ماهنامه الکترونيکي دوران شماره 198   خرداد ماه 1401
 

 
 

 
 
   شماره 198   خرداد ماه 1401


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
معرفی کتاب «خاطرات سیاسی آیت‌الله ری‌شهری»

کتاب «خاطرات سیاسی آیت‌الله ری‌شهری» که برای نخستین‌بار سی وچندسال قبل منتشر شده بود، به همت موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی مجددا تجدید چاپ شد.
این کتاب که خاطرات آیت‌الله ری‌شهری از ماجرای پرونده سیدمهدی هاشمی است، نخستین بار در سال 1369 منتشر شده بود. مرحوم ری‌شهری که در بازه سالهای 63 تا 68 عهده‌دار مسئولیت وزارت اطلاعات بود، پس از رحلت امام، خاطرات خود از فراز و فرود برخورد با سیدمهدی هاشمی و حواشی آن از جمله مواضع آیت‌الله منتظری را در قالب این کتاب منتشر کرد. با توجه به رحلت مرحوم ری‌شهری و گذشت سه دهه از چاپ کتاب «خاطرات سیاسی» و کم‌یاب بودن آن، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی تصمیم به تجدیدچاپ این کتاب همراه با برخی اسناد و ضمائم جدید گرفت.
در مقدمه ناشر چنین می‌خوانیم:
کتاب «خاطرات سیاسی» آیت‌الله ری‌شهری را باید از نخستین گام‌های تاریخ‌نگاری امنیتی در جمهوری اسلامی دانست. انتشار خاطرات وزیر اطلاعات وقت از یک پرونده سرنوشت‌ساز و حساس نظام، آن هم در حالی که کمتر از یک‌سال از تحویل مسئولیت آن وزارتخانه می‌گذرد، اقدامی خط‌شکنانه بود که تا سالها پس از آن نظیر و مشابهی نداشت.
حساسیت‌های امام نسبت به انحراف فکری و ترورهای منتسب به طیف سیدمهدی هاشمی و برادرش سیدهادی، و گسترش افکار و تشکل‌های وابسته به آنان در داخل و خارج و به‌خصوص در حوزه علمیه قم و در حاشیه امن و حمایت همه جانبه آیت‌الله منتظری به عنوان مرجع تقلید و قائم مقام رهبری و تاثیرپذیری ایشان از آنها، از مسائل مهم و حیاتی بود که سرعت اتفاقات و تحولات دهه شصت، باعث شده بود ناگفته باقی مانده و بسیاری از مردم و حتی خواص سیاسی کشور نسبت به آن توجیه نباشند. مساله‌ای که فراگیری آن باعث شد امام‌خمینی در بخشی از نامه فروردین 68 خود به نمایندگان مجلس و وزراء درباره‌اش بنویسند «شنیدم در جریان امر حضرت آقای منتظری نیستید و نمی دانید قضیه از چه‏‎ ‎‏قرار است. همین قدر بدانید که پدر پیرتان بیش از دو سال است در اعلامیه ها و پیغامها‏‎ ‎‏تمام تلاش خود را نموده است تا قضیه بدین جا ختم نگردد، ولی متأسفانه موفق نشد. از‏‎ ‎‏طرف دیگر وظیفۀ شرعی اقتضا می‌کرد تا تصمیم لازم را برای حفظ نظام و اسلام بگیرد.‏‎ ‎‏لذا با دلی پرخون حاصل عمرم را برای مصلحت نظام و اسلام کنار گذاشتم.‏ ان شاءالله خواهران و برادران در آینده تا اندازه ای روشن خواهند شد.»
روشن‌شدن جنبه‌های مختلف ماجرای آیت‌الله منتظری که مورد تاکید امام بود، یک ماه پیش از رحلت امام با انتشار رنجنامه یادگار امام آغاز و کمتر از یک‌سال پس از رحلت امام با انتشار کتاب «خاطرات سیاسی» آیت‌الله ری‌شهری توسط موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی ادامه یافت. انتشار این کتاب در آن بازه‌ی زمانی، با استقبال گسترده جامعه سیاسی روبرو و باعث شد. این کتاب که شامل اسناد تاریخی و نامه‌های منتشرنشده متعددی بود، در مدت کوتاهی در تیراژ وسیع تجدید چاپ شود. هرچند بعدها کتاب «خاطرات سیاسی» با افزوده‌شدن خاطرات آیت‌الله ری‌شهری از عزل آیت‌الله منتظری تکمیل و با نام «سنجه‌ی انصاف» منتشر شد و بعدها خاطرات و روایت‌های تکمیلی سایر افراد مرتبط با این پرونده، برگ‌های دیگری بر روایت‌تاریخی این موضوع افزود؛ اما متن این کتاب به عنوان یک سند دست‌اول تاریخی از یک راوی معتبر در حافظه تاریخی انقلاب اسلامی ماندگار گشت. از این جهت شاید بتوان کتاب «خاطرات سیاسی» و نویسنده‌ی آن را از پیشگامان «جهاد تبیین» در تاریخ انقلاب دانست.
اگرچه سی و دو سال از انتشار این کتاب ارزشمند می‌گذرد، اما همچنان تقاضا برای دسترسی به آن وجود دارد و از این رو موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی تصمیم گرفت این کتاب را همراه با اضافه‌کردن برخی اسناد و تصاویر تکمیلی در جهت گویاسازی بیشتر نکات مورد اشاره در کتاب، منتشر کند.
بازنشر کتاب در این مقطع، از جنبه دیگری نیز خالی از لطف نیست؛ آیت‌الله محمد محمدی نیک، مشهور به ری‌‌شهری از آغاز نهضت امام خمینی مبارزه با رژیم پهلوی را آغاز کرد و پس از انقلاب اسلامی نیز در سنگرهای مختلف همچون حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب اسلامی، ریاست دادگاه انقلاب ارتش، وزیر اطلاعات، دادستان کل کشور، دادستان ویژه روحانیت، تولیت حرم حضرت عبدالعظیم حسنی، نمایندگی مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری، نمایندگی ولی فقیه و سرپرست سازمان حج و زیارت و ریاست مؤسسه فرهنگی دارالحدیث به تناسب جایگاه و نیاز زمان کارنامه درخشانی بر جای گذاشته است؛ اما نقشی که وی در مقطع حساس 1365 تا عزل قائم مقام رهبری در دفع خطر یک باند انحرافی از مسیر انقلاب اسلامی ایفا کرد؛ برجسته تر از دیگر خدمات وی بود.
اینک که ایشان در در نخستین روز سال 1401 به دیار باقی شتافته است؛ قدرشناسی از یک عمر مجاهدت در مسیر رضایت الهی ایجاب می‌کرد به یادآوری زحمات وی در این حساس‌ترین فراز از کارنامه‌اش بپردازیم.

منبع:موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی

این مطلب تاکنون 935 بار نمایش داده شده است.
 
     استفاده از مطالب با ذکر منبع مجاز مي باشد.                                                                                                    Design: Niknami.ir