ماهنامه الکترونيکي دوران شماره 158   دي ماه 1397
 

 
 

 
 
   شماره 158   دي ماه 1397


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
آیا این شاهنامه‌ها متعلق به فردوسی است؟


محمد علی فروغی علاقه عجیبی به شاهنامه داشت. او بخش مهمی از وقت خود را صرف شاهنامه کرد و به تنظیم خلاصه دو جلدی و منتخب یک جلدی آن پرداخت. تلاش فروغی بعدها توسط شاگردان و پیروان «مکتب» او پی گرفته شد. در نتیجه شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی به «کتاب مقدس ایدئولوژی شاهنشاهی» تبدیل گردید؛ چیزی که روح حکیم فرزانه طوس که شاهنامه خود را «ستم نامه عزل شاهان» و «دردنامه بی‌گناهان» می‌خواند(1) از آن بیزار بود.
استفاده جهت‌دار از اشعار فردوسی، خارج کردن ابیات از متن و کاربرد متملقانه آن و حتی تحریف فردوسی و جعل ابیات(2) به چنان ابتذالی کشیده شد که مرحوم ملک‌الشعرای بهار را به فریاد آوردو او گفت:
«....اشعار بي پدر و مادر را پهلوي هم قرار داده‌اند و اسم آن را شاهنامه گذاشتند. بنده وقتي مي گويم اين شعر مال فردوسي نيست، مي گويند تو وطن پرست نيستي ..... آقا اين وضع زندگي نيست... افرادي مي خواهند احساسات وطن پرستي مردم ار بدين وسيله تحريك كنند و بالا بياورند. هر چه دلشان خواست در آن مي گنجانند و هر چه در آن گنجانده شده، قبول مي كنند و مي گويند اين شاهنامه ملت ايران است....»(3)
همه این اقدامات یک هدف داشت : ترویج اندیشه و روانشناسی مبتنی بر ضرورت ایجاد یک حکومت مقتدر و متمرکز که در آن شاه نه انسانی مانند سایر انسان‌ها بلکه «ابرمرد» و حتی «نیمه خدا» است. زیرا تنها چنین شاهی است که می‌تواند به عنوان یک دیکتاتور مطلق‌العنان بر توده «عوام» فرمان راند و سلطه سیاسی فرهنگی نو استعمار را تامین کند. فروغی شخصاً چنین باوری داشت و شکل حکومتی پادشاهی را تنها فرم مناسب با فرهنگ و روان ایرانی جماعت می‌دانست.
پی نوشت:
1 – حکیم طوس می‌فرماید:
نگه کن که این نامه تا جاودان / درفشی بود بر سر بخردان
بماند بسی روزگاران چنین / که خوانند هرکس بر او آفرین
ستم‌نامه عزل شاهان بود / چو درد دل بی‌گناهان بود
2 – به این ابیات عجیب و غریب و دروغ توجه کنید:
چو کودک لب از شیر مادر بشست / محمد رضا شاه گوید نخست!
اگر همدم شه بود فرهی / فرح زاید از فر شاهنشهی!
شهنشاه بانوی فرخ نژاد / که شاهنشهی تاج بر سر نهاد
به راستی این ابیات چه سنخیتی با اندیشه و کلام حکیم طوس دارد؟!
3 – فردوسی و ابیات حماسی، ص 166 و 167

منبع:ظهور و سقوط سلطنت پهلوي، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، تهران، 1370، ج 2، صفحه 42 و 43

این مطلب تاکنون 1881 بار نمایش داده شده است.
 
     استفاده از مطالب با ذکر منبع مجاز مي باشد.                                                                                                    Design: Niknami.ir