5 – آشنایی با عوامل پیش‌برنده تاریخ
آیا علت حرکت‌ها و تحول ملت‌ها و جوامع در طول تاریخ یک عامل است یا عوامل متعددی در این امر دخیل هستند؟ اگر عوامل متعدد است، تاثیر این عوامل بر یکدیگر چگونه است؟ دین، اقتصاد، هنر، علم، فرهنگ، صنعت، جغرافیا، نقش شخصیت‌ها و ... هر یک به تنهایی یا در ارتباط با دیگری، چگونه بر تحول تاریخ اثر می‌گذارد؟ فایده مطالعه تاریخ این است که هریک از اینها را به طور مشخص روشن می‌سازد.
از: دکتر موسی نجفی و موسی فقیه حقانی، تاریخ تحولات سیاسی ایران، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1388، بخش مقدمه
|