ماهنامه الکترونيکي دوران شماره 166   شهريور ماه 1398
 

 
 

 
 
   شماره 166   شهريور ماه 1398


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
اولین‌ها در دفاع مقدس

اولین زن اسیر
روز 20 مهر 1359 در ساعت 9 صبح، دختر پرستاری که فارغ‌التحصیل رشته مامایی بود، به همراه چهار نفر از رزمندگان به اسارت دشمن بعثی در آمد. فاطمه ناهیدی ابتدا در جهاد سازندگی و بعد از آن در کمیته امداد امام فعالیت داشت. او با آغاز جنگ به خرمشهر رفت و اسیر شد. در اردیبهشت 1360 با جمعی از همراهان دست به اعتصاب غذا زدند. با این اعتصاب مسئولان عراقی موافقت کردند آنها برای خانواده‌هایشان از طریق صلیب سرخ نامه بنویسند. اولین اسیر زن ایرانی روز 12 بهمن 1362 همراه با 190 نفر دیگر آزاد شدند.
اولین فرمانده اسیر
روز 8 مهر 1359 با جنایت و راهنمایی عده‌ای خودفروخته تحت عنوان «جوانان خلق عرب»، مزدوران عراقی در شهر سوسنگرد با خشونت با مردم رفتار کردند. خانه‌ها و اموال مردم توسط آنان به آتش کشیده شد و بسیاری از پاسداران و بسیجیان شهر توسط آنان به شهادت رسیدند. در این روز حبیب شریفی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سوسنگرد همراه به خانواده‌اش به اسارت بعثی‌ها در آمد.
اولین گروه از نیروهای پناهنده
رادیو صدای اهواز در روز سوم مهر 1359 اعلام کرد: «در پی پخش پیام امام خمینی(ره) که طی آن از پرسنل مسلمان ارتش عراق خواسته شده بود تا به نیروهای ارتش جمهوری اسلامی ایران بپیوندند، صبح امروز 200 نفر از قوای ارتش عراق با شعار درود بر خمینی خود را تسلیم نیروهای ایرانی کردند.»
اولین استفاده از سلاح‌های شیمیایی
سلاح‌های شیمیایی برای اولین‌بار در عملیات خیبر توسط دشمن بعثی به کارگرفته شد. عراق به دلیل نگرانی از نتایج عملیات برای نخستین بار نوعی از سلاح‌های شیمیایی محصول کارخانه سامره به نام گاز خردل را با استفاده از بالگردهای ساخت شوروی و فرانسه به کار گرفت. پیش از این عراق در عملیات والفجر 2 در منطقه حاج عمران به صورت محدود از سلاح‌های شیمیایی استفاده کرده بود. شورای امنیت در واکنش به این اقدام در 10 فروردین 1363 با صدور بیانیه‌ای استفاده از گازهای سمی را محکوم کرد اما عراق بی توجه به بیانیه سازمان ملل در عملیات بدر و در طول پنج روز از تاریخ 22 اسفند 1363 تا 27 همان ماه بیش از 30 بار از سلاح‌های شیمیایی استفاده کرد.
اولین شهید مجلس
دکتر مصطفی چمران نماینده امام در شورایعالی دفاع و نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی اولین شهید مجلس در دوران دفاع مقدس بود.
اولین شکست بعثی‌ها
اولین شکست بعثی‌ها در تاریخ 9 آبان 1359 در عملیات کوی ذوالفقاری در آبادان رقم خورد. در این عملیات بیش از 700 نفر از نیروهای عراقی کشته شدند و 500 نفر دیگر به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند. در این عملیات غنائم زیادی از دشمن توسط نیروهای مردمی سپاه، ارتش و قوای کمیته انقلاب اسلامی به دست آمد.
اولین شلیک در جنگ
ملک حسین پادشاه وقت اردن شلیک کننده اولین گلوله‌ای بود که از یک تانک عراقی به سوی ایران شلیک شد. حامدالمجبوری وزیر خارجه وقت عراق در گفت و گو با روزنامه الحیات گفت: «22 سپتامبر 1980 (31 شهریور 1359) بود که صدام و ملک حسین در نزدیکی خطوط آتش روی یک دستگاه تانک رفتند و پادشاه اردن با شلیک اولین گلوله، آغاز جنگ علیه ایران را به رئیس جمهور عراق تبریک گفت.»
اولین شهید شاعر
شهید حسین ارسلان متخلص به رخشاء اولین شاعر صاحب اثر بود که در عرصه دفاع مقدس به شهادت رسید. وی در 25 بهمن 1324 در شهرستان یزد دیده به جهان گشود و در 20 آذر 1364 در هورالهویزه همراه با شاعر همرزم خود ماشاءالله صفاری با شهادت به دیدار حق شتافت.
اولین عملیات آبی خاکی رزمندگان اسلام
عملیات خیبر که در سوم اسفند 1362 در منطقه هور و جزایر مجنون آغاز شد، اولین عملیات آبی خاکی رزمندگان اسلام در طول دوران دفاع مقدس بود. حاج همت، اکبر زجاجی، حمید باکری و یاغچیان از جمله فرماندهانی بودند که در این عملیات به شهادت رسیدند.
اولین فرماندهی که وارد خرمشهر شد
عملیات بیت‌المقدس یک ماه به درازا کشید. در این مدت حسین خرازی نه تنها به عنوان بازوی توانمند فرماندهی عالی عملیات نظامی ایفای نقش می‌کرد بلکه از هر لحظه برای حضور مستقیم در خط مقدم جبهه، سود می‌برد. او اولین فرماندهی بود که قدم به خاک خونین خرمشهر گذاشت.
اولین شهید تفحص
سرباز وظیفه یحیی عبدالمحمدی فرزند محمد، اولین شهید گروه تفحص شهدا بود. وی از نیروهای تیپ 26 انصار گردان شمال غرب بود که افتخار انجام وظیفه را در جست و جوی پیکر پاک شهدا از آن خود کرد. او در تاریخ 25 اسفند 1369 در منطقه حاج عمران واقع در ارتفاعات پیرانشهر در حین انجام وظیفه بر اثر انفجار مین به شهادت رسید.
اولین قرارگاه مشترک سپاه و ارتش
در عملیات طریق‌القدس برای اولین بار قرارگاه مشترک «نصر» میان ارتش و سپاه توسط سردار سرلشکر شهید حسن باقری (افشردی) بنیان نهاده شد. شهید باقری خود فرماندهی آن قرارگاه را برعهده داشت.
اولین کاربرد واژه «دفاع مقدس»
اولین بار امام خمینی(ره) واژه دفاع مقدس را به کار بردند. ایشان در 22 بهمن 1360 به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران به این واژه اشاره کردند.
اولین کاربرد گلوله‌های سمی و آتش‌زا
شهر اهواز در 19 دی 1359 چهار بار هدف توپخانه دشمن بعثی قرار گرفت. خبرنگار خبرگزاری پارس از اهواز گزارش داد 10 و 40 دقیقه و 12 و 50 دقیقه گلوله‌های سمی و آتش‌زا نواحی مسکونی اهواز را هدف قرار دادند.
اولین شهید غیر ایرانی جنگ
اولین شهید غیر ایرانی که در مصاف با دشمن بعثی به شهادت رسید شهید علی خفاجی فرزند عبدالامیر از مسلمانان شهید عراق بود که از سوی مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق از شهرستان جهرم عازم جبهه‌ها شده بود و در حلبچه به شهادت رسید. پیکر پاک این شهید در گلزار شهدای جهرم به خاک سپرده شد.
اولین خلبان شهید
اولین خلبان شهید دوران دفاع مقدس شهید فیروز شیخ حسنی فرزند حمزه بود. وی در اولین روز جنگ تحمیلی در 31 شهریور 1359 طی ماموریتی از پایگاه چهارم شکاری اصفهان عازم جبهه‌های نبرد شد و در همان روز پس از درگیری هوایی با دشمن به شهادت رسید.
اولین مرکز ثبت خاطرات جنگ
مرکز ثبت خاطرات سپاه اولین مرکزی است که برای جمع‌آوری و تدوین خاطرات و ارزش‌های خلق شده در جنگ تحمیلی به وجود آمد. اولین اقدام در این زمینه چاپ دفترچه خاطراتی بود که روی آن با خط قرمز نوشته شده بود: «یاثارالله» این دفترچه در سال 1359 با تیراژ قابل توجهی چاپ شد و از طریق شبکه تبلیغاتی قرارگاه‌ها در خطوط مقدم و مراکز تجمع نیروها پخش شد.
اولین پیروزی بعد از عزل بنی‌صدر
پس از پیروزی در ارتفاعات الله اکبر شهید چمران اصرار داشت نیروهای ایران هرچه زودتر و قبل از اینکه دشمن بتواند استحکاماتی برای خود دست و پا کند به سوی بستان سرازیر شوند که این کار عملی نشد و شهید چمران خود طرح آزادسازی دهلاویه را با ایثار و گذشت و فداکاری رزمندگان جان بر کف ستاد جنگ‌های نامنظم و به فرماندهی ایرج رستمی عملی ساخت. فتنه دهلاویه در نوع خود عملی جسورانه و غرور آفرین بود. نیروهای مومن ستاد جنگ‌های نامنظم پلی بر روی رودخانه زدند و به وسیله آن از رودخانه عبور کردند و به قلب دشمن تاختند و دهلاویه را فتح کردند. این اولین پیروزی بعد از عزل بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا بود.
اولین‌های تجاوز
اولین تجاوز هوایی به گمرک مهرآباد مهران 13 فروردین 1358 انجام شد.
اولین تجاوز زمینی عراق به قصرشیرین در 14 فروردین 1358 انجام شد.
اولین تجاوز دریایی عراق در 10 خرداد 1358 به خسروآباد صورت گرفت.
اولین تجاوز زمینی هوایی عراق 16 اردیبهشت 1359 در منطقه خان لیلی صورت گرفت و تعداد این نوع تجاوزات زمینی هوایی عراق تا 31 شهریور 1359 به پنج مورد رسید.

منبع:فصلنامه فرهنگ پایداری، سال اول، شماره 2، زمستان 1383، ص 211 تا 216

این مطلب تاکنون 2229 بار نمایش داده شده است.
 
     استفاده از مطالب با ذکر منبع مجاز مي باشد.                                                                                                    Design: Niknami.ir