ماهنامه الکترونيکي دوران شماره 205   دي ماه 1401
 

 
 

 
 
   شماره 205   دي ماه 1401


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 
تاریخ نگاران بهایی

نکته قابل تأمل، گرایش و اقدام بسیاری از اعضای این تشکیلات برای تاریخ نویسی پیرامون وقایع جاری کشور است. به طوری که تعداد زیادی کتاب تاریخی در همین مقطع نوشته می شود و همین کتابها مصالح و مواد تاریخ نویسان بعدی کشور را تشکیل می دهند. در حقیقت بخشی از مغشوش بودن تاریخ معاصر به دلیل نقش مخرب و ویژه ی این جریان در امرتاریخ نویسی معاصر و خوانش خاصی است که آنها نسبت به تاریخ معاصر داشته اند. این جریان سازی تا به امروز نیز ادامه داشته و هر از گاهی یکی از تاریخ نویسان این تشکیلات با پرداختن به موضوعی جدید بر تاریکی و مجهولات تاریخ معاصر و تشکیک در آن می افزاید.
از آخرین اقدامات تاریخ نویسان این تشکیلات تلاش برای نقد میرزا تقی خان امیرکبیر، ایجاد تشکیک و بی اعتبار کردن همه ی روایات تاریخ معاصر به بهانه ی تألیف به وسیله تاریخ نویسان ضد بهائی، ارائه ی تصویر زنی امروزی از طاهره قره العین و تلاش برای تبدیل وی به الگوی زن ایرانی و... تنها بخش کوچکی از تلاش های پیدا و پنهان این جریان برای بازخوانی و بازنویسی فرقه ای و تشکیلاتی تاریخ معاصر در چند سال گذشته است.
اخیراً «دکتر فریدون وهمن» و «عباس امانت» از اعضای تشکیلات بهائیت کتابی را منتشر کرده اند که شامل بخشی از اسناد دوران قاجار در خصوصی بابیان و بهائیان است. این کتاب با عنوان «از طهران تا عکا: بابیان و بهائیان در اسناد دوران قاجار» در خارج از کشور منتشر و سایت و خبرگزاریهای مختلف آن را پوشش تبلیغی داده اند. این کتاب در حاشیه بیستمین نشست سالانه «انجمن ادب و هنر ایران» در لندن معرفی شد. فریدون وهمن تاکنون چندین کتاب با موضوع تاریخ بهائیت تألیف کرده است که «یکصد و شصت سال مبارزه با دیانت بهائی (گوشه ای از تاریخ اجتماعی - دینی ایران در دوران معاصر)» یکی از این کتابهاست که در سال ۲۰۰۹ توسط انتشارات عصر جدید در آلمان به چاپ رسیده است.
وی در مصاحبه ای با کیهان لندن ضمن تکرار ادعاهای تشکیلات بهائی در خصوص تاریخ معاصر و بدون اینکه تاریخ نویسان بابی وبهائی را بخشی از آشفتگی در فهم تاریخ معاصر بداند به نقد این دوره پرداخته است. وی صراحتا به بازنویسی تاریخ معاصر ایران اشاره کرده و تلویحا به راهبردی شدن این موضوع در میان تاریخ نویسان بهائی اشاره کرده و از جمله نوشته است:
«نه تنها تاریخ نگاری در زمینه بابیها و بهائیان بلکه کل تاریخ نگاری ایران مخدوش است. به قول هما ناطق (با اینکه خودش هم اشتباهات تاریخی داشته است) اما تاریخ ایران را باید از نو نوشت. در تاریخ ایران دزدی ها و تقلب های بسیاری شده است. این تاریخ را باید با توجه به اسناد و مدارک بازسازی کنیم تا در مورد اقداماتی که پیش از این اتفاق افتاده یک جریان سالم تاریخ نگاری را شاهد باشیم. نمونه دیگر، دکتر فریدون آدمیت بود که دستکم در مورد بهائیان بسیار غرض ورزی کرد، شما به این موضوع توجه داشته باشید که من در اسناد دانشگاه ییل به سندی برخوردم که دست خط اوست. به این معنی او تمام این سندها یا بخش بزرگی از آنها را مشاهده کرده اما هیچ ذکری از آنها در کتاب خود نمی کند.»
آقای وهمن با این پیش داوری که تاریخ معاصر ایران مخدوش است و راجع به بهائی ها غرض ورزانه نوشته شده دو موضوع را به صورت ضمنی بیان می کند: نخست آنکه تاریخ نویسان غیر بهائی حقایق مربوط به بهائیان را کتمان کرده اند، دوم آنکه پژوهش خود را دقیق و حقیقی معرفی می کند. وی در ادامه به موضوع مهمی اشاره می کند که بیانگر بازتعریف ارزش تاریخ در استراتژی تشکیلات بهائیت است. این یادآوری نشان می دهد که تاریخ نویسان بهائی ورود به حوزه ی تاریخ و تغییر نگرشی و ذهنیت عمومی جامعه نسبت به بهائیت را در دستور کار قرار داده اند. به این ترتیب باید منتظر تألیفات و کتابهای بیشتری در زمینه تبرئه و تبلیغ بهائیت باشیم. وی در این زمینه می‌نویسد:
«...بیرون کشیدن این موهومات و دروغها از ذهن جامعه یک تربیت اجتماعی می‌خواهد. جامعه بهائی خود باید فرهنگسازی کند و این مسیر را اصلاح کند. نویسندگان ما و به طور مشخص نویسندگان مسلمان و استادان دانشگاه که امروز بیرون از ایران هستند و آزادی بیشتری دارند، دهان به گفتن تاریخ باز کنند. آنها باید با صدای بلند سرکوب جامعه بهائیان را محکوم کنند و از حقوق انسانی و شهروندی آنها دفاع کنند و برای فضای منصفانه ای جهت بررسی تاریخ و تغییر افکار عمومی مردم قدمی مهم بردارند...»
موضوع کتاب، اسنادی از دوره ی قاجار است که گویا به وسیله قاسم غنی (۱۲۷۲-۱۳۳۱ ه ش) به دانشگاه ییل داده شده اند. این اسناد، طیف وسیعی از موضوعات از قبیل: عهدنامه های نظامی زمان فتحعلی شاه، نامه های خصوصی ناصرالدین شاه و امیرکبیر و بسیاری اسناد دیگر را شامل می شود. تعدادی از این اسناد که قرار است در چند مجلد منتشر شود، به موضوع بابیها و بهائیان می پردازند. اسناد این مجموعه همچنین به دنبال نشان دادن مسیر تبعید حسینعلی نوری از ایران به عثمانی نیز هستند. کتاب در هفت فصل که شامل اسناد مربوط به تبعید و اقامت بابیان در بغداد، اقامت بابیان در استانبول، اقامت بابیان در ادرنه، لوح سلطان خطاب به ناصرالدین شاه، اسناد مربوط به بازرگانان بهائی ایرانی و کار پرداز ایران در مصر، هفت نامه منسوب به بهاءالله خطاب به کنت دو گوبینو (در دوره حضور وی در عکا) و اسناد مربوط به ناصرالدین شاه و بابیها و بهائیان است. این کتاب در ۵۵۰ صفحه و شامل عکس های رنگی از ۷۱ سند دوره قاجار است.
در پایان باید به همسویی کامل مراکز شرق شناسی و ایران شناسی و استقبال آنها از تألیفات بهائی اشاره کرد. در ۱۹ ژوئن برابر با ۲۹ خرداد انجمن فرهنگی ایران - دانمارک به منظور ارج نهادن به کارنامه فرهنگی فریدون وهمن مراسمی را تدارک دیده. دلیل این دعوت نیز آن گونه که در سایت این انجمن آمده: «فریدون وهمن ایران شناسی است که بیش از پنج دهه در این حوزه فرهنگی حضور داشته و با آثار خود پیرامون تاریخ و زبان و ادبیات فارسی پلی میان ایران و جامعه دانشگاهی بین المللی ساخته است.»
منبع: گزارش نامه شماره 7، جریان شناسی تاریخی، مرکز بررسی اسناد تاریخی


 
     استفاده از مطالب با ذکر منبع مجاز مي باشد.                                                                                                    Design: Niknami.ir