| معرفي كتاب | هفتمين شماره فصلنامه مطالعات تاريخي منتشره از سوي مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي، ويژه‌نامه 15 خرداد 1342 است. اين شماره ويژه كه در بهار 1384 منتشر شده. از 10 بخش متمايز تشكيل شده است. در بخش اول كتاب شاهد مقاله كوتاهي هستيم كه تحت عنوان «سخن اول» به بررسي اهميت تحقيقات انجام شده راجع‌به قيام 15 خرداد در سالهاي پس از پيروزي انقلاب به دو شكل سازماني و شخصي پرداخته است. در اين مقاله مي‌خوانيم:
در نگاهي گذرا به ماهيت رخداد‌هاي ضداستبدادي يكصد ساله اخير ايران، دو رويداد بيش از بقيه، در صورت و سيرت به يكديگر شبيه‌اند: 15 خرداد 1342 و 22 بهمن 1357. چه در ابعاد خارجي و چه زمينه‌ها ي داخلي، راهبري و حضور مردمي و نيز اشتراك درخواستها و شعار‌ها، شباهتهايي وجود دارد كه به درستي يكي را سرآغاز و ديگري را سرانجام حركتي دانسته‌اند كه به عنوان انقلاب اسلامي شناسايي شده است.
در ده سال اخير كوششهاي چشمگيري براي تاريخ‌نگاري اين دوره صورت گرفته كه بخشي از آن مربوط است به بازنمايي و ترسيم قيام 15 خرداد 1342. با اين كه در اين كوششها ، مساحت تحقيقات سازماني و نهادي بيشتر از پژوهشهاي شخصي و موردي است، اما نكته قابل توجه در هر دو مورد، روشني زواياي حركت پانزدهم خرداد است. حتي پژوهندگان خارجي، آنهايي كه امكان دست‌‌يابي به مدارك كافي درباره اين حادثه را داشته‌اند، اطلاعات نسبتاً يكساني ارائه داده‌اند و اگر به دور از منويات سياسي قلم زده باشند، در قضاوت نيز بي‌راهه نرفته‌اند. و اين در حالي است كه خاكستر تبليغات حكومت پهلوي و هم‌آواز با آن رسانه‌هاي خارجي، حتي مواضع دولت اتحاد جماهير شوروي، روي اين آتش را پوشاند و اجازه نداد شعله‌اي از حقيقت آن، سربرآورد.
با وجود گسترة پژوهشهاي ارائه شده دربارة قيام 15 خرداد، امكان تحقيقات تازه، همچنان وجود دارد؛ چه از نظر ابراز ديدگاههاي جديد و چه از جهت انتشار اسناد نويافته. اختصاص نخستين ويژه‌نامه فصل نامه مطالعات تاريخي به اين موضوع و گشت و گذاري در عناوين و اسناد ارائه شده، نشان مي‌دهد كه هنوز مي‌‌توان دانستنيهاي تازه‌اي دربارة اين قيام به دست داد.
بخش دوم كتاب، تحقيقي جامع راجع‌به ريشه‌هاي قيام 15 خرداد از ماههاي مياني سال 1341 است. اين تحقيق كه توسط آقاي صادق تهراني به رشته تحرير درآمده، 20 صفحه از ويژه‌نامه را دربرمي‌گيرد و در آن به بررسي زمينه‌ها و آثار قيام 15 خرداد پرداخته است.
بخش سوم، مقاله‌اي است تحت عنوان «درباره يك دروغ» كه حاوي مصاحبه‌اي با حجت‌الاسلام سيد هادي خسروشاهي است. اين مقاله و مصاحبه در رد اتهام كمك مالي جمال عبد‌الناصر به نهضت اسلامي مردم ايران بوده و با بحثي راجع‌به انتشار كتاب «حقيقة علاقة عبد‌الناصر و الثورة‌الاسلامية في ايران» نوشته آقاي خسروشاهي آغاز گرديده است.
بخش چهارم، روايت ساواك از قيام 15 خرداد است. در اين بخش گزارش‌هايي از مأموران ساواك راجع‌به قيام 15 خرداد در تهران مورد اشاره قرار گرفته است. در اين مقاله كه توسط آقاي يحيي آريا بخشايش تهيه و تنظيم شده، گزارش درگيريها ، محل‌هاي تظاهرات در تهران، فهرست اسامي شهدا و مجروحان حادثه 15 خرداد و نيز فهرست اسامي روحانيوني كه در اين حادثه دستگير شده‌اند، با استناد به اسناد ساواك آورده شده است. اين مقاله 86 صفحه از ويژه‌نامه را به خود اختصاص داده است.
«ياوران آفتاب» عنوان پنجمين بخش ويژه‌نامه 15 خرداد است. اين مقاله كه توسط آقاي جعفر كاظمي به رشته تحرير درآمده به بررسي جريان قيام 15 خرداد در ورامين و پيشوا پرداخته و حاوي مصاحبه‌هايي با چند چهره فرهنگي و مبارز در اين دو شهر مي‌باشد. اين مقاله نيز 32 صفحه از ويژه‌نامه را به خود اختصاص داده است.
ششمين بخش ويژه‌نامه 15 خرداد مقاله‌اي است تحت عنوان «15 خرداد در آيينه مطبوعات داخلي» كه آقاي ميرزا باقر عليان‌نژاد، آن را به طبع رسانده است.
اين مقاله 16 صفحه‌اي به بررسي تيتر‌هاي برخي نشريات آن زمان درباره قيام 15 خرداد پرداخته و كليشه‌هايي از روزنامه‌هاي آن دوره را نيز آورده است.
هفتمين بخش ويژه‌نامه 15 خرداد، مقاله ديگري است تحت عنوان «15 خرداد از ديدگاه رسانه‌هاي خارجي» كه آقاي سيف‌الله رنجبر مسئوليت تهيه و تنظيم آن را بر عهده داشته است. فراز‌هاي مهمي از گزارش خبرگزاريها و مطبوعات خارجي راجع‌به قيام 15 خرداد در اين مقاله 18 صفحه‌اي آورده شده است.
هشتمين بخش ويژه‌نامه 15 خرداد مصاحبه‌اي است با يكي از شاهدان اين قيام به نام ابراهيم فخاري در شهر قم. اين بخش كه توسط آقاي علي شجاعي صائين تهيه و تنظيم شده و اظهارات آقاي فخاري گواهي است بر ماهيت مردمي قيام 15 خرداد.
معرفي مجمو عه آثار «قيام 15 خرداد به روايت اسناد» عنوان نهمين بخش ويژه‌نامه 15 خرداد است. اين بخش كه توسط آقاي محسن غني‌ياري به رشته تحرير درآمده به معرفي شش جلد كتاب زيرعنوان «قيام پانزده خرداد به روايت اسناد ساواك» پرداخته است. مجموعه ياد شده توسط مركز بررسي اسناد تاريخي چاپ و منتشر شده و قيام مذكور را با 6 عنوان زمينه، فيضيه، زندان، حصر، آزادي و تبعيد، متمايز ساخته است.
آخرين بخش ويژه‌نامه، تحقيقي پيرامون آثار منتشره راجع به قيام 15 خرداد است. در اين بخش كه توسط آقاي حسين نصيري وزير عنوان «كتاب‌شناسي قيام 15 خرداد 1342» تهيه و تنظيم شده شناسنامه 195 عنوان كتاب و 1116 مقاله راجع‌به اين قيام ارائه گرديده است.
| این مطلب تاکنون 3823 بار نمایش داده شده است. |
|
|
|