سينما در رژيم گذشته از جمله مراكز نشر مفاسد اخلاقي و تهاجم فرهنگي عليه اعتقادات مردم بود. يكي از راههاي مقابله با اين تهاجم فرهنگي خريد تدريجي سينماها توسط افراد خيّر و تبديل آنها به مسجد، حسينيه و ديگر مراكز ترويج فرهنگ اسلامي بود. پديدهاي كه نگراني و خشم ساواك و شهرباني و ديگر منابع امنيتي رژيم را برانگيخته بود. اسناد زير، از چندين مورد خريد سينماها توسط گروههاي مذهبي حكايت ميكند. به: رياست اداره يكم عمليات و بررسي (312) شماره: 953/347 از: اداره چهام عمليات و بررسي 347 تاريخ: 18/7/34 درباره: تبديل سينما اسكار به مسجد بازگشت به شماره 4553/312ـ 14/7/36 تبديل سينما اسكار به مسجد در سال 2534 صورت گرفته است كه در اين مورد و موارد مشابه ديگر كميسيونهاي متعدد با شركت نمايندگان اوقاف، شهرباني، ژاندارمري، شهرداري و سازمان اطلاعات و امنيت كشور تشكيل گرديده است. در اين كميسيونها در مورد دستورالعمل احداث اماكن مذهبي كه از سال 2531 به مورد اجرا گذارده شده است تجديدنظر شده ليكن بعضي از اعضاي كميسيون با مفاد جديد آن به توافق نرسيدهاند و اين امر موكول به تصميمات بعدي در كميسيونهاي آتي گرديده است. ضمناً نظر سازمان اطلاعات و امنيت در مورد مخالفت با تبديل سينماها به مساجد به شهرباني كشور شاهنشاهي اعلام گرديده است. رئيس اداره چهارم عمليات و بررسي. ـ آريائي از طرف....... گزارش خبر به: 343 از: 20 ه 24 شماره گزارش: 77308/20 ه 24 تاريخ گزارش: 10/11/35 موضوع: خريد سينما پاسارگاد توسط متعصبين مذهبي سينما پاسارگاد واقع در فرحآباد ژاله كه متعلق به جليلزاده و نوري دو نفر از سينماداران تهران ميباشد چندي قبل توسط حاج حسين معمارپور معروف به انگشت باف به منظور تغيير آن به مسجد خريداري شده و چون اين كار توسط يكي از شركاء در غياب شريك ديگر صورت گرفته شده بود وقتي وي از جريان معامله مطلع ميشود با خريدار مذاكره و عنوان مينمايد سينما را فقط براي ادامه كار سينما حاضر به فروش است كه خريدار با پيشنهاد فروشنده موافقت و متن قولنامه را تغيير ميدهند. ضمناً چند نفر از اهالي منطقه نيروي هوايي از جمله حاج اصغر مقدم صاحب بنگاه معاملات املاك مقدم كه مغازه وي روبروي سينما پاسارگاد واقع شده و از متعصبين مذهبي ميباشد با حاج حسين معمارپور در مورد خريد سينما و تبديل آن به مسجد همكاري دارند. نظريه شنبه= علاوه بر سينماي فوق سينماي آپادانا نيز توسط متعصبين مذهبي خريداري و تعطيل گرديده كه چنانچه اين وضع ادامه يابد با توجه به اينكه سينماداران در حال حاضر از وضع خود ناراضي ميباشند و خريداران مذكور نيز پول خوبي در قبال خريد و تعطيل سينما ميدهند امكان دارد تعداد زيادي از سينماها فروخته و تعطيل گردند. نظريه چهارشنبه= مفاد گزارش خبر مورد تأييد است اصلح است به نحو مقتضي نسبت به جلب رضايت سينماداران از نظر كسبي و جلوگيري از خريد سينماها توسط متعصبين مذهبي اقدام لازم به عمل آيد.استاد نظريه جمعه: نظريه چهارشنبه قابل توجه و درخور بررسي است. نظريه 20 ه: با توجه به گزارش 20810/20 ه 12 سينما گلدن گيت شهرستان قم نيز توسط آيتالله مرعشي از محل وجوهي 20/2/35 كه افراد مذهبي پرداخت كردهاند خريداري گرديده و چند ماه هم هست كه سينما اسكار در ميدان رشديه و ...نجانيهاي مقيم مركز خريداري و تبديل به مسجد خواهند نمود. مسئله درخور توجه و بررسي است. تاريخ: 22/11/54 از: 347 درباره: تبديل سينما به مسجد محترماً به عرض ميرساند: به دنبال فروش چند سينما در تهران و تبديل آن به مسجد از ناحيه مذهبيون افراطي مراتب به شهرباني كشور اعلام تا به نحوي از اين اقدام جلوگيري نمايد. شهرباني كشور پيشنهاد نمود تا كميسيوني مركب از سازمانهاي مسئول تشكيل و در ضابطه ايجاد مساجد تجديدنظر به عمل آيد كه در اين مورد تيمسار رياست معظم ساواك پينوشت فرمودند: «در كميسيون متشكله اظهار گردد محل سينما كه براي تفريحات سالم ساخته شده چنانچه بخواهند آن را بفروشند بايد محل موردنظر به يك مؤسسه تفريحات سالم نظير باشگاه يا كلوپ ورزشي اختصاص يابد.» پس از اعلام موافقت با تشكيل كميسيون به منظور فوق، شهرباني كشور اعلام نموده تا نماينده ساواك در ساعت 1000 صبح روز شنبه 25/11/54 در كميسيون مربوط شركت نمايد. مراتب به منظور تعيين و اعزام نماينده به عرض ميرسد. الف گزارش محترماً به عرض ميرساند: اخيراً سينماي «اسكار» تهران واقع در ميدان رشديه وسيله يك هيأت مذهبي به مبلغ يك ميليون و پانصد هزار تومان خريداري شده است. هيأت مذكور در نظر دارد ساختمان سينماي مورد بحث را به مسجد تبديل نمايد و به همين منظور در حال حاضر يك تابلوي نئون با عنوان «الله اكبر» بر بالاي ساختمان سينما نصب گرديده است. ضمناً در مرداد ماه سال جاري نيز ساختمان سينماي «مونت كارلوي» نارمك وسيله شخصي به نام حاجي غفاري به مبلغ سه ميليون تومان خريداري و به مسجد «النبي» تبديل شد. نظريه: با توجه به مراتب فوق و اينكه در مدت كوتاهي دو سينما درتهران توسط متعصبين مذهبي خريداري و به حسينيه تبديل گرديده چنين به نظر ميرسد كه اينگونه اقدامات به صورت موج نويي در بين مذهبيون افراطي ظهور كرده تا مراكز تفريحي را به اجتماعات مذهبي تبديل نمايند. ادامه چنين روشي در آينده كه قطعاً به ساير شهرستانها نيز سرايت ميكند ممكن است به ظاهر در تهران به خاطر وجود سينماهاي متعدد و هرگونه مراكز تفريحي ديگر زياد محسوس نباشد ولي در يك شهرستان كه تنها مركز تفريحي آن وجود يك يا دو سينما ميباشد مسائل و مشكلاتي را كه با سياست كنوني دولت مغايرت دارد ايجاد ميكند. لذا اصلح است كه دولت با پيريزي تدابير و اقدامات مؤثري در اين زمينه از ادامه اينگونه فعاليتها جلوگيري نمايد. مسئول بررسي ـ شاطري 13/9/54 به: مديريت كل اداره سوم (347) شماره: 68432/20 ه 22 از: ساواك تهران/ 20 ه 22 تاريخ: 23/5/54 درباره خريد سينما جهت احداث مسجد برابر تحقيقات انجام شده حدود 40 روز قبل افرادي به اسامي طباطبائي صاحب بنگاه معاملات ملكي واقع در هفت حوض منطقه نارمك تلفن 792477 ـ غفاري دفتردار ساختمان ملكي تلفن 790741 ـ شريفي صاحب بنگاه معاملاتي پيروز واقع در نبش سيمتري نارمك تلفن 790227 ـ حاج آقا جلالي پيشنماز مسجد احمديه واقع در انتهاي سرسبز و آيتالله خوانساري پيشقدم شده و با جمعآوري پول از اهالي محل، ساختمان مذكور را جهت احداث مسجد از دكتر آسانلو به قيمت دو ميليون و هشتصد هزار تومان خريداري نموده و در حال حاضر حدود هشتصد هزار تومان بدهكار ميباشند لذا پس از انجام اين معامله اهالي با دادن چاي و شيريني محل مذكور را به عنوان مسجدالنبي به مردم معرفي مينمايند. رئيس ساواك تهران. پرنيانفر گزارش خبر به: 316 از: 15 ه شماره گزارش: از: 7590/15 ه تاريخ گزارش: 18/12/49 موضوع: شيخ مهدي قاضي پيرو 6246/15 ه ـ 17/12/49 مدتي است كه شيخ مهدي قاضي و حاج كريم عسليان مصمم بودند كه سينما آريا واقع در خيابان ششم بهمن به مالكيت نورالدين عسليان و حيدري را تبديل به حسينيه نمايند و اين عمل را با توجه به روزهاي تاسوعا و عاشورا و احساسات مذهبي مردم در تاريخ 15/12/49 عملي و حاج كريم عسليان با دادن سي هزار متر زمين و يك دستگاه ساختمان و مقداري پول سينما را خريداري و تابلوي آن را پايين آورده و آن را به نام حسينيه در محضر 3 وقف نموده است. نظريه شنبه. نظريه يكشنبه ـ مفاد گزارش فوق مورد تأييد ميباشد. ضمناً تنها تفريح مردم خرمآباد رفتن به سينما است و اين شهرستان داراي دو سينماي قديمي است كه فاقد هرگونه وسايل ايمني ميباشند و سينما آريا كه قرار است روز عيد افتتاح گردد سينماي درجه يك و داراي وسائل مدرن و ايمني بوده و باعث ترقي شهر ميباشد و اقدامات فوقالذكر نامبردگان ايجاد دو دستگي بين اهالي گرديده و ممكن است در آتي توليد نارضايتيهايي جهت دستگاههاي انتظامي و امنيتي گردد. نظريه 15 ه ـ نظريه يكشنبه مورد تأييد است.
نگاهي به روش تاريخنگاري طبري
تاريخچهاي از دخالتهاي آمريكا در ايران
گاه شمار «13 آبان»
نگراني سازمان اطلاعاتي انگليس از سرنوشت اسناد ساواك
تبديل سينما به مسجد
نامه فريدون جم به فردوست
جمعيتهاي خيريه تبريز دستاورد انقلاب مشروطه
اولين روزنامه در ايران از زبان مؤسس آن
نقد كتاب«خاطرات سياسي دكتر كريم سنجابي»