یک سند
در بررسی پرونده قیام 15 خرداد 1342 نام غلامعلی اویسی به عنوان یک چهره قاتل که مسئولیت اصلی را در خونریزی و کشتار مردم تهران برعهده داشته است، مطرح می‌باشد. اویسی از ژنرال‌های جنایتکار عصر پهلوی دوم است که نامش با دو جنایت عمده تاریخ معاصر ایران یعنی 15 خرداد 42 و 17 شهریور 57 گره خورده است. انتصاب او به فرماندهی عملیات سرکوب در این دو رویداد تاریخی به خاطر ولعی است که وی در کشتار مردم داشته و آن را همواره بخشی از وظیفه خود در قبال رژیم شاه می‌دانسته است.
سند زیر که از جمله اسناد ساواک راجع به اویسی می‌باشد، به خوبی جایگاه و نقش موثر او را در سرکوب خونین قیام 15 خرداد را نشان می‌دهد.


--بـرای مشـاهـده سـنــد کـلیـک کنـیـد--


شرح سند :
شماره:1122 / بخش 312 تاريخ: 6/4/42
موضوع: انتشار شايعات عليه ارتش و دربار شاهنشاهي
بين بازاريها و طبقات مختلف مردم شايع شده بعد از واقعه تيراندازي روز پانزدهم و شانزدهم خرداد تهران تيمسار اويسي فرمانده لشكر گارد افسران مأمور لشكر گارد را جمع و ضمن سخناني به آن‌ها مي‌گويد درجنگ دو روزه دو هزار عدد فشنگ مصرف شده پس چرا عده مقتولين كمتر از تعداد فشنگهاي مصرف شده مي‌باشد. يكي از افسران كه دچار احساسات شده از جاي خود بلند شده مي‌گويد تيمسار اين مردم هموطنان ما هستند ما چگونه مي‌توانيم به تعداد گلوله‌هاي مصرف شده آدم بكشيم ـ از اين بيان افسر مذكور تيمسار اويسي عصباني شده دستور بازداشت او را صادر كرده و قرار است او را از ارتش نيز اخراج نمايند. در بين مردم همه جا صحبت از اين است كه تيمسار اويسي كراراً دستور داده بوده است كه مهاجمين و اجتماع‌كنندگان مورد هدف قرار گيرند و خصومت شديدي نسبت به او در مردم بوجود آمده است.
***
در حادثه 15 خرداد 42 غلامعلی اویسی به دستور شاه مسئولیت قلع و قمع تظاهرات تهران را بر عهده گرفته بود و منطقه سبزه میدان و بازار تهران عرصه اصلی جنایت او علیه مردم تهران بود.
اویسی از نظامیانی بود که مدارج ترقی‌اش در حکومت پهلوی عمدتا مربوط به بعد از کودتای 28 مرداد 1332 است. او در سالهای پس از کودتا دوره دانشگاه جنگ را در تهران و دوره ستاد و فرماندهي را در امريكا را طی کرد . در 1339 به رياست ستاد گارد و در 1341 به فرماندهي لشگر يك گارد رسيد و در همين سمت بود كه به عنوان فرماندار نظامي تهران مسئولیت سرکوب قیام 15 خرداد 1342 را برعهده داشت. او در 1348 فرماندهي ژاندارمري كل كشور و در 1351 فرماندهي نيروي زميني ارتش را برعهده گرفت. در جريان انقلاب اسلامي نیز بار ديگر عهده‌دار سمت فرماندار نظامي تهران و حومه شد و در كشتار خونين 17 شهريور تهران نقش محوری داشت.
اویسی در دیماه 1357 و در آستانه پیروزی انقلاب از کشور گریخت و تا زمان قتل خود در بهمن 1362 لحظه‌ای از مبارزه با انقلاب اسلامی دست بر نداشت.