| چگونه خانه قوام السلطنه به سفارت اسرائيل تبديل شد ؟ |  محمد تقي تقي پور
درباره چگونگي خريد و تهيه ساختمان نمايندگي رژيم صهيونيستي كه به سفارت مخفي و غيررسمي اسرائيل شهرت پيدا كرده بود، ادعاها و نقل و قول‌هاي متفاوت شده است. آنچنان كه سال‌ها بعد از پيروزي انقلاب اسلامي، انجمن كليميان تهران، طي دادخواست قضايي ادعا كرد كه ساختمان سفارت فلسطين در تهران كه قبل از اين، يعني در دوران سلطنت پهلوي، محل نمايندگي دولت اسرائيل در تهران بود، متعلق به آن انجمن است. ادعاي انجمن كليميان اين بود كه چون دولت اسرائيل طبق قانون ايران فاقد مجوز قانوني براي خريد آن مكان بود، لذا انجمن كليميان تهران آن را خريداري كرده و در اختيار دولت اسرائيل گذاشته بود و مأموران رژيم صهيونيستي از آن به عنوان دفتر نمايندگي يا همان سفارت غيررسمي و مخفي آن دولت جعلي استفاده مي‌كردند. برخي ادعاها و اقوال اين بود كه هزينه خريد و تهيه ساختمان را دولت صهيونيستي تأمين و پرداخت كرده بود، ليكن به دليل اين كه طبق قانون نمي‌توانست آن را به نام رژيم جعلي اسرائيل ثبت كند، بنابراين به نام انجمن كليميان تهران خريداري كرد. همچنين گفته شده است كه بعضي مقامات بلندپايه ايراني در آن زمان براي خريد ساختمان ياد شده نقش و سهم و مشاركت داشتند.
به گفته عزري خانه قوام را « يومطوب » از سوي انجمن كليميان ايران خريد و به سفارت اسرائيل در ايران اجاره داد.
گزارش ساواك درباره ساختمان مذكور با موضوع: «اجاره منزل براي سفارت اسرائيل» به شرح زير است:
محترماً در اجراي اوامر صادره مبني بر حواله مبلغي پول از اسرائيل جهت خريد خانه براي سفارت به استحضار عالي مي‌رساند مبلغ حواله شده را سفارت در اختيار انجمن كليميان مقيم تهران قرار داده و انجمن مزبور منزل مرحوم قوام‌السلطنه واقع در خيابان كاخ شمالي را خريداري و قرار بود كه خانه مزبور را براي استفاده سفارت اسرائيل در اختيار آقاي عزري قرار دهند.
تيمسار رياست ساواك فرمودند: در گذشته پيرامون اجاره محل سفارت اسرائيل، از ساواك شرحي به نمايندگي اسرائيل نوشته شده كه مي‌توانند خانه‌اي اجاره نمايند؛ ليكن با بررسي سوابق چنين اجازه يا گواهي‌نامه‌اي نزد مقامات اسرائيلي به دست نيامد و تصور نمي‌رود كه ساواك چنين اجازه‌نامه‌اي صادر نموده باشد. در مذاكره‌اي كه با آقاي عزري به عمل آمد، نامبرده اظهار داشت كه وزارت امور خارجه شرحي به انجمن كليميان نوشته كه انجمن مي‌تواند خانه خريداري شده را در اختيار نمايندگي اسرائيل قرار دهد. ضمن تماسي كه با آقاي حبيب القانيان به عمل آمد، آقاي القانيان اظهار داشت: «در حال حاضر و در شرايط فعلي واگذاري اين خانه به سفارت اسرائيل ممكن است عواقب نامطلوبي را دربر داشته و در شرايط فعلي واگذاري اين خانه به اسرائيلي‌ها به مصلحت نمي‌باشد. چنانچه وزارت امور خارجه در اين مورد اقدامي نمايد، از آن وزارت استدعا خواهد گرديد كه در اين مورد اصراري به عمل نيايد.» در خاتمه آقاي القانيان اظهار داشتند كه شخصاً با آقاي عزري ملاقات و ايشان را قانع خواهم نمود كه در حال حاضر واگذاري اين خانه به آنان به صلاح انجمن كليميان و سفارت اسرائيل نمي‌باشد و قرار شد نتيجه مذاكرات خود را با آقاي عزري متعاقباً به اطلاع برساند.
يك ماه پس از ماجراي فوق‌الذكر، اداره كل هشتم ساواك در گزارش ديگري با موضوع «صدور اجازه خريد منزل براي سفارت اسرائيل» خطاب به رئيس ساواك چنين نوشت:
محترماً با تقديم گزارش قبلي اين اداره كل در مورد واگذاري منزل شماره 9 خيابان كاخ شمالي به سفارت اسرائيل، روز 11/9/1347 مجدداً آقاي عزري تلفني با اينجانب تماس گرفت و تقاضا داشت كه ساواك كتباً موافقت خود را در اين مورد به آقاي القانيان ابلاغ نمايد. چون وزارت امور خارجه با توجه به تقاضاي كتبي آقاي القانيان، كتباً نظر خود را ابلاغ نموده است و ساواك نمي‌تواند در جواب تقاضاي شفاهي آقاي عزري پاسخ كتبي بدهد. در صورت تصويب از آقاي القانيان خواسته شود كه كتباً تقاضاي خود را مبني بر واگذاري منزل شماره 9 خيابان كاخ شمالي به آقاي عزري به ساواك تسليم نمايد تا در جواب وي بدون توجه به سابقه موافقت ساواك، با واگذاري منزل به شخص آقاي عزري اعلام گردد.
در حاشيه اين گزارش، از طرف دفتر نصيري رئيس وقت ساواك چنين اضافه و نوشته شده است:
در [تاريخ] 12/9/1347 به عرض تيمسار رياست ساواك رسيد. فرمودند: قرار شد آقاي القانيان شرحي به نخست‌وزيري بنويسند.
چند ماه بعد، رژيم صهيونيستي يكي از مأموران خود را به تهران اعزام كرد تا مقدمات واگذاري مكان موردنظر به نمايندگي اسرائيل را فراهم و در اين باره تسريع به عمل آورد. آنچنان كه در گزارش ساواك نيز با موضوع «تغيير محل سفارت اسرائيل» تصريح شده است:
شخصي به نام « رامبرو » براي تغيير محل سفارت اسرائيل به ايران آمده است.
چند روز پس از اين، يكي از مأموران و منابع ساواك در گزارشي اعلام مي‌كند:
سفارت اسرائيل در تهران ساختمان جديدي براي سفارت خريداري مي‌نمايد و عزري سفير اسرائيل از يهوديان تهران خواسته است كه براي اين كار كمك‌هاي نقدي بنمايند. بعضي از آنان قبول كرده و وجوهي پرداخته‌اند و بعضي هم از پرداخت آن شانه خالي كرده و اظهار داشته‌اند كه ما ايراني هستيم و كاري با اسرائيل نداريم.
سه هفته بعد از اين، در گزارش يكي ديگر از منابع و مأموران ساواك چنين اعلام شد:
به قرار اطلاع، يكي از كاركنان ايراني آژانس يهود اظهار نموده است كه القانيان سرمايه‌دار كليمي منزل سابق مرحوم قوام‌السلطنه را در خيابان كاخ خريداري كرده و در اختيار آژانس يهود در ايران گذاشته و قرار است آژانس مزبور به آن محل نقل‌مكان كند.
در ادامه اين گزارش تأكيد شده است:
تحقيق پيرامون موارد زير مورد نياز است:
1- تعيين صحت و سقم موضوع
2- در صورت صحت، آيا القانيان ساختمان مورد بحث را مجاناً در اختيار آژانس يهود گذاشته يا اجاره داده است.
3- تاريخ انتقال آژانس يهود را به محل مزبور اعلام دارند.
اداره كل هشتم ساواك پس از چند هفته پي‌گيري و درنگ، در پاسخ به گزارش ياد شده، چنين نوشت:
عطف به شماره 114324/321 مورخ 29/11/1347، آقاي القانيان سرمايه‌دار كليمي در نظر داشت كه منزل مرحوم قوام‌السلطنه را واقع در خيابان كاخ به نمايندگي اسرائيل واگذار نمايد كه در حال حاضر از انجام اين عمل منصرف گرديده و اظهار داشته است كه اين عمل در حال حاضر به مصلحت نمي‌باشد. اين اداره كل در مورد واگذاري منزل فوق به آژانس يهود اطلاعي ندارد. مراتب جهت اطلاع اعلام مي‌گردد. منبع:ايران و اسرائيل در دوران سلطنت پهلوي ، موسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي ، بهار 1390
| این مطلب تاکنون 4624 بار نمایش داده شده است. |
|
|
|