| عملیات کمان 99 |  در سالهای دفاع مقدس حماسه‌های فراوانی از رزمندگان اسلام رخ داده و اقدامات ماندگار فراوانی در پرونده رشادت‌های لشکریان اسلام به ثبت رسیده است. عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر، عملیات مرصاد و دفن اشرار و منافق در خاک دشمن ستیز ایران، و .... از این دسته‌اند. یکی از همه رشته اقدامات که در تاریخچه مجاهدت‌های خلبانان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران ثبت و ضبط شده است، عملیات موسوم به کمان ۹۹ نام دارد.
در بعد از ظهر روز ۳۱ شهریور سال ۱۳۵۹ نیروی هوایی عراق در عملیاتی شبیه به حمله نیروی هوایی اسرائیل که در سال ۱۹۶۷ در جنگ با اعراب، با حمله غافلگیرکننده نیروی هوایی مصر را از کار انداخته بود، به پایگاه‌های هوایی ایران حمله کرد، با این تصور که با این کار، نیروی هوایی ایران را از کار خواهد انداخت. این عملیات موفقیت چندانی برای عراق نداشت و نیروی هوایی ایران آسیب زیادی ندید. پرسنل نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی (معاونت‌های عملیات پایگاه‌ها) با دستور فرمانده وقت نیروی هوایی ارتش؛ جواد فکوری شبانه مشغول برنامه‌ریزی برای اجرای طرح عملیاتی البرز شدند و طرح عملیات در واپسین دقایق شامگاه ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ آماده شد.
در طلوع آفتاب روز دوم جنگ یعنی اول مهر ۱۳۵۹ نیروی هوایی ایران با ۱۴۰ پرواز انواع جنگنده و با کلمه رمز «کمان ۹۹» به پایگاه‌های هوایی پادگان‌های ارتش و تاسیسات نظامی عراق حمله کرد. در عملیات کمان۹۹، شمار ۲۰۰ هواپیمای جنگی ایرانی حضور داشتند، که ۱۴۰ فروند از آنها از مرز عبور کردند و اهداف نظامی، فرودگاه‌ها و آشیانه‌های نظامی متعلق به ارتش عراق را در مناطق کرکوک، موصل، رشید، حبانیه، ناصریه، شعیبیه، کوت و المثنی مورد هدف قرار دادند و ۶۰ فروند دیگر نیز کار پشتیبانی را در این عملیات هوایی، انجام می‌دادند. بر اساس طرح عملیات، پایگاه‌های هوایی تهران، همدان و بوشهر با یگان‌های اف-۴ و پایگاه‌های تبریز و دزفول با یگان‌های اف-۵ در این عملیات شرکت کردند، همچنین پایگاه‌های هفتم و هشتم شکاری نیز با یگان‌های اف-۱۴، کار پشتیبانی را برعهده داشتند. پس از این عملیات تا چند روز پرواز هواپیماهای عراقی از بعضی پایگاه‌های هوایی آن کشور ممکن نبود. ۴۰ فروند از هواپیماهای این یورش هوایی « اف ۵ » بودند که از پایگاه هوایی تبریز به پرواز در آمده بودند و به پایگاه هوای موصل حمله کرده بودند. بر اثر حملات وسیع هوایی ایران رژیم بعثی عراق از روز دوم جنگ قادر به صدور نفت خود از پایانه‌های نفتی البکر و الامیه در خلیج فارس نبود. حملات هوایی علیه ستون های زرهی دشمن که در حال پیشروی در خاک ایران بودند و نیز زدن پل‌های عقبه این واحدها در تخریب روحیه تقوای متجاوز نقش بسزایی داشت.
عملیات «کمان ۹۹» که بزرگترین عملیات نظامی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود باعث شد ارتش متجاوز عراق بفهمد که این نیرو همچنان فعال است. حملات جنگنده‌های نیروی هوایی به اهداف نظامی در درون خاک عراق روحیه فرماندهان عالیرتبه عراق را تضعیف کرده بود. از سوی دیگر حمله روز اول مهر جنگنده‌های نیروی هوایی موجب نیرو بخشی به مردم و ایجاد روحیه در آنها و مسئولان و نیز رزمندگان جبهه‌های جنگ شده بود. به نظر می‌رسد کارکرد روانی و سیاسی حمله ۱۴۰ فروند جنگنده ایرانی علیه تاسیسات عراق بیشتر از اثر نظامی آن بود. حملات نیروی هوایی تغییر چندانی در حرکت تاکتیکی ارتش بعثی به سوی خاک ایران ایجاد نکرد. اما حمله به مخازن سوخت ارتش عراق تا حدودی باعث کندی و سوخت رسانی به خودروهای زرهی و جنگی دشمن شد. برخی از عقبه‌ها و عمق خطوط پشتیبانی یگان‌های بعثی هم هدف حمله هوایی ایران قرار گرفت.
یورش‌نیروی هوایی ایران در عملیات «کمان 99» باعث شد حیثیت این نیرو که پس از کودتای نافرجام نقاب (نوژه) خدشه‌دار شده بود تا حد زیادی بازسازی شود. همچنین تلاش‌های نیروی هوایی موجب شد مدیران کشور و فرماندهان جبهه اعتماد به نفس کافی برای مقابله با دشمن پیدا کنند.
منابع:
مقاله «عملیات کمان ۹۹» ضربه‌ای کاری بر پیکره نیروی هوایی ارتش بعثی/ حمله ۱۴۰ فروند جنگنده ایرانی به خاک عراق، خبرگزاری تسنیم
دکتر حسین علایی، تاریخ تحلیلی جنگ ایران و عراق، نشر مرز و بوم، 1395، جلد اول، ص 254 تا 256
| این مطلب تاکنون 943 بار نمایش داده شده است. |
|
|
|