در روزهای نخستین پس از پیروزی انقلاب، شاه اقامت خود را در مصر تمدید کرد و با اینکه برنامه اولیه او اقامت یک روزه در آسوان و سپس پرواز به آمریکا بود، پس از یک اقامت نسبتاً طولانی در مصر به جای آمریکا رهسپار مراکش شدو در آنجا هم مدت زیادی ماند. با تماسهای غیر مستقیمی که با اطرافیان شاه داشتیم چنین به نظر می‌رسید که علت اقامت طولانی او در مصر و سپس توقف در مراکش به امید حرکتی از طرف نیروهای نظامی ایران و دعوت از وی برای تصاحب مجدد تاج و تخت بود. اطرافیان شاه حتی پس از پیروزی انقلاب به او نوید می‌دادندکه مردم و باقی مانده نیروهای نظامی ایران به زودی در برابر خشونت و اقدامات افراطی رژیم جدید قیام خواهند کرد و در این شرایط مصلحت نیست او از دنیای اسلام خارج شود و شانس بازگشت خود را با مسافرت به آمریکا و فراموش شدن در یک نقطه دور افتاده از میان ببرد!
روش شاه و تظاهر او به اینکه هنوز خود را پادشاه قانونی ایران می‌داند در روابط آمریکا با حکومت اسلامی جدید ایران هم مسائل تازه‌ای به وجود می‌آورد. مادامی که شاه از ادعای تاج و تخت دست بر نداشته و می‌خواست چنین وانمود کند که روزی به ایران باز خواهد گشت موضع ما در برابر رژیم جدید ایران قابل دفاع نبود. اگر شاه پس از آن همه تاخیر و تعلل می‌خواست برنامه قبلی خود را اجرا کرده و به آمریکا برود موقعیت ما از این هم دشوارتر می‌شد. زیرا در ایران این تصور قوت می‌گرفت که ما شاه را در پناه خود گرفته و می‌خواهیم او را در اجرای نقشه‌های تازه‌ای برای بازگشت به ایران یاری دهیم. البته اگر شاه همزمان با مسافرت آمریکا رسماً از مقام سلطنت استعفا می‌داد وضع فرق می‌کرد ولی اگر در حفظ عنوان و مقام خود پافشاری می‌نمود و چنین وانمود می‌کرد که قصد جمع‌آوری قوا برای بازگشت به ایران را دارد ما در وضع دشواری قرار می‌گرفتیم.
روز 26 فوریه (8 اسفند 1357) پس از آنکه اطلاع یافتیم سفیر ما در مراکش تقاضای تجدید دعوت از شاه را به آمریکا نموده است پیام تندی با واشنگتن مخابره کردم و طی آن اخطار نمودم که دعوت از شاه براس سفر به آمریکا پس از پیروزی انقلاب و تحت شرایط فعلی مخاطراتی به دنبال خواهد داشت و این سوء ظن را در میان رهبران حکومت انقلابی جدید تقویت خواهد کرد که ما هنوز برای بازگرداندن شاه به قدرت توطئه می‌کنیم.
در این پیام تاکید کردم که اگر ما قصد برقراری روابط محکم و اطمینان بخشی با رژیم جدید ایران را داریم باید از هرگونه همکاری با شاه خودداری کنیم و روابط خود را با او حداکثر به همان حدود روابط دوران تبعید محدود سازیم. در پایان این پیام خاطرنشان ساختم که منافع ما ایجاب می‌کند که به شاه توصیه شود جای دیگری را برای دوران تبعید خود انتخاب نماید و از تشویق او برای مسافرت به آمریکا جداً احتراز شود. پس از ارسال این پیام به واشنگتن در تماسهای تلفنی با مقام‌های وزارت خارجه آمریکا صریحاً به گروگانگیری اعضای سفارت در صورت مسافرت شاه به آمریکا اشاره کردم و به «چارلی ناس» که برای استفاده از مرخصی یک ماهه‌اش عازم واشنگتن بود تاکید نمودم که در ملاقات با مقام‌های ارشد وزارت خارجه خطرات احتمالی پذیرفتن شاه را به آمریکا با آنها در میان بگذارد. چارلی ظاهراً در کار خود موفق شده بود. زیرا از اوایل ماه مارس (اواسط اسفند 1357) تغییر محسوسی در روش آمریکا نسبت به این مسئله آشکار شد. روز هفتم مارس (16 اسفند 1357) نیوسام معاون وزارت خارجه آمریکا در ملاقات با دو واسطه آمریکایی شاه به آنها گفت که مسافرت شاه به آمریکا در شرایط فعلی خطر جدی متوجه دیپلماتهای آمریکایی مقیم تهران خواهد ساخت و ممکن است به گروگان گرفتن آنها از طرف گروههای مسلح منجر شود. کمی بعد یک پیام خصوصی از طرف پرزیدنت کارتر به عنوان پادشاه مراکش و خود شاه ارسال شد که طی آن رئیس جمهور آمریکا به علت «احتمال خطر جدی گروگانگیری اتباع آمریکایی» مسافرت شاه را به آمریکا در موقعیت فعلی به مصلحت تشخیص نداده بود.
به این ترتیب خطر یک برخورد جدی بین آمریکا و حکومت انقلابی جدید ایران در آن روزها از میان رفت و من با نزدیک شدن تاریخ مراجعت معاونم از مرخصی، آماده عزیمت از ایران می‌شدم. در شرایط خاص آن روز ترجیح می‌دادم موضوع کناره‌گیری من از سفارت علنی نشود و قرار بود که مسافرت من به عنوان یک سفر عادی برای انجام مشورت‌هایی در واشنگتن تلقی گردد.
بدین صورت پرونده 35 ساله خدمت من برای ایالات متحده آمریکا که قسمت عمده آن در بحرانی‌ترین نقاط جهان گذشت، در ششم آوریل (17 فروردین 1358) با خروج من از ایران بسته شد. خدمات من در سرزمین های آشفته و بحران خیز جهان کم و بیش مفید و ثمربخش بود و حتی تجارب تلخ ماههای آخر ماموریت من می‌توانست درس عبرتی برای رهبران سیاسی آمریکا باشد تا از تکرار اشتباهات گذشته بپرهیزند و سیاست خارجی مارا بر اساس معقول‌تر و منطقی‌تری استوار سازند.
متاسفانه این امیدها در ماههای بعد بر باد رفت. روش سست و بی بنیاد حکومت کارتر در سیاست خارجی و اقدامات نامعقول برژینسکی که هنوز قادر به درک واقعیت مسائل ایران نبود در نوامبر 1979 به گروگانگیری اعضای سفارت آمریکا منجر شد و یک دوره تحقیر ملی که در تاریخ آمریکا نظیر آن دیده نشده است، آغاز گردید.
پس از مراجعت به واشنگتن به وزارت امور خارجه رفتم و تقاضای ملاقات فوری با وزیر خارجه را نمودم. ونس به گرمی مرا پذیرفت و در میان شگفتی من گفت که پرزیدنت کارتر پست سفارت دیگری را برای من در نظر گرفته است. از آنجا که تیرگی روابط من با کاخ سفید در اواخر ماموریتم بر کسی پوشیده نبود حیرت و تعجب خود را از اینکه رئیس جمهور پست سفارت جدیدی را برای من در نظر گرفته به ونس ابراز داشتم. ونس گفت که رئیس جمهور با این پیشنهاد می‌خواهد از من دلجویی کند و در واقع بر درستی نظرات و پیشنهادات من و اشتباهات خود صحه می‌گذارد. به همین جهت ونس تاکید کرد که پیشنهاد رئیس جمهور را به طور جدی مورد بررسی و مطالعه قرار دهم.
با وجود اصرار ونس، من در پذیرفتن ماموریت جدید در حکومت کارتر تردید داشتم زیرا به هر حال می‌بایست با همان کسانی که در ماموریت تهران با آنها سر و کار داشتم کار بکنم. به ونس گفتم من تصور نمی‌کنم در هیچ شرایطی بتوانم با برژینسکی و دار و دسته‌اش کار کنم و در هر حال فکر می‌کنم آنها در کار وزارت خارجه و در نتیجه در کار سفرا دخالت خواهند کرد. اما ونس اطمینان داشت که با درسی که از تجربه ایران گرفته شده در هر ماموریت جدیدی که برای من در نظر گرفته شود گرفتاریها و مسائل گذشته تکرار نخواهد شد. اما من همچنان علاقه مند به ترک خدمت و بازنشستگی بودم. ونس سرانجام پیشنهاد کرد که چند روزی به مرخصی بروم و بعداً تصمیم نهایی خود را در این خصوص اتخاذ نمایم.
در ملاقاتی که با ونس داشتم او به اختصار به فشارهایی که برای تغییر سیاست آمریکا در باره خودداری از دادن پناهندگی به شاه به عمل می‌آید اشاره کرد و گفت او هم با من هم عقیده است که ورود شاه به آمریکا ممکن است به گروگانگیری سفارت آمریکا درتهران منجر شود و به همین جهت در مقابل فشارهایی که برای پذیرفتن شاه به آمریکا به عمل می‌آید مقاومت می‌کند. ونس گفت اگر این فشارها ادامه پیدا کند ممکن است به کمک من برای استدلال در این مورد احتیاج داشته باشد. من گفتم که در صورت لزوم در اختیار او خواهم بود. ولی در باره این موضوع دیگر مراجعه‌ای به من نشد.
قبل از اینکه برای گذراندن ایام مرخصی خود به فلوریدا بروم یکی از دوستان من که از اعضای هیات امنای «مجمع آمریکایی» بود به من تلفن کرد که چون رئیس این مجمع به سن بازنشستگی رسیده و در پاییز آینده کناره‌گیری خواهد کرد می‌خواهند مرا برای ریاست این مجمع پیشنهاد کنند. مجمع آمریکایی یک سازمان مطالعاتی وابسته به دانشگاه کلمبیا است که در سال 1950 از طرف آیزنهاور تاسیس شده و کار آن تحقیق و بررسی درباره مسائل مربوط به سیاست آمریکا است. دوست من تاکید کرد که حتماً ظرف یک هفته به این پیشنهاد پاسخ دهم زیرا در جلسه هفته بعد مجمع باید در این باره اتخاذ تصمیم شود.
چهار پنج روز تعطیلی در سواحل فلوریدا و زندگی راحت و بی دغدغه بدون محافظ و مراقبت و بدون جنگ اعصاب، مرا در تصمیم خود برای تقاضای بازنشستگی و کناره گیری از کار دولتی راسخ تر کرد. پیامی از وزارت خارجه که حاکی از تعیین سفیر جدیدی از طرف رئیس جمهور برای ایران و لزوم اعلام استعفای رسمی من از پست سفارت آمریکا در ایران بود هرگونه تردیدی را از میان برداشت. نخست به دوستان خود در وزارت خارجه گفتم که نامه استعفای مرا خودشان تهیه کنند و با امضای من به کاخ سفید بفرستند. سپس به مجمع آمریکایی اطلاع دادم که پیشنهاد ریاست این مجمع را می‌پذیرم و سپس نامه‌ای به عنوان ونس وزیر خارجه نوشتم و تصمیم خود را به بازنشستگی به وی اطلاع دادم. در تقاضای بازنشستگی خود تصریح کردم که چون به حسن تدبیر و قضاوت رئیس جمهور در مواقع بحرانی اعتقاد و اعتماد ندارم نمی‌توانم کار تازه‌ای را در این حکومت بپذیرم.

منبع:ویلیام سولیوان، ماموریت در ایران، محمود مشرقی، 1361، ص 190 تا 195

بازخوانی پرونده رحلت فرزند امام

سولیوان: گروگانگیری در سفارت، آغاز دوره تحقیر آمریکا بود

مروری بر نقش آل سعود در جنگ تحمیلی

سلسله قاجار چگونه منقرض شد؟

بررسی روش‌های تاریخ نگاری

بوی ماندگی کمبودهای فرهنگی

نامه جواهر لعل نهرو به دخترش ایندیرا گاندی
در باره فرهنگ و تمدن و هنر ایران

هویدا چگونه دستگیر شد؟

قدیمی ترین مسجد ایران

نقد خاطرات «ولادیمیر کوزیچکین»