بدون شک شناخت تاریخ و فراز و نشیب‌های یک ملت در طول حیات خود تاثیر قطعی در آگاهی و بصیرت آن ملت دارد و اگر این شناخت، تبدیل به درس و عبرت شود، تاثیرات آن به صورت یک جریان سالم رو به کمال، آینده ملت را تضمین خواهد کرد.
امام علی(ع) در خطبه معروف قاصعه، همگان را به عبرت گرفتن از امت‌های گذشته و پند گرفتن از سرنوشت آنان فرا می‌خوانند. آنجا که می‌فرمایند:
فاعتبروا بما اصاب لامم‌المستکبرین من قبلکم ... والقطفوا بمثاوی خدودهم(1)
امام‌المتقین در نامه خود به امامالحسن مجتبی(ع) در باره اهمیت تاریخ و درس گرفتن از آن و اینکه تاریخ را چگونه باید مطالعه کرد تا تاثیر آن در زندگی انسان مثبت و رو به کمال باشد می‌فرمایند:
«پسرم! درست است که من به اندازه پیشینیان عمر نکرده‌ام، اما در کردار آنها نظر افکندم و در آثارشان سیر کردم، تا آنجا که گویا یکی از آنان شده‌ام. بلکه گویی با مطالعه تاریخ آنان از اول تا پایان عمرشان با آنان بوده‌ام. پس قسمتهای روشن و شیرین زندگی آنان را از دوران تیرگی آن شناختم و زندگی سودمند آنان را با دوران زیانبارشان شناسایی کردم. سپس از هر چیزی، مهم و ارزشمند آن را و از هر حادثه‌ای زیبا و شیرین آن را برای تو برگزیدم و ناشناخته‌های آنها را دور کردم.(2)
تاریخ، پیوستگی بین نسل‌های یک ملت با گذشته خویش است و به همین دلیل هویت آنان را تشکیل می‌دهد. تاریخ، نقش‌ها را چه مثبت و چه منفی در حوادث مختلف مشخص می‌کند و وفاداری‌ها و بی‌وفایی‌ها را نسبت به منافع ملی روشن می‌سازد. تاریخ، دوستان و دشمنان یک ملت را تفهیم می‌کند که در آینده به چه کسانی باید اعتماد کند و به چه گرو‌ه‌هایی باید سوء‌ظن داشته و بی اعتماد باشد. تاریخ روشن می‌کند که ملت و دولت در حال ساختن چه چیزی برای آینده هستند و ارزش آن چیزی که باید از آن دفاع شود، چیست. تاریخ، اسباب و علت‌های پیروزی یک ملت را در وقایع مختلف ارائه می‌کند. چنانچ, علل شکست‌ها و انکسار ملت را هم معلوم می‌سازد!
بر این اساس تاریخ اهمیت بسزایی داردو همین امر باعث شده تا مستکبرین و هوسرانان در صدد تحریف تاریخ ملتها برآیند تا آنان را از این پشتوانه عظیم، محروم ساخته و راه را برای سلطه خود هموار سازند. امروزه دهها بنیاد در کشورهای غربی – به ویژه آمریکا – در حال شکل دادن به تاریخ معاصر و تاریخ انقلاب اسلامی برطبق خواست مستکبرین هستند. واقعیت‌های انقلاب از جمله خاستگاه آن و انگیزه‌های مردم با ایمان را با تحریف و تغییر اعلام می‌دارند. دستاوردهای آن را کمرنگ می‌کنند، خسارت‌های آن را بزرگ می‌نمایند، ملی‌گراها، لیبرال‌ها و منافقین را صاحب حق در انقلاب معرفی می‌کنند، جریانات و وقایع رخ داده در آن را به نفع مخالفین و دشمنان تفسیر و تحلیل می‌کنند، آنان می‌خواهند هم برای نسل گذشته امر را مشتبه کنند و هم به نسل جدید بفهمانند که چیزی وجود ندارد که از آن دفاع و حمایت کنند! و در صحنه بین‌الملل نیز نسل‌های گذشته و چشم دوخته به این انقلاب را ناامید سازند و چهره‌ای نازیبا از انقلاب عرضه کنند.
امام خمینی(ره) با اذعان به این حقیقت تلخ تاکید دارند که تاریخ انقلاب باید حقیقی و همچون انقلاب اسلامی، بر دوش مغضوبین و پابرهنگان باشدو تلاش آنان را با صدا و تصویر ماندگار سازد،
«....اکثر مورخین، تاریخ را آنگونه که مایلند و یا بدان گونه که دستور گرفته اند می نویسند، نه‏‎ ‎‏آنگونه که اتفاق افتاده است. از اول می دانند که کتابشان بنا است به چه نتیجه ای برسد و‏‎ ‎‏در آخر به همان نتیجه هم می رسند.‏ از شما می خواهم هر چه می توانید سعی و تلاش نمایید تا هدف قیام مردم را مشخص‏‎ ‎‏نمایید، چرا که همیشه مورخین اهداف انقلابها را در مسلخ اغراض خود و یا اربابانشان‏‎ ‎‏ذبح می کنند. امروز همچون همیشۀ تاریخ انقلابها، عده ای به نوشتن تاریخ پر افتخار‏‎ ‎‏انقلاب اسلامی ایران مشغولند که سر در آخور غرب و شرق دارند. تاریخ جهان پر است‏‎ ‎‏از تحسین و دشنام عده ای خاص، له و یا علیه عده ای دیگر و یا واقعه ای در خور بحث.‏‎ ‎‏اگر شما می توانستید تاریخ را مستند به صدا و فیلم حاوی مطالب گوناگون انقلاب از زبان‏‎ ‎‏توده های مردم رنجدیده کنید، کاری خوب و شایسته در تاریخ ایران نموده اید. باید‏‎ ‎‏پایه های تاریخ انقلاب اسلامی ما چون خود انقلاب بر دوش پابرهنگان مغضوب قدرتها‏‎ ‎‏و ابرقدرتها باشد.‏....»(3)
حضرت امام به تحریف تاریخ خیلی حساس بودند. گزارش حجت‌الاسلام سید حمید روحانی در خصوص کتاب تاریخ دبیرستانها به حضرت امام و اشاره به برخی تحریف‌ها و اشکالات آن کتاب، سبب شد حضرت امام بلافاصله در نامه‌ای به آیت‌الله خامنه‌ای – که آن زمان رئیس جمهور و رئیس شورایعالی انقلاب فرهنگی بودند – از ایشان بخواهند به این مسئله رسیدگی نمایند:
«....نامۀ جناب حجت الاسلام آقای سیدحمید روحانی اخطاری است برای همۀ آنانی که‏‎ ‎‏دلشان برای اسلام و انقلاب می تپد. باعث تعجب و تأسف است که نظام آموزشی کشور‏‎ ‎‏اسلامی ایران نسبتی به مرحوم بهبهانی ـ رحمة الله علیه ـ دهد که حتی کسروی با آن سوابق‏‎ ‎‏ضداسلامی دربارۀ ایشان نمی دهد. کسرویِ ضد دین پس از تجلیل از آقایان: بهبهانی و‏‎ ‎‏طباطبایی‏‎(4) دستور بهبهانی و طباطبایی به مردم را در پناه بردن به سفارت یک دولت‏‎ ‎‏بیگانه رد می کند. از حضرتعالی، که دلسوز اسلام و انقلاب هستید، اکیداً می خواهم‏‎ ‎‏مسئولی برای رسیدگی به این امور گذاشته، تا در تمام اینگونه موارد شما را در جریان‏‎ ‎‏بگذارد. سایر موارد نامۀ آقای روحانی هم مورد مداقّه است. گزارش کار را به اینجانب‏‎ ‎‏بدهید. والسلام علیکم و رحمت الله.... 4/12/67‏ - روح الله الموسوی الخمینی....‏»(5)
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز به موضوع تاریخ و مطالعه آن به ویژه از طرف جوانان تاکید بسیار دارند و یکی از دغدغه‌های خود را بی‌اطلاعی جوانان از تاریخ معاصر می‌دانند:
«...نمی‌دانم آیا جوانان نسل ما و نسل انقلابی تاریخچه این 150 سال یا 200 سال اخیر را درست خوانده‌اند یا نه. من همه دغدغه‌ام این است که جوان انقلابی امروز نداند که ما بعد از چه دورانی، امروز در ایران مشغول چنین حرکت عظیمی هستیم...»(6)
بر همین اساس از جوانان می‌خواهند که با تاریخ آشنا شوند:
«....من واقعاً به شما برادران و خواهران عزیز توصیه می‌کنم که با تاریخ آشنا شوید. تاریخ درس است. از تاریخ بسیار درس‌ها می‌شود آموخت و بسیار تجربه‌ها می‌شود به دست آورد.... رنگ‌های زندگی عوض می‌شود، روش‌های زندگی عوض می‌شود، اما پایه‌های اصلی زندگی بشر و جبهه‌بندیهای اصلی بشر تغییر پیدا نمی‌کند.(7)
رهبر انقلاب، جوانان دانشگاهی و حوزوی و حتی نظامی را دعوت می‌کنند تا نسبت به تاریخ انقلاب اسلامی اهتمام جدی داشته و آن را مطالعه کنند و بشناسند:
«....باید این انقلاب را درست بشناسید. یكی از كارهای مهم شما جوانان عزیز این است كه مبانی نظری انقلاب را عمیقاً بشناسید. ما كسانی را دیدیم كه با احساسات وارد این میدان شدند، بدون تكیه‌گاه نظریِ مستحكم؛ با یك تندباد سرنگون شدند، راهشان عوض شد.... بعد تجربه‌ی انقلاب را، یعنی عینیت این نظریه را در طول این سالها بدانید؛ تاریخ انقلاب را بدانید.... شما با آگاهی از تاریخ انقلاب میتوانید این را به دست بیاورید....»(8)
پی نوشت:
1 – نهج‌البلاغه، خطبه 192
2 – همان، نامه 31
3 – صحیفه امام، ج 21، ص 239، نامه به حجت‌الاسلام سید حمید روحانی
4 - آیات عظام آقایان: سیدعبداللّه بهبهانی و سیدمحمد طباطبایی، از علمای بنام و از بانیان نهضت مشروطیت
5 - صحیفه امام، ج 21، ص 296 و 297
6 - بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با وزیر، معاونین و روسای مناطق آموزش و پرورش سراسر کشور. به تاریخ 21/5/71
7 - بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با جوانان در مصلای بزرگ تهران، به تاریخ 1/2/79
8 - بیانات مقام معظم رهبری در دانشگاه امام خمینی به تاریخ 6/3/92

منبع:تاریخ انقلاب اسلامی، دولت موقت از تشکیل تا استعفا، موسسه فرهنگی هنری قدر ولایت، چاپ اول، 1392، بخش مقدمه

تاثیر شناخت تاریخ در بصیرت ملتها

روایت آمریکایی از یک تعرض

لحظه‌های شکست یک تجاوز از زبان متجاوز

حکومت فراماسونها بر ایران

اطرافیان شاه

گزارش یک حقارت

چند اعتراف

خاطره

دو رنگی

معرفی دو کتاب