ماهنامه الکترونيکي دوران شماره 150 اردیبهشت ماه 1397

اولین سند ساواک در باره امام خمینی
طبق اولین سندی که ساواک در 1335 درباره امام خمینی انتشار داد: «آیت‌الله خمینی با 500 طلبه درس خارج، بیشترین تعداد طلبه را بین علمای قم، پس از آیت‌الله بروجردی در کلاس درس خود دارد.»

برگی از تاریخ
وقتی اجلاس سران متفقین در 1322 در تهران تشکیل شد، رهبران آمریکا و انگلیس حاضر نشدند به ديدار شاه بروند و با وي تنها در محل سفارت ديدار كردند. ديدار رهبر شوروی با شاه در كاخ مرمر نيز با تلاش و خواهش يكي از اطرافيان شاه به نام احمدعلي سپه (مورخ‌الدوله) از مسئولان سفارت شوروي صورت گرفت. سفارت شوروي تأكيد كرده بود كه به هنگام ورود استالين به كاخ مرمر، گارد شاه بايد برچيده شود و گارد ويژه استالين مستقر شود! شاه نيز با خوشحالي اين درخواست را پذيرفت!

بریتانیا در پس فتنه ها....
کرنفلد وزیر مختار آمریکا: بریتانیا مخالف سهیم شدن قدرت‌های دیگر در منافع ایران است. از این رو در هر فرصتی تلاش می‌کند هرج و مرج را وارد «خانه» کند تا از ورود دیگران به داخل خانه جلوگیری کند و رضاخان ابزار اجرای این سیاست است.

حرمسرای شاهان قاجار چگونه پر از زن می‌شد
زنان در دوره قاجار مقید به داشتن حجاب بودند اما با این وجود مجاز نبودند تا با حضور ناصرالدین شاه از او رو بگیرند و در این دیدارها بود که بعضی از آنها به حرمسرا راه پیدا
می کردند. ناصرالدین شاه به غیر از مراسم‌های بزم و مهمانی در مراسم تعزیه هم به دنبال یافتن دختران برای حرمسرای خود بود. بارها اتفاق افتاده بود که شاه به گشت و گذار می‌رفت، در بین راه دخترانی رادیده و می‌پسندید و آنان را وارد حرمسرای خود می‌کرد.

رشوه زاهدی به 4000 آمریکایی
اردشیر زاهدی نزد منشی آمریکایی خود اعتراف کرده بود که در دوران تصدی سفارت ایران در آمریکا به حدود چهار هزار نفر از رجال و شخصيتها و روزنامه‌نگاران امريكايي، از طرف شاه سابق رشوه داده و به خاطر حاتم‌بخشي‌هايش از سرمايه ملت ايران به كشور‌هاي خارجي 18 نشان از كشور‌هايي چون: لبنان، مراكش، برزيل، عراق و... دریافت کرده بود.

روحانی زدایی اولین دستاورد سلطنت رضاشاه
بعد از تاجگذاری رضاخان ، ایجاد تغییراتی در نظام قضایی کشور سبب اخراج روحانیون از وزارت دادگستری شد. قانون اسناد زمین در فوریه 1928 ، معیشت روحانیون شیعه را تضعیف کرد. در پی هفتمین دوره انتخابات مجلس رژیم رضاشاه سرکوب روحانیت را شدن بخشید و با تصویب قانون «اصلاح لباس» حمله علنی به روحانیون را تشدید کرد. سفر رضاشاه به ترکیه در 1934 و قانون کشف حجاب نیز این سرکوب را آشکارتر ساخت.

سوپ خرچنگ
روزنامه تایمز به مناسبت ضیافتی که مقامات انگلیس برای احمدشاه قاجار در لندن ترتیب دادند، نوشت: «پذيرايي از يك شاه، خوب است، اما اگر ما درصدد به دست آوردن اعتماد مردمي هستيم كه محمدعلي شاه را از تخت سلطنت فرو افكندند و امروز نگران كارهاي پسر جوانش احمد شاه هستند به چيزهايي بيش از يك سوپ خرچنگ نياز داريم!»

فرق این پدر و پسر
رضا خان فساد زیادی کرد از جمله در غصب املاک مردم به نحوی که با سقوط او مردم نفس راحتی کشیدند و شادی ها کردند ولی در مقایسه با پسرش باید به او رحمت فرستاد! دوران پسرش مملو است از سوء استفاده های مالی کلان چه بوسیله افراد متنفذ و چه اشخاص نزدیک به محمد رضا و فرح و نخست وزیر و وزیران بود.

گزارشی از ملاقات‏ اعضاى سازمان مجاهدین خلق با امام خمينى
با توجه به ارتداد بخش اعظمى از نيروهاى سازمان و براى جلوگيرى از هرگونه شائبه اى در مبانى دينى باقيمانده آنان، امام قبلاً از مسئولان سازمان خواسته بودند تا مواضع اعتقادى خود را رسما اعلام نمايند، و سپس به ملاقات ايشان بروند. پس از اعلام مواضع و ملاقات اعضای سازمان با امام نیز حضرت امام تاکید کردند: «من تاكنون بر عليه شما حرفى نزده ام، اما هر وقت كه ببينم شما خارج از اسلام هستيد، خواهم گفت»

مستخدمی که جاسوس انگلیس در دربار پهلوی بود
انگلیسی ها 3 ماه قبل از ورود محمدرضا پهلوی به مدرسه له روزه سوئیس ، «ارنست پرون» رادر آنجا به عنوان مستخدم کاشته بودند . او نقش خود را بسیار خوب بازی کرد. پرون که لباس مستخدمی می پوشید و در غذاخوری خدمت می کرد، توانست علاقه محمدرضا را به خود جلب کند. او همجنس باز، فراماسون و جاسوس انگلیس بود.

150 شماره

انعكاس صادقانه رويدادها و تحولات گذشته ايران و تاريخ نگاري واقع گرايانه، يك رسالت عميق فرهنگي است. بسياري از محققان و پژوهشگران عرصه تاريخ در جهت انجام اين تعهد عظيم فرهنگي همت گماشته‌اند و در مسير تقويت و پالايش فكري نسل جديد و فعال سازي حافظه تاريخي آنان كوشيده اند ولي اين مسئوليت خطيري است كه هيچگاه نقطه پاياني ندارد.
تاريخ كشور ما به ويژه از زمان قيام مشروطه به اين طرف مالامال از نقاط مهجور و مغفول است. در رژيم گذشته، ابواب بسياري از مباحث تاريخ‌نگاري معاصر ايران به روي پژوهشگران بسته بود. انتشار تحقيقات تاريخي در اكثر زمينه‌ها مجاز شمرده نمي‌شد و حاكميت مطلق سانسور، فضايي براي پژوهشهاي محققانه حتي در زمينه مسائل اقتصادي جامعه باقي نمي‌گذاشت. بسياري از اسرار تاريخ در زير «غبار زمانه» و در لابلاي قضاوت مورخان مغرض و تحريفگر مكتوم مانده و از ذهن و ضمير تاريخ زدوده شده بود. در نتيجه آنچه كه به عنوان آثار تحقيقي و پژوهش تاريخي منتشر مي‌شد عموماً ناقص يا اساساً غيرواقعي بودند.
پس از پيروزي انقلاب اسلامي نسل جديد تاريخ‌نويسان برخاسته از نهضت امام خميني كوشش كردند تا رويكرد و نگرش واقع‌گرا، نوين، تحليلي، علمي، نقادانه، حقيقت‌گرا، مستقل و مستند در عرصه تاريخ معاصر ايران را ارائه دهند. بار سنگين اين رسالت را نيز مؤسسات و مراكز اسنادي نوظهوري كه با همين هدف شكل گرفته بودند، عهده‌دار شدند.
موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی يكي از مهمترين و فعال ترين مراكز پژوهشي و اسنادي كشور است كه 30 سال پیش یعنی در 1367 با هدف پاسخ گویی به اقتضائات، نيازها و انبوه پرسش‌ها درباره زوایای پنهان تاریخ معاصر، و علل وقوع انقلاب اسلامی، توسط جمعی از علاقه مندان بنیان نهاده شد. هدف موسسه از ابتدا اين بوده كه تريبوني را در اختيار محققان واقع‌نگر، منصف و متعهد به مباني و ارزشهاي اسلام و انقلاب اسلامي قرار دهد و از همين زاويه در جهت تقويت جريان روشنفكري اصيل، بومي و متدين در حوزه مطالعات سياسي و تاريخ معاصر ايران بكوشد. در اين راستا مؤسسه طي سه دهه فعاليت محققانه و پژوهشگرانه خود موفق شد گامهاي بلندي را در جهت بازبيني و نقد جزميات و مشهورات نادرست تاريخ معاصر، تبيين و تحليل پيچيدگي‌ها و ابهامات تاريخي به ويژه در مقاطع مشروطيت، عصر پهلوي و دوران منتهي به پيروزي انقلاب اسلامي بردارد و به شبهات و خطاهاي كتب و مقالات تاريخي منتشره در داخل و خارج كشور با تاكيد بر اخلاق علمي، ادبيات وزين و متين و باسعه صدر و پرهيز از تعصبات و غرض ورزي‌هاي قومي و جناحي و فردي پاسخ بگويد. اين مهم طبعا نيازمند جمع‌آوري مقالات علمي و بديع در حوزه تحولات تاريخ معاصر ايران، و انتشار آنها با اتكاء بر هزاران عكس و سند در دو فضاي مكتوب و مجازي بوده و موسسه دراين راه همواره از آثار نويسندگان و محققان و از كمكهاي فكري صاحبنظران و فرهيختگان عرصه علم و فرهنگ و تاريخ بهره فراوان گرفته است .
عرصه فعاليت هاي موسسه همواره عبارت بوده است از :
الف : انتشار دهها اثر تحقيقي در زمينه تحولات تاريخ معاصر ايران
ب : انتشار منظم مجموعه «فصلنامه مطالعات تاريخي»
ج : تشكيل چندين نشست تخصصي راجع به فرازهاي مهم تاريخ ايران با شركت انديشمندان و پژوهشگران.
د : برپايي همايشهاي مختلف با هدف كالبد شكافي رويدادهاي تاريخ معاصر ايران
ه : تاسيس پايگاههاي الكترونيكي و فعاليت گسترده در فضاي مجازي.
طی این مدت پايگاههايي با عناوين : مشروطيت، ايران و استعمار انگليس، انقلاب دوم، صهيونيسم، انقلاب اسلامي، پهلوي‌ها، براي جوانان، همچنين نشریاتی اينترنتي با عناوین گذرستان، سندنامه، پرونده، و نيز مجله‌اي الكترونيكي با عنوان «دوران» راه اندازي شده است.