوران نهضت امام خميني از آغاز دهه 1340 توسط شاعران گمنام سروده شدند و به بايگانيهاي ساواك سپرده شدند چنان روان است كه مي‌توان تاريخ اين حركت عظيم را در آنها مرور كرد.


تعداد نمايش: 4379 بارتشريح ضعف رژيم شاه در برابر قيام 15 خرداد
از زبان ارتشبد حسين فردوست

ساواك از تظاهرات 15 خرداد 42 هيچ اطلاعي نداشت و اويسي از رويارويي با مردم، اظهار عجز كرده بود. اگر اين تظاهرات، سازمان يافته بود و بي‌وقفه تا عصر ادامه مي‌يافت، سير اوضاع به خلع سلاح واحدهاي نظامي مي‌انجاميد و سبب فرار محمد‌رضا و سقوط او مي‌شد. هم حوادث سال 32 و هم حوادث سال 57 نشان داد كه پا به فرار محمد‌رضا بسيار خوب است….!


تعداد نمايش: 4174 بارماجراي عبدالقيس جوجو
ساواك پس از كشف يك ميليون تومان پول از يك لبناني در فرودگاه، مدعي شد كه وي اين وجه را از جمال عبدالناصر تحويل گرفته تا در تهران ميان افراد مذهبي براي انجام تظاهرات 15 خرداد تقسيم كند! ولي بعد معلوم شد كه اين جوان لبناني بدهي كارفرماي خود در بيروت را كه از يك طلافروشي در تهران خريد كرده بود با خود آورده است....!


تعداد نمايش: 4324 بارگاه شمار تحولات فروردين 1340 تا فروردين 1343
در اين تقويم، رويدادهاي سه ساله حد فاصل فروردين 1340 تا فروردين 1343 كه در برگيرنده زمينه‌ها، تحولات و نتايج قيام 15 خرداد مي‌باشد، به صورت گاه شمار آمده است.


تعداد نمايش: 5162 باراسامي شماري از شهيدان خرداد خونين 42
رژيم شاه براي آنكه ميزان قربانيان 15 خرداد 42 را از چشم مردم پوشيده نگاه دارد، بسياري از كشته‌ها و زخميها را پيش از شناسايي داخل كاميون ريخته و در نقاط دوردست در گورهاي دسته‌جمعي مدفون كرد. برخي از خانواده‌ها نيز از بيم پيگرد رژيم شاه خبر شهادت بستگان خود در قيام 15 خرداد را هرگز بازگو نكردند و مرگ آنها را ناشي از تصادف وانمود كردند. اين پنهانكاريها موجب ناشناخته ماندن بسياري ازشهيدان 15 خرداد شده است.


تعداد نمايش: 4739 باركتاب‌شناسي قيام 15 خرداد
در اين كتاب‌شناسي، تمامي كتاب‌هايي كه به صورت كلي به قيام اسلامي 15 خرداد 1342 پرداخته و يا در فصل جداگانه‌اي درباره اين قيام سخن گفته، به صورت شناسنامه‌اي معرفي شده است.



بازنگري ريشه‌هاي قيام 15 خرداد
در دهه‌هاي اول پس از جنگ دوم جهاني و بويژه متعاقب رشد نهضت اسلامي در فلسطين و الجزاير، آمريكائيها تلاش كردند با ارائه طرحي موسوم به «اصلاحات ارضي» به تقسيم زمين ميان دهقانان مبادرت ورزند تا از اين طريق بتوانند گامهائي را براي تضعيف يا خنثي كردن اين گونه نهضتها بردارند.
طرح موفقيت‌آميز اصلاحات ارضي در كشورهايي چون برزيل و آرژانتين، سردمداران حكومت آمريكا را واداشت تا براي كنار زدن انگليسي‌ها در خاورميانه و بخصوص در كشور ايران، با روي كارآمدن «جان اف‌ كندي» كانديداي حزب دمكرات و جلوگيري از رشد كمونيسم، اين طرح را در ايران نيز به مرحله اجرا گذارد.
هر چند روي كارآمدن «كندي» چندان به مذاق شاه و اعوان و انصارش خوش نمي‌آمد اما رژيم شاه در برابر امپرياليسم رو به رشد آمريكا چاره‌اي جز سازش با حكومت جديد آمريكا براي خود نمي‌يافت.
«ريچارد نيكسون» معاون «آيزنهاور» كه در زمان معاونتش روابط نزديك و دوستانه‌اي با شاه داشت، براي كسب مقام رياست جمهوري به عنوان كانديداي جمهوريخواهان با «كندي» رقابت تنگاتنگي داشت.
«شاه» كه از افكار به اصطلاح مترقيانه كندي و ادعاي آزاديخواهي او و انتقادات آشكاري كه در نطق‌ها و نوشته‌هاي خود از رژيم‌هاي خودكامه به عمل‌ مي‌آورد بشدت نگران بود، براي اولين بار در يك ماجراجويي سياسي بصورت محرمانه مبالغ هنگفتي در اختيار صندوق انتخاباتي نيكسون گذاشت. ميزان اين كمك و نحوه پرداخت آن را بايد در كتاب «شاه و من» كه در برگيرنده خاطرات «اسدالله علم» يكي از عوامل سركوب قيام 15 خرداد است جستجو كرد.
«در سال 1338، كندي در آمريكا به قدرت رسيد و طرح اصلاحاتي را براي جهان ارائه كرد. در همين زمان جعفر شريف‌امامي از معماران لژ فراماسونري در ايران به نخست‌وزيري رسيد و با شعار مبارزه با فساد و انجام اصلاحات و آزادي احزاب و برگزاري انتخابات آزاد به ميدان آمد. لايحه اصلاحات ارضي در سال 1338 به مجلس رفت ولي به دليل وجود موانعي، بحث پيرامون آن متوقف شد. از جمله‌ي اين موانع نفوذ معنوي و گسترده آيت‌الله بروجردي بود كه به اين اقدامات روي خوش نشان نمي‌داد و نيز بي‌ميلي شاه بود كه خود، جزو بزرگترين ملاكان ايران بود.»(1)
«شريف‌امامي» در اجراي مقاصد آمريكا ناكام ماند و آمريكائيان اميني را در 15 ارديبهشت 1340، روي كار آوردند. پيش از آن در روز 8 فروردين 1340 آيت‌الله العظمي بروجردي رحلت كردند و شاه كه از ترس وجود ايشان در حوزه علميه قم در اجراي مقاصد خود احتياط را مراعات مي‌كرد از اينكه سدي از مقابلش برداشته شود خرسند مي‌نمود. اما تشييع جنازه و عزاداريهاي باشكوه مردم ايران و روان‌شدن سيل جمعيت در پشت سر روحانيت نيروي جديدي را به صحنه كشاند كه بعداً زمينه‌هاي جنبش مذهبي دهه 40 را پايه‌ريزي كرد.
«اميني» كه از قدرت مذهبي و سياسي روحانيون درحوزه‌هاي علميه باخبر بود. پيش از تصويب لايحه اصلاحات در مجلسين به قم رفت در آن جا تلاش كرد رضايت علماي قم را جلب نمايد.
«دكتر علي اميني نخست‌وزير وقت در سيزدهم ماه رجب 1381 ه‍. ق مطابق با دي ماه 1340 مصادف با ولادت با سعادت مولاي متقيان حضرت علي (ع) به ملاقات علما عظام و مراجع عاليقدر تقليد قم شتافت و با هر كدام از آنان ملاقات جداگانه‌ نيم‌ساعته داشت و مقطع زماني اين ملاقات چند ماه پس از رحلت آيت‌الله العظمي بروجردي مرجع عاليقدر جهان تشيع بود. حكومت وقت تلاش داشت با جلب عواطف و علائق روحانيت، دست به برخي از اعمال اصلاحي خود بزند و تلطيفي از آنان به عمل آورد تا همكاري و حمايت آنان را جلب نمايد. او با ديگر مراجع تقليد عاليقدر ملاقات كرده بود.» (2)
«اميني» در ساعت 5/12 همانروز به بيت حضرت امام خميني (س) واقع در باغ قلعه قم مراجعت كردند و در گفتگويي كه باحضرت امام خميني (س) داشتند، خواستار همكاري روحانيت با دولت جهت انجام امور اصلاحي شدند كه در تمامي اين گفتگو حضرت امام خميني (س) ضمن انتقاد از برنامه‌هاي دولت، خواستار رعايت موازين شرعي و انجام احكام اسلامي شدند.
هر چند با روي كار آمدن اميني و رحلت آيت‌الله بروجردي شاه تصور مي‌كرد مانع اصلاحات برداشته شده است اما نبايد فراموش كرد كه سال 40 سال مبارزه قدرت بين اميني كه از سوي برخي از محافل آمريكايي حمايت مي‌شد،‌ و دربار بود كه در نتيجه اين اختلافات شاه كه حكومت خود را لرزان مي‌ديد تلاش مي‌كرد تا به وسيله‌ي محافل طرفدار خود در آمريكا آنان را راضي كند كه اگر قرار است اصلاحاتي در ايران انجام شود به دست او انجام شود نه به وسيله‌‌ي اميني. پس از سفر 45 روزه شاه و فرح در فروردين 1341 به آمريكا و رايزني‌هاي فراوان با مقامات آمريكايي عاقبت شاه مقامات آمريكايي را قانع كرد و با قدرتي تضمين شده به ايران بازگشت و مقدمات بركناري اميني را فراهم نمود.
به هر حال در تيرماه 1341 اختلاف بر سر بودجه نظامي بهانه‌اي شد تا شاه اميني را كنار بزند و «اسدالله علم» (كه يكي از فئودالهاي بيرجند و قائنات بود و سمت وزارت دربار را بر عهده داشت) را به عنوان نخست‌وزير معرفي نمايد.
انتخاب علم به عنوان نخست‌وزير و مجري طرح اصلاحات در واقع دادن اطمينان خاطر به خوانين و ملاكان كشور بودكه از اجراي طرح اصلاحات ارضي، به وحشت افتاده بودند. اكنون تنها مخالفت روحانيت سد خلل‌ناپذيري بود كه در برابر دولت كشيده شده بود.

ادامه مطلب...

 
     استفاده از مطالب با ذکر منبع مجاز مي باشد.                                                                                                    Design: Niknami.ir