سكولارها در جايگاه
تاريخ‌نگاری انقلاب اسلامی | آثاري كه تاكنون در عرصه تاريخنگاري انقلاب توسط جريان مذهبي، به مفهوم تلفيقي از روحانيت و روشنفكراني كه فارغ از التقاط مي‌زيند، عرضه شده، بسيار اندك و در موارد بسيار، فاقد كيفيت و بايسته‌ها و استانداردهاي تاريخ‌پژوهي است.
گذشته از اين، به جز معدود آثار قابل اعتنا در اين عرصه، عمده آثار عرضه شده، توسط عناصري نوشته شده‌اند كه در جريان انقلاب اسلامي، يا از حواشي اين رويداد و يا صرفاً ناظر بودند – اگر نرد محبت با بيگانگان نمي‌باختند – و يا از جمله عناصر انقلابي بودند كه به تدريج از نظام كنار گذاشته شدند و تاريخنگاري را محملي براي تسويه حساب با سيستم قرار دادند كه بديهي است با چنين انگيزه‌اي، روايت‌هاي آنان خالي از خلل و حب و بغض نيست. اين گروه گاه كار را به چنان وارونه‌نمايي‌هايي كشانده‌اند كه همفكران خود آنان را نيز به انتقاد و اعتراض واداشته است! بررسی علل بي‌اعتنايي مذهبيون به امر تاريخنگاري مستلزم پژوهشها و ژرف‌نگري‌هاي بسيار است، از جمله آنكه اين جريان كه پيوسته موتور محرك نهضت‌هاي آزادي‌بخش در تاريخ معاصر ايران بوده، چرا هيچ‌گاه به فكر ثبت و ضبط آنچه خود كرده، نيفتاده است؟ ما از منظر دين، توجيهي براي اين رويكرد نمي‌يابيم. هم در قرآن و هم در سيره اهل بيت(ع)، رغبت شاياني به اين امر ديده مي‌شود. پيامبر اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) به جدّ به تاريخنگاري اهتمام داشتند. امامان به رغم آنكه خود نويسندگاني متبحر بودند، اما كاتبان متعددي نيز داشتند كه به ثبت رويدادها مي‌پرداختند، از اين روي حوادث قرون اوليه اسلام با دقت تحسين‌برانگيزي در كتب تاريخي ثبت شده‌اند. استاد شهيد مطهري در باب تاريخنگاري اسلام بر اين باورند كه وقايع صدر اسلام، به ويژه رويداد كربلا از جمله مواردي هستند كه جزئيات آن با دقت زياد ثبت شده‌اند و آنچه هم‌اينك در دسترس ماست، از هر نظر كافي و الهام‌بخش است؛ بنابراين تاريخنگاري در بين مسلمانان صدر اسلام و نيز در ساليان بعد، امري رايج تلقي شده و بي‌توجهي به آن، مبناي ديني ندارد.
علاوه بر اين برخي جريانات مذهبي با اين توجيه از اهتمام به تاريخنگاري رويگردان بوده‌اند كه بيان تلاش‌ها و مجاهدات، نوعي خودنمائي است! و انسان مؤمن، نبايد خويش را به اين شائبه، آلوده كند. در عين احترام و تكريم زهد اين گراميان، از ذكر اين نكته ناگزيريم كه اين طيف، تلقي درستي از اهميت تاريخنگاري ندارند، زيرا با گذشت ايام و با عدم اهتمام آنان به اين مهم، تمامي دستاوردهاي حاصل از تلاش و مبارزه آنان تحريف مي‌شود و به تدريج به باد مي‌رود، در حالي كه با ثبت دقيق رويدادها، انديشه و هدف آنان از اين گونه آسيب‌ها مصون خواهد بود.
منبع : نشریه «ياد»، شماره 4 و 5؛ ويژه آغاز چهارمين دهه انقلاب اسلامي
|
|
|